19. júní - 19.06.1958, Blaðsíða 34

göngum inn, drögum við skóna af fótum okkar.
Undir aðalhvolfþakinu, þar sem birtu ber gegn-
um laufskorinn marmaravegg, fagurlega skreyttan
eðalsteinum, hvílir Mumtaz Mahal og við hlið
hennar eiginmaðurinn Shah Jahan. Sitt hvorum
megin við grafhýsið eru tvö bænahús, Taj moskan
og Jamait Khana. Moskan mundi hvarvetna ann-
ars staðar vekja mikla athygli. Þarna fannst mér
grafhýsið hera hana ofurliði.
Annar eftirtektarverður staður nálægt Agra er
borgin Fatehpur Sikri, sem Akhar keisari hyggði
snemma á 16. öld, gerði að höfuðborg sinni og
yfirgaf 10 árum seinna, aðallega vegna vatns-
skorts. Borgin hefur varðveitzt vel, en eyðilegt og
tómt er um að litast í borginni, sem stendur með
sömu ummerkjum og þegar Akbar skildi við hana.
Margar bygginganna þar þykja einhver mestu
meistaraverk indverskrar húsagerðarlistar. Akbar
keisari var afi Shah Jahan, sem lét byggja Taj
Mahal. Þegar Akbar var 25 ára, átti hann engan
erfingja. Hann leitaði til einsetumanns, sem bjó
í helli í Sikri, en hann spáði því, að Akbar mundi
eignast ríkisarfa. Næsta ár fæddist sonur. Akbar
skildi þetta sem merki um, að hann ætti að flytja
höfuðborg sína frá Agra til Sikri og hóf byggingu
hinnar fögru borgar. Eftir frægan sigur í orrustu
kallaði hann borgina Fatehpur Sikri, sem þýðir
„borg sigursins". Grafhýsi einsetumannsins Shaikh
Salim Chishti er talið eitt fegursta verk indverskr-
ar húsagerðarlistar frá tíma Mógúlanna. Það var
byggt rétt eftir 1570. Húsið er lítið, byggt úr hvít-
um marmara, og er falleg andstæða við rauðu
sandsteinsbyggingarnar í kring. Grafhýsisins vitja
enn í dag barnlausar konur, hindúa- og múhameðs-
trúar. Fórnir sínar, litfagra dúka, klippta sundur
í borða, festa þær í gluggana. Sárafáir voru á ferli
í Fatehpur Sikri, er ég var stödd þar. Ég man eftir,
að þar voru nokkrir indverskir kvikmyndatöku-
menn. 1 fylgd með þeim voru konur í fallegum
saríum. Moskan í borginni er einhver hin fegursta
í heimi. Panch Mahal var skemmtiskáli fyrir kon-
umar í kvennabúri Akbars keisara. Fleiri eftir-
tektarverðar hallir vom þarna. Við vomm á leið
niður tröppurnar, sem liggja frá hinu geysilega
stóra borgarhliði, þegar við eygðum karlmann í
sundskýlu uppi á háum borgarmúrnum. Hann
hrópaði til okkar, að hann skyldi stökkva niður í
tjömina fyrir neðan múrinn fyrir tilteknar rúpíur.
Virtist enginn áhugi á því frá okkar hálfu, en mað-
urinn hélt áfram að hrópa.
Leiðin frá Fatehpur Sikri til Agra er 25 mílur.
Bilstjórinn flautar í sífellu alla leiðina á menn,
skepnur og vagna. Stundum ökum við fram á
úlfaldalestir, eða heilagar kýr þvælast fyrir á veg-
inum, átakanlega horaðar og komnar að fótum
fram. Það er andstætt trúarbrögðunum að drepa
þær. Leiðin liggur skemmtilega gegnum dreifða
byggð. Stundum sé ég dökka karlmenn með sítt
skegg og hár ofan á herðar, berfættar vatnsburðar-
konur með hringi um öklana, ýmist við vatnsból
eða gangandi. Þær bera vatnskerin á höfðinu með
reisn eins og drottningar.
Kaupmennirnir í Agra breiða úr varningi sín-
um, en borgin er kunn fyrir framleiðslu á smá-
gripum úr marmara með ígreyptum steinum, sem
mynda ýmis mynztur. Jafnvel í stækkunargleri
sjást ekki samskeyti í blómi með 60 blöðum.
1 Agra sá ég teppi, sem var á sýningu skammt
frá gistihúsinu og talið er 100 þúsund dollara virði.
Er það alsett eðalsteinum. Skartgripasali nokkur
lét gera það í minningu ungs sonar síns.
Frá Agra var haldið til Benares, sem sagt er, að
sé elzta borg Indlands. Hún er mjög mikið sótt af
pílagrímum alls staðar að á Indlandi. Benares
liggur við hið helga Gangesfljót. Það var miðviku-
dagsmorguninn hinn 22. janúar, að við sigldum
eftir fljótinu. Gengið er niður mörg þrep til þess
að komast úr borginni niður að fljótinu, en í þrep-
unum verður vart þverfótað fyrir vesalingum,
bækluðum, blindum, handa- og fótalausum, betl-
urum, „sadhusum“ (betlimunkum), börnum og
gamalmennum. Flestir eru hálfnaktir. Aðrir hafa
hjúpað höfuð sitt og herðar dúki. Á einu þrepinu
situr ungur maður, sem er að raka hvíthærðan
mann í þokkalegri skyrtu. Það eru einungis menn
úr lægstu stétt, sem mega raka menn. Ennþá au-
virðilegra þykir að hjúkra sjúkum og lægst alls
að fást við lík. Berfætt kona í rauðum sarí gengur
léttilega upp þrepin með þvottakörfu á höfði. —
Heilagar kýr spígspora innan um mannfólkið. Píla-
grímar, ungir og gamlir, standa rétt upp við bakk-
ana í hinu helga fljóti og þvo vandlega af sér allar
syndir. Meira að segja þvo þeir munn og tungu.
Hér er þröng á þingi. Fljótið er afar óhreint, en
fylgdarmaðurinn, hámenntaður og heittrúaður
Hindúi, upplýsir, að engir sýklar séu í hinu
helga fljóti. Þessu trúi ég varlega, því að ég
hef heyrt, að oft gjósi upp miklar farsóttir þarna,
eftir að stórir pílagrímshópar hafa verið á ferðinni.
Á öðrum stað á fljótsbakkanum, þar sem hvorki