Sameiningin - 01.05.1949, Side 17

SAMEININGIN
79
þrældómnum hefir dofnað í huganum við hliðina á suðræn-
um æfintýrum, sem hún geymdi í huga sér.”
—“Guðríður hefir átt margar minningar, sem hituðu um
hjartaræturnar.”
í sambandi við Guðríði og þjóðsögur um hana eru talin
þau rit er þær birtast í, svo sem þjóðsögur Jóns Árnasonar,
en séra Vigfús Jónsson er ritað hefir allítarlega um æfi séra
Hallgríms, og var flestum mönnum kunnugri æfiferli þeirra
hjónanna beggja, tilfærir fáar af þeim, — og virðist lítið upp
úr þeim leggja.
Skilningur höf. á samlífi séra Hallgríms og Guðríðar
konu hans, skapferli þeirra beggja, og undirstraumum þeim
er það mótaðist af virðist mjög glöggur, um leið og hann er
djúpstæður, og grundvallaður í skarpri þekkingu á mann-
legu eðli. Tilfærum vér því orð hans: —
“1 raun og veru er hjónaband þeirra Hallgríms og Guðríð-
ar ákaflega einfalt og auðskilið. Hún er myndarleg kona,
sennilega fríð sýnum og hefir haldið vel fríðleik sínum. Hún
getur töfrað Hallgrím 23 ára piltinn, þó hún væri þá 39
ára. Hún hefir verið skapmikil og nokkuð örorð. Er ekki
fyrir það að synja, að æfintýri þau öll og lífsreynsla, sem
hún hlaut í útlegð sinni og ferðavolki, hafi haft nokkur áhrif
á framkomu hennar og sett á hana annan svip og gefið henni
annað fas en tíðast var þar á Suðurnesjum, en allt þess
háttar vekur andúð heimalninganna, ef ekki fylgir því meiri
höfðingskapur. Hún hefir þráð góða daga, fallegt heimili og
virðingu manna. En maður hennar er gjörsneyddur öllu því,
er til slíks horfði. Hann liggur í bókum og yrkir ýmist til
einkis gagns eða ílls eins, að því er henni finnst, er óhygginn
og veit aldrei úrræði. Hann hefir ekki á sér það snið, er
sæmdi lærðum manni.”
“Guðríður er hvorki nógu lítil til þess að hverfa alveg
og týnast né nógu stór til þess að bera sig við hlið manns
síns. Hún er hvorki nógu veik til að láta kúgast né nógu
sterk til að verða manni sínum hæf aðstoð og standa af
sér óhróður aldanna. Hún dæmist því til þess að verða Xan-
tippa íslands. Hún er í raun og veru alveg venjuleg kona,
en fær á sig spémynd, sem þjóðarlistin ýkir og útmálar
mannsaldur eftir mannsaldur.”