Sameiningin - 01.03.1936, Page 21

55
óstöðvandi ástríðu menn hafa til þess, að drotna hverir yfir
öðrum. Úti á dýramörkinni er ekki um að tala. Þar bítast
dýrin unz eitt lætur undan öðru. Eins er með tömdu dýrin.
Þegar ókunnugir hanar hittast, byrja þeir æfinlega á því að
berjast, og halda áfram þangað til annarhvor lætur undan
og flýr. Fyrir hönunum virðist ekki annað vaka en það,
að höndla þá ánægju, að vita sjálfan sig hinum hananum
meiri. Svipað er það í mannfélaginu. Þeir börðust kapp-
arnir, forðum, með sverðum sínum, oftast til þess eins að
“reyna með sér.” Það höfurn vér löngum kaliað “frægð”
og “hreysti.” Enn eru menn að þessu, þó önnur noti þeir
stundum vopnin nú. Þegar við deilum, er aðal-atriðið, að
verða ekki undir. Deilu-efnið getur hafa verið réttmætt í
upphafi, en þegar út í deilur er komið, hvort heldur milli
einstaklinga eða flokka, þá hverl'ur það oi't sjálft fyrir ákaf-
anuin í okkur að hafa betur í deilunni, ekki svo mjög málefn-
isins vegna, heldur metnaðar-hégómans vegna. Það er svo
gaman að sigrast á mótstöðumanninum, svo gaman að láta
aldrei sjálfur undan.
Alt er þetta sýnishorn á dýrseðlinu í okkur mönnunum.
Það er eins og mannlífið sé látlaus viðleitni einstakra manna
og mannflokka að ná sem flestum kornbundinum lífsins á
sinn akur úr akri bræðra sinna. Því hefir verið gefið virðu-
legt nafn og kallað samkepni.
Um dýrin er það kunnugt, að einatt hópa þau sig sam-
an til baráttu fyrir tilveru sinni og samkepni við önnur dýr.
Eins er um samkepni mannanna. Mennirnir hafa hópað sig
sarnan og myndað þjóðfélög. Mestur hluti mannkynssög-
unnar frá upphafi til þessa dags er skýrsla um það, hvernig
þjóðunum hefir gengið að kúga og drepa hver aðra.
Metnaður þjóðanna er með mörgu móti. f fornöld var barist
til frægðar, og varð sú þjóðin frægust, sem flestar aðrar
þjóðir gat kúgað undir sig. Á síðari tímum berjast þjóð-
irnar einkum til fjár, bæði með sverðsegg og lagalegu of-
beldi. Þær þjóðir, sem svo eru umkomulitlar, að þær hafa
hvorki völd né auð að miklast af, miklast þá af því, að þær
séu öllum þjóðum gáfaðri! Bál metnaðarins hafa þjóðirnar
kynt, hver hjá sér, og bálinu hafa verið valin háleit heiti:
“ættjarðarást,” “þjóðrækni,” o. l'l. Saga þjóðanna á liðnum
öldum sannar, að þegar bálin hafa kynt verið nægilega heit
heima fyrir, þá fer alt í bál og brand milli þjóðanna. Er
þar skemst að minnast alþjóðastríðsins 1914-1918 og allra