19. júní - 01.10.1994, Blaðsíða 15

Konur í Tíbet:
Óæskilegt að þær eignist böm
Eitt pað mikilvægasta sem konur gerðu á Nordisk
Eorum var að kynnast lífi og starfi kvenna í
öðrum löndum - gleði peirra og sorgum.
Sumar konur komu á ráðstefn-
una gagngert í þeim tilgangi að
ná til annarra kvenna. Þannig
var því varið með fulltrúa land-
flótta tíbetskra kvenna, Dicki
Ladmark, sem nú býr í Sviss, en í Turku
sagði hún blaðamanni 19. júní frá því
hvers vegna hún vildi hitta konurnar á
Nordisk Forum.
„Aðaltilgangurinn með komu minni
bingað er að reyna að fá sem flestar konur
til að þrýsta á kínversk stjórnvöld að leyfa
tíbetskum konum að mæta á alþjóðlegu
kvennaráðstefnuna í Bejing á næsta ári,“
segir Dicki. „Kínverjar segja að vísu að tíb-
etskar konur séu velkomnar á ráðstefnuna.
En lestin sem þær kæmu með myndi áreið-
anlega bila á leiðinni og ekki takast að gera
við hana (yrr en að ráðstefnunni lokinni —
eða eitthvað annað kæmi íyrir sem gerði það
að verkum að tíbetsku konurnar kæmust
ekki. Þess vegna er svo mikilvægt að sem
flestar konur viti að við erum að reyna að
komast á ráðstefnuna til að láta í okkur
beyra varðandi aðstæður kvenna í Tíbet en
að allt er gert til að hindra okkur!“
- Hvers vegna vilja kínversk stjórnvöld
ekki að konur frá Tíbet mæti á ráðstefnuna?
„Vegna þess að þau vilja ekki að heimur-
inn komist að því hvernig farið er með kon-
urnar í Tíbet. Kfnverjar hertóku landið okk-
ar árið 1959 og strax í mars það sama ár
fóru 5000 tíbetskar konur í mótmælagöngu
og báðu Kínverja að fara til síns heima.
Þessu var að sjálfsögðu ekki vel tekið og
leiðtogar kvennanna voru handteknir. Kon-
urnar í Tíbet gáfúst samt ekki upp á því að
rnótmæla og stofnuðu með sér Samtök tí-
betskra kvenna en þegar búið var að taka
bæði karla og konur af lífi svo þúsundum
skipti gáfust þær að lokum upp. Fjölmargir
flýðu til Indlands og þaðan til landa um all-
an heim og ég er ein af þeirn. Samtökin
hafa síðan verið endurreist utan Tíbets og
starfa í nokkrum löndum en meðlimir eru
nú um 7000. Okkar hlutverk er að kynna
fólki um allan heim við hvaða aðstæður
harlar, konur og börn í Tíbet búa.“
Þvingaðar í iósliireyðiiigu
- Hvað er það sem ykkur finnst aðallega
þarfnast úrbóta?
„Konur í Tíbet eru t.d. þvingaðar til að
fara
í fóst-
ureyð-
ingar
það er
lagt að
að fara í ófrjós-
emisaðgerðir. Að-
fluttir Kínverjar í Tíbet eru nú um 7Zi millj-
ón, Tíbetbúar eru 6 milljónir og eru þar af
leiðandi orðnir minnihlutahópur í eigin
landi. Kínverjar gera allt sem í þeirra valdi
stendur til að koma í veg fýrir að tíbetska
þjóðin fái að lifa og dafna. Þær konur sem
ekki samþykkja að fara í ófrjósemisaðgerð
eiga á hættu að fá hvorki matarskammt né
menntun fyrir fleiri börn en tvö. Þau börn
sem fæðast þannig fá í raun ekki að tilheyra
þjóðfélaginu — eru eins konar „Non-Person“.
Karlmenn eiga ekki að kvænast undir
Texti: Bryndís Kristjánsdóttir
þrítugu og kona á ekki að vera yngri en 25
þegar hún giftist. Hjón eiga svo ekki að
eignast barn fyrstu fjögur árin og síðan
eiga að líða fjögur ár þar til þau eignast það
næsta. Konur sem verða ófrískar undir 25
ára aldri eru þvingaðar í fóstureyðingu, ef
þær eignast barn undir þeim aldri þá fá
þær ekki matarskammt og þurfa að borga
sekt að auki. Konur sem verða ófrískar í
leyfisleysi geta átt á hættu að verða neyddar
í fóstureyðingu og fóstureyðing er talin
lögleg svo framarlega sem einhver hluti af
barninu er enn í leggöngunum — höfuðið
má vera komið!
Konur eru
þvingaðar í
ófrjósemisað-
gerðir og þar er
ekki farið fínt í
hlutina — kon-
um jafnvel
smalað af ökr-
unum upp í
sérútbúna
sendibíla -
sumar hafa ver-
ið öryrkjar til
æviloka eftir
þessa aðgerð!
Við erum líka
hrædd urn unga
fólkið okkar. Kínverjar
hafa nijög ódýrt áfengi á
boðstólunum fyrir það og í
Tíbet er nú allt yfirfullt af spila-
sölunr og diskótekum fyrir unga fólk-
ið — og ungum stúlkum er ýtt út í vændi.
Það er varla til áhrifameiri, en jafnframt
auðvirðilegri leið, til að drepa niður bar-
áttuviljann hjá unga fólkinu. Við verðum
að ná til þessa unga fólks og opna augu
þess fyrir gildrunni sem það er að falla í!“
Styðjuiii kynsysLur okkar í
Tíbet
í frásögn sinni var þessi fallega kona frá
Tíbet lágmælt og yfirveguð en kannski
þess vegna var það sém hún sagði svo
áhrifaríkt: Það hitti blaðamann beint í
hjartastað. Hvernig getum við hér heima
verið að kvarta yfir öllu því smávægilega
sem okkur finnst vera að - það nær því
varla að vera rykkorn miðað við það líf
sem konum í Tíbet er boðið upp á. Að
vísu heyrum við hér aðeins aðra hliðina
en þeim mun meiri ástæða er til þess að
báðar hliðar komi fram opinberlega. Það
er ekki víst að það verði mjög rnargar ís-
lenskar konur sem taka þátt í kvennar-
áðstefnunni í Bejing en þær - og allar
aðrar — eru beðnar að muna að tala máli
hinna tíbetsku kynsystra okkar og leggja
sitt af mörkum svo þær fái að láta rödd
sína heyrast á alþjóðaráðstefnu kvenna;
ráðstefnu þar sem allar konur eru vel-
komnar — eða hvað?
15