Sameiningin - 01.06.1902, Blaðsíða 14

Skoðanir þeirra manná eru mjög skiftar. Mest af því,
sem komið hefir verið fram með í þeim efnum, eru get-
gátur, sem ýmist aldrei verða sannaðar eða að minnsta kosti
hingað til eru mjög illa sannaðar. Og að því er háskólana
snertir, þá veit eg ekki til, að enn sé komin fram ákveðin
yfirlýsing um ,,kritíkina“ frá neinum þeirra. Annað mál er
það, að fleiri eða færri áhangendr þeirra skoðana kunna að
vera til meðal kennara í öllum þeim skólum. En naumast
mun unnt að benda á tvo eða þrjá slíka menn, sem sé sam-
mála jafnvel um aðal-atriði. Dillmann er með sínar getgát-
ur, Wellhausen með sínar, König með sínar, Kayser, Reuss,
Cornill, Robinson Smith með sínar, o.s. frv. Fáein dœmi að
eins vil eg nefna. Wellhausen og Giesebrecht ætla, að því
nær allir Davíðs sálmar sé til orðnir á þeim tíma, er útlegð
Gyðinga í Babýlon stóð yfir, eða eftir það. Hitzig og Ols-
hausen telja mikinn hluta þeirra orktan á Makkabea-tíðinni.
Báthgen telr að eins fjóra sálma frá þeirri tíð. Robinson
Smith kannast við, að sumt í sálmunum frá 90. til 150. sé frá
því tímabili, en ekkert í sálmunum þar á undan. Þá fjóra
sálma, sem áðr voru nefndir, segir hann vera frá stjórnartíð
Artaxerxesar; en suma frá gríska tímabilinu. Hitzig telr
Davíð hafa orkt 14 af sálmunum, Ewald 11, Schultz 17,
Báthgen 1, Cornill að eins brot af einum, Delitzsch 44, o. s.
frv. Niðrstöðu þá, sem einstakir lærðir menn hafa komizt
að, láta hinir, sem að eins hafa eftir öðrum, vera allsherjar
niðrstöðu vísindanna.
Að því er snertir spámennina, þá skal að eins eitt dœmi
nefnt. Margir hinna lærðu manna, sem hafa verið að eiga
við gamla testamentis-, ,kritík“, halda því fram, að spádóms-
bók Jónasar sé skáldskapr frá 5. öld fyrir Krist; sumir, að hún
sé lítið eitt eldri; aðrir, að hún sé lítið eitt yngri. Og þetta
vilja þeir rökstyðja með því, 1) að málið á bókinni og efni
hennar sé svo, að hún geti ekki verið frá 8. öld; 2) að hún
innihaldi á líkingarmáli sögu um þaö, er kom fyrir Jónas; 3)
að hún sé stýluð gegn einrœningsanda Gyðinga í trúarefnum.
Annar flokkr biblíu-rannsakenda er þeirrar skoðunar, að í
þókinni sé sögulegr kjarni frá 8. öld, sem vaxið hafi við að