Samtíðin - 01.04.1947, Blaðsíða 12

8
SAMTÍÐIN
talinn versta illgresið í görðum og
nýrækt, en á túnum og grasblettum
eru fíflar, sóleyjar og mosi eflaust
mestu skaðræðisgripirnir. Hér á
landi hafa engar rannsóknir verið
gerðar á því tjóni, sem illgresið
veldur árlega, og ekkert fé hefur
nokkru sinni verið veitt til rann-
sókna á aðferðum til að losa þjóð-
ina við vágestina eða minnka áhrif
þeirra. Kannske er það ekki von, því
að margfalt mikilvægari hlutir hafa
verið látnir fara í súginn vegna tóm-
lætis valdhafanna, þegar vísindastarf-
semi hefir átt í hlut.
Tjón það, sem illgresið veldur ár-
lega i Svíþjóð, er metið lágt á 400—
500 milljónir króna, og það er efa-
laust ekki of hátt áætlað, þótt talið
sé, að illgresi valdi íslenzku þjóð-
inni 5—10 milljón króna tekjurýrn-
un ár hvert. Erlendis er það talin
vera framúrskarandi góð meðferð
á almannafé að veita ríflega til þeirra
vísinda, sem fást við upprætingu
illgresis og aðra aukningu uppsker-
unnar, en „hæfustu mönnum þjóð-
arinnar“ finnst víst hagurinn annar
á Islandi.
Fyrir nokkrum árum komust vís-
indin, sem fást við eyðingu illgresis,
inn á nýjar brautir, sem taldar eru
vænlegri til fullnaðarsigurs en allar
fyrri aðferðirnar til samans. Þessar
nýju aðferðir byggjast á vaxtar-
hvötum, líkt og lyfin til að fyrir-
byggja spírun kartaflna, sem sagt
var frá í þessu tímariti í fyrrasumar.
Vaxtarhvatarnir auka vöxt jurta,
ef örlítið er af þeim, en sé magn
þeirra komið upp fyrir ákveðið
mark, v.erka þeir sem eitur. Amer-
ískum og enskum sérfræðingum
datt í hug rétt fyrir stríð, að ef til
vill væri hægt að finna efni, sem
líktust vaxtarhvötum og jurtimar
væru sólgnar í, en verkuðu sem eit-
ur, þótt aðeins vottur af þeim kom-
ist inn í vefi jurtarinnar. Stofnanirn-
ar, sem þessir sérfræðingar unnu
við, eyddu allháum fjárfúlgum í
rannsóknir á mörgum efnum. Árang-
ur þeirra varð sá í báðum löndun-
um, að vísindastofnanirnar gátu
sent frá sér efni, sem deyða illgresi
öllum öðrum efnum fremur, en hafa
lítil áhrif eða engip á margar nytja-
jurtir. Efnið, sem Bretarnir nota er á
vísindamáli nefnt 4-klór-2-methylfen-
oxyediksýra, en amcríska efnið er
2,4-díklórfenoxyediksýra.
Það er farið að framleiða bæði
þessi efni i stórum stíl, og síðastlið-
ið sumar gafst höfundi þessa grein-
arkorns tækifæri til að gera nokkrar
tilraunil’, sem sýndu greinilega, að
hér er á ferðinni ómetanlegt tæki
í baráttunni við sóleyjar, fífla, arfa
og jafnvel mosa. Nú i sumar mun
verða reynt að fá hingað til lands
nokkuð af þessum efnum, sem seld
eru undir nöfnunum Agroxone
(enskt), Barweed, Weedone og 2,4-
D. Þessi efni verka ekki öll ná-
kvæmlega eins, en ef tilraunajörð og
vinnuafl fæst, mun verða reynt að
skera úr því í sumar, hvernig nota
skal hvert þeirra með sem beztum
árangri gegn íslenzkum illgresisteg-
undum.
Þær fáu tilraunir, sem hægt var
að gera i fyrrasumar, þrátt fyrir
lélegar aðstæður, sýndu greinilega,
að með þessum nýju illgresislyfjum