Samtíðin - 01.06.1956, Blaðsíða 21

SAMTÍÐIN
17
Um 1750 var fólksfjölcli jarðar-
innar talinn um 700 milljónir. Arið
1850 var hann orðinn um 1200 millj.
Nú eru um 2500 millj. manna á
hnettinum. Ef fjölgunin verður jafn
ör og hún hefur verið að undanförnu,
eru horfur á, að tala mannkynsins
verði orðin 3000—3600 milljónir eftir
nokkur ár.
ÞAÐ ER SAGT, að ein orsökin til
hinna tíðu hjónaskilnaða sé sú, að á
kvöldin vilji annað hjónanna lesa,
en hitt endilega slökkva ljósið og
fara að sofa. Þess vegna hefur franskt
bókaforlag byrjað að gefa út bækur
með sjálflýsandi stöfum á svörtum
pappír. Þannig hyggst það leysa
þennan hjónabandsvanda.
Lítill drengur heyrSist biðjast
bannig fyrir: „GóSi GuS verndaSu
hana mömmu mina og hann pabba
niinn og hana litlu systur mina og
hann afa minn og ömmu og hann Jón
frænda. Og fyrir alla muni, GuS,
niundu eftir a£j vernda sjálfan þig
Uka, því annars br úti um okkur öll.“
Telpa kom heim úr skólanum meS
bær fréttir, aS kennarinn væri mikiS
veikur og ætti hún því fri.
„Þú hefur auSvitaS orSiS sorg-
niædd, þegar þú heyrSir, aS kennar-
inn væri veikur,“ sagSi móSir hennar.
„Já, mamma, en ekki gat ég þó aS
bvi gert aS klappa svona í huganum.“
0RL0F VlSAR VEGINN
pERÐASKRIFSTOFAN O R L O F H.F.
^afnarstræti 21. Reykjavík. Sími 82265.
(ju&mundur
ICfSiO
5. fiáttur
SKÁK
1 APRlLÞÆTTINUM minntist ég
örlítið á orð og orðtök úr skákmáli.
Þróun skákarinnar krefst stöðugt
nýrra heita og orðtaka. Oft er örðugt
að finna heppileg orð, en stundum
koma þau í leitirnar eftir dúk og
disk. Þannig var það um orðið kom-
bination. Skákmenn voru í vandræð-
um með það árum saman, rituðu það
innan gæsalappa eða stafsettu það
þannig, að það yrði íslenzkulegra á
svipinn. Ymsar tillögur komu um ný-
yrði, en engin þeirra náði festu, unz
einhver snjall maður kom með orðið
leikflétta. Þetta orð fellur vel að hugs-
uninni og sómir sér vel í íslenzku.
Sögnin kemur sjálfkrafa: að flétta
leiki, og ekki er ósennilegt, að orðið
eigi eftir að styttast og verða flétta.
Orðið.er venjulega notað um leikja-
röð, sem er tengd saman eða fléttuð
af sömu hugsun.
En önnur orð bíða síns fæðingartíma
ennþá, meðal annars nöfn á tveimur
höfuðþáttum skáklistarinnar: strate-
gía og taktík. Strategían fjallar um
hin víðtæku sjónarmið: hvað gera
skuli, að hverju beri að stefna; takt-
íkin veit hins vegar að einstökum at-
riðum og framkvæmd þeirra. Á henn-
ar sviði eru leikflétturnar. Um þessa
tvo höfuðþætti: markmið og leiðir,
eða hvað og hvernig eigum við enn
engin orð í íslenzku, svo að hér er
viðfangsefni fyrir orðhaga menn.
Annað þýðingarmikið orð í skák-
máli er blokade: sú aðferð að loka