19. júní - 19.06.1967, Blaðsíða 29

ekki nýtilkomið, að konan hafi hjálpað manninum
til þess að vinna fyrir heimilinu, það hefur hún
ævinlega gert í okkar fátæka þjóðfélagi, en fram
undir siðustu tíma ekki Jjau störf kallað hana burtu
af heimilinu, og þegar Jiau gera það, óttast margir
að það verði til þess að eigin heimili og börn séu
vanrækt og stafi þvi af Jrví þjóðfélagsleg hætta.
Eins og ég tók fram áðan hafa heitustu kven-
réttindakonurnar haldið því fram, að enginn mun-
ur væri á karli og konu, að því er snertir hæfi-
leika, starfsgetu og önnur andleg eigindi og væri
of langt mál að fara út í það. A þessum grund-
velli unnu amerískar konur sína stóru sigra i upp-
hafi, og bjuggust við að útrýma smátt og smátt
öllum þessum mismun kynjanna á andlega svið-
inu. En eftir því, sem einni forustukonu þeirra nú,
Betty Fredman, segist frá, hefur þetta farið nokkuð
öðruvísi. Hún segir orðtak nútímans vera: „Kona,
farðu heim aftur“, og síðan sé hún lokuð inni á
heimilinu eins og í gamla daga. Er of langt mál
að fora mikið út í það kerfi, sem hún byggir upp
máli sínu til stuðnings, en mesta sök telur hún sál-
fræðingana eiga, og er það þá fyrst og fremst
Freud og lærisveinar hans, sem telja konuna eigin-
lega ekkert annað en kynveru, sem leiti ekki ann-
ars en einhverrar fullnægju á því sviði. Síðan taka
skólar og uppeldisfröinuðir við. Konan á ekki að
hafa áhuga á öðru en sínum sérgreinum, heimili
og börnum og svo að ganga í augun á karlmann-
inum, og til þess þarf hún ósköpin öll af alls konar
tilhaldsmeðulum. Hún Jiarf því að fá sérstakt upp-
eldi innan skólanna, sem fullnægir þessum þörf-
um hennar og þrám, og það er sannarlega látið
í té. Þá tekur verzlun og viðskipti við: Bandaríkin
eru full af kvennablöðum og skemmtitímaritum
fyrir konur. ÖIl dekra þau við þessar sérstöku
kvenlegu eigindi, sem búið er að slá föstu að heyri
kvenkyninu til. Nenni ég ekki að fara nánar út
i þetta, vil aðeins minna á tízkuna á öllum svið-
um, sem gerir konurnar að viljalausum Jirælum,
af J)ví að þær Jiora ekki að vera öðruvísi en aðrir.
Og allt er þetta verzlunarvara, rekin í gróðaskyni
af karlmönnum, því að jafnvel kvennablöðin eru
gefin út af karlmönnum. Og hver verður svo út-
koman af öllu dekrinu við þetta sérstæða kveneðli.
Að Jiví er Betty Fredman segir: taugaveiklun hjá
konunum, sem sitja heima og fara eftir öllum ráð-
um sérfræðinganna í tizku, kynlifi og lifsháttum
öllum, svo að nálgast geðveiki og þá er leitað til
læknanna, sálfræðinganna sérstaklega, sem geta þá
við lítið ráðið. Auðvitað getur þetta ekki verið
nema viss hópur kvenna og þá sérstaklega innan
efnaðri stéttanna, þar sem konan þarf ekki að vinna
fyrir heimilinu, en svona eru lífsgæðin stundum
misnotuð.
Nýlega hef ég heyrt, að búið sé að stofna nýja
tegund kvenréttindafélaga í Ameríku, beinlínis til
þess að vinna á móti þeim öfuguggahætti í uppeldi
konunnar, sem hér hefur verið sagt frá.
Auðvitað er ástandið hér á landi ekkert likt
Jiessu, ef rétt er frá skýrt. Jafnrétti við karlmann-
inn er nú fengið í lögum, líka launajafnrétti, og
þjóðfélagið þarf á vinnu allra sinna þegna að halda.
Það er því konunni í sjálfsvald sett, samkvæmt
efnum og ástæðum, hvort hún situr heima eða
vinnur úti að meiru eða minna leyti, og ætti hvor-
ug að halla á hina. Eitt vildi ég þó benda á, kon-
unni, sem heima situr, hún má gæta þess vandlega,
að láta ekki einangrast. Allt er á ferð og flugi,
tímarnir breytast á nokkrum árum meir en þeir
gerðu áður á heilum mannsaldri. Það er ekki um
annað að gera, en að breytast sjálfur með nýjum
viðhorfum, annars dagar okkur uppi og við verð-
um að nátttröllum. Þar stendur konan, sem er úti
á straumkastinu betur að vígi, jafnvel í vanda-
málum heimilisins og samskiptum við eiginmann-
inn. Og í öllum viðbiögðum lífsins kemur mennt-
unin að miklu gagni. Þess vegna á konan, hvar sem
hún lifir í þjóðfélaginu, að halda áfram að reyna
að auðga anda sinn og víðsýni sitt með lestri góðra
bóka og félagslegu starfi, sem alls staðar kallar á
hana til starfa. Hún má aldrei láta sér nægja sitt
eigið litla heimili, hversu vndislegt sem það er,
hún er jafnframt þegn þjóðfélagsins og borgari í
ríki jarðlífsins. Fyrir hennar atbeina verður lífið
í kringum hana annað hvort ofurlitið betra eða
verra, en hún hefði ekki verið til og það er mikil
ábyi'gð. Fyrir mörgum árum sá ég bréf frá hér-
lendri menntakonu, sem stundað hafði sjálfstæða
atvinnu, áður en hún giftist, en gaf sig síðan ein-
göngu við heimili, börnum og eiginmanni. Hún
skrifaði: „Sál mín er að drukkna í börnunum“.
Þessum orðum hef ég aldrei gleymt, en auðvitað
var engin hætta á ferðum fyrir þessa konu, því
að hún hafði opin augun og sá að hún bjargaði
einnig börnunum bezt með því að halda sambandi
við hið streymandi, lifandi líf.
19. JÚNÍ
27