Sameiningin - 01.03.1936, Page 16

50
Þeir, sem ekki þekkja kristindóminn og ekki skilja hann,
af því hjarta þeirra hefir aldrei beygzt undir áhrif hans,
verða einlægt að reyna til að finna upp ný trúarbrögð. En
það gengr líkt með þá uppfundning og talnafræðingunum
gengr að gera hringinn að ferhyrning (to square ihe circle)
eða vélasmiðunum að finna upp sjálfkrafa hreyfing (per-
petuum mobile) eða alkemistunum að búa til gullið. Sá guð,
sem mannsandinn skapar sér sjálfr er í rauninni engu göfugri
en sá guð, sem mannshöndin býr út úr tré eða málmi. Það
er jafn-þýðingarlaust að krjúpa fyrir háðum.
Um síðastliðin aldamót reis upp flokkr manna á Frakk-
landi, sem kallaði sig “guðs og manna vini” (theophilanthro-
pists). f hinum þremr greinum trúarjátningar sinnar ját-
uðu þeir trú á tilveru guðs, ódauðleik sálarinnar og ágæti
mannlegrar dyggðar. Hver, sem játaði þetta þrennt, var
boðinn velkominn inn í hið nýja félag, hvernig sem trú hans
að öðru Jeyti var. Um tíma sýndist þessi félagsskapur ætla
að ná miklum blóma. Spekingr einn úr stjórnarráðinu frakk-
neska Reveiltére Lepeaux, tilheyrði sjálfr þessum félagsskap
og kom því til leiðar, að stjórnin opnaði ekki færri en tíu
kirkjur í Paris til afnota fyrir flokk þennan. Enginn hafði
samt prestsverk á hendi framar öðrum meðal þessara manna,
heldr hélt sá ræðuna, sem í það skiftið fann köllun hjá sér
til þess. Skírnin var einungis auglýsing þess, hvað börnin
voru látin heita; giftingin sömuleiðis auglýsing, prýdd heil-
ræðum og heillaóskum. Á legsteina þeirra Iátnu settu þeir
orðin: Dauðinn er byrjan eilífðarinnar. Frábitnir voru
þeir þvi, að gjöra tilraunir með að fjölga áhangendum; allir
menn, sögðu þeir, væri einmitt fæddir með þessa trú í hjarta
sínu, og það væri óþarfi, að gjöra þá það, sem þeir þegar
væri. Fyrsta og annað árið breiddust þeir samt töluvert út
um landið. En úr því fór áhuginn að dofna. Það fór að
ganga upp fyrir þessu fólki, að trúarbrögð, sem ekld leituð-
ust við að gjöra neitt meira úr manninum og ekki beindi and-
anum neitt hærri brautir og ekki friðuðu dýpstu kröfur
mannsandans, mvndi vera fremr litils virði. Þegar frakk-
neska þjóðin fór að endrvitkast eftir hamfarir stjórnarbylt-
ingarinnar miklu, fóru margir aftur að leggja eyrað við boð-
skap kristindómsins; þá smátæmdust kirkjur þessara svo
kölluðu guðs-mannvina og félagsskapurinn dó smá saman
út.