Fréttablaðið - 24.03.2011, Page 26

26 24. mars 2011 FIMMTUDAGUR
Mánudagurinn 28. febrúar var svartur dagur fyrir útivistar-
félög og ferðaþjónustu á Íslandi en
þá staðfesti umhverfisráðherra,
Svandís Svavarsdóttir, stjórn-
unar- og verndaráætlun fyrir
Vatnajökuls þjóðgarð. Við stofnun
þjóðgarðsins voru gefin loforð frá
aðilum í stjórnsýslunni um að engin
skerðing yrði á hefðbundinni notk-
un garðsins, s.s. veiðum og umferð.
Á þessu loforði var síðan sérstak-
lega tekið í lögum um Vatnajökul-
sþjóðgarð eins og kemur fram í 3.
mgr. 12 gr. laga um þjóðgarðinn:
„Svæðisráðin, hvert á sínu svæði,
skulu vinna tillögu að verndaráætl-
un í samráði við Umhverfisstofnun
og Náttúrufræðistofnun Íslands.
Við gerð verndaráætlunar skal
svæðisráð hafa samráð við eigend-
ur lands innan þjóðgarðs á viðkom-
andi svæði, sveitarstjórnir og aðra
hagsmunaaðila á svæðinu.“
Stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs og
svæðisráðin höfðu því tækifæri
til að hafa gott samráð um stofn-
un þjóðgarðsins og leggja grunn
að víðtækri sátt um þetta verkefni.
Þetta leit vel út þegar svæðisráðin
byrjuðu að vinna og virtist stefna í
opið og gegnsætt samráðsumhverfi.
Hinsvegar bar fljótt á pukruskap og
feluleikjum og aðeins hægt að nálg-
ast upplýsingar eftir krókaleiðum.
Eina raunverulega aðkoma margra
stærstu útivistarhópa og ferðaþjón-
ustuaðila var síðan í gegnum lög-
boðið athugasemdaferli.
Það voru sendar inn mörg þúsund
athugasemdir við stjórnunar- og
verndaráætlunina frá einstakling-
um, útivistarhópum og ferðaþjón-
ustuaðilum, þar sem gerðar voru
alvarlegar athugasemdir við stjórn-
unar- og verndar áætlunina og und-
irbúningsvinnu við hana. Stjórn
Vatnajökuls þjóðgarðs svaraði
öllum þessum athugasemdum með
stöðluðu dreifibréfi, þar sem ein-
ungis var svarað hluta af þeim
athugasemdum sem lagðar höfðu
verið fram. Stjórn Vatnajökulsþjóð-
garðs sendi síðan stjórnunar- og
verndaráætlunina til staðfesting-
ar hjá umhverfisráðherra haustið
2010, nánast án þess að taka nokk-
urt tillit til athugasemda varðandi
veiðar og umferð innan þjóðgarðs-
ins.
Margir útivistarhópar fóru á
fund umhverfisráðherra og hún
kallaði fulltrúa margra félagasam-
taka á sinn fund. Þar lýsti hún yfir
vilja til að ná sáttum og bað um
vinnufrið til að ná því fram. Þegar
stjórnar- og verndar áætlunin var
síðan staðfest af umhverfisráð-
herra án nokkurra breytinga og
ljóst að ekkert tillit væri tekið til
þeirra athugasemda sem bárust,
kom í ljós að sáttavilji ráðherra var
bara fyrir sláttur til að tefja málið.
Mistökin sem gerð voru í samráðs-
og athugasemdaferlinu við stofnun
Vatnajökulsþjóðgarðs hafa skaðað
mjög allt traust á milli stjórnvalda
og útivistarhópa og ferðaþjónustu-
aðila hér á landi. Eftir stendur yfir-
gangur og tillitsleysi stjórnvalda
gagnvart flestum hagsmunaaðilum
sem að málinu koma.
Það verður fróðlegt að sjá hvern-
ig stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs í
umboði umhverfisráðherra ætlar að
haga eftirliti með því að ferðafólk
og ferðaþjónustuaðilar aki ekki lok-
aðar leiðir í þjóðgarðinum eða veiði
ekki á lokuðum svæðum. Líklega
verður sett upp sérstök hálendis-
lögregla og ferðamenn settir í varð-
hald og kærðir.
Framundan eru ný náttúru-
verndar lög, stækkun friðlands í
Þjórsárverum, landnýtingaráætlun,
Geo Park vísindagarðar, endurskoð-
un villidýralaga og fjöldi friðlýs-
inga í nýrri náttúruverndaráætl-
un. Það er nokkuð ljóst að í þessum
málum munu útivistarhópar og
ferðaþjónustuaðilar haga sínum
málum öðruvísi, taka vara á öllum
aðgerðum stjórnvalda til samráðs
og stunda öflug árásarsamskipti til
að ná sínum fram.
Skynsamlegast hefði verið að
vinna stjórnunar- og verndaráætlun
Vatnajökulsþjóðgarðs í betra sam-
starfi við þá hagsmunahópa sem
hlut eiga að máli, en þessir hópar
hafa margsinnis boðið stjórnvöld-
um, stjórn þjóðgarðsins og svæð-
isráðum samstarf og samvinnu í
málefnum sem tengjast hálendi
Íslands, en mætt hroka og yfir-
gangi. Það stefnir því í stríð sem
stjórnvöld munu tapa, en því miður
líklega eftir að hafa eitt miklum
fjármunum í eftirlit, handtökur og
kærur á ferðafólk á hálendi Íslands.
Við undirritaðir aðilar skorum á
umhverfisráðherra og stjórn Vatna-
jökulsþjóðgarðs að hætta strax
þessum skollaleik sem boðið hefur
verið upp á síðustu ár við stofnun
þjóðgarðsins, tryggja raunveru-
legt samráð strax í dag og hleypa
okkur sem hagsmunaaðilum að
borðinu og hlusta á okkar sjónar-
mið. Gerum Vatnajökulsþjóðgarð
að stað þar sem Íslendingar eru vel-
komnir, hvort sem þeir eru hesta-
fólk, sleðafólk, hjólafólk, jeppafólk,
göngufólk, veiðimenn eða annað
ferðafólk.
Landssamband hestamanna – Þor-
varður Helgason, stjórnarmaður
Landssamband vélsleðamanna –
Birkir Sigurðsson, forseti
Landssamtökin Ferðafrelsi – Sigmar
B. Hauksson, formaður
Vélhjólaíþróttaklúbburinn Vík –
Hrafnkell Sigtryggsson, formaður
Ferðaklúbburinn 4x4 – Sveinbjörn
Halldórsson, formaður
Ferða- og útivistarfélagið Slóðavinir
– Jakob Þór Guðbjartsson, formaður
Skotvís – Kristján Sturlaugsson,
varaformaður
Skotreyn – Friðrik Rúnar Garðars-
son, formaður
Jeppavinir – Þorvarður Ingi Þor-
björnsson, formaður
Samráðsleysi stjórnar og ráðherra
Vatnajökulsþjóðgarður
Forsvarsmenn níu
félagasamtaka
skrifa um
Vatnajökulsþjóðgarð
Um nokkurt skeið hefur verið starfræktur vinnuhópur á
grundvelli stöðugleikasáttmála,
með það að markmiði að þróa
nýtt, sameiginlegt lífeyriskerfi
fyrir landsmenn. Þar hafa átt
sæti fulltrúar launafólks jafnt á
almennum sem opinberum vinnu-
markaði, atvinnurekendur, stjórn-
völd og sveitarfélög. Starf hópsins
hefur gengið vel og svo virðist sem
aðilar séu í fyrsta skipti tilbúnir til
viðræðna um framtíðarkerfi. Slík-
ar viðræður geta þó aðeins snúist
um framtíðina, ekki áunnin kjara-
samningsbundin réttindi.
Opinberir starfsmenn hafa tekið
þátt í þessu starfi af heilindum,
virt réttindi annarra og ekki unnið
að kröfugerð um málið á öðrum
vettvangi. Hið sama verður ekki
sagt um framgöngu Alþýðusam-
bands Íslands, samherja BSRB,
BHM og KÍ í réttindavörslu fyrir
hönd launafólks. Það sást best á
sameiginlegu minnisblaði sem
ASÍ og SA lögðu fram 25. febrúar
2011 en sáu ekki ástæðu til að láta
opinbera starfsmenn vita af fyrr
en nokkrum vikum síðar.
Í umræddu minnisblaði kveður
við allt annan tón en í vinnu-
hópnum. ASÍ og SA krefjast þess
að réttindi opinberra starfs-
manna verði skert og lífeyris-
kerfi þeirra breytt. Það er alvar-
legt að ASÍ skuli taka sér stöðu
við hlið atvinnurekenda í kröfum
sínum, ekki við hlið annarra félaga
sinna í baráttu fyrir bættum rétt-
indum launafólks. Raunar er
umhugsunar efni hve samhljómur
í málflutningi ASÍ og SA er orðinn
ríkur, en það er önnur saga.
Það er ólíðandi að samtök launa-
fólks gangi fram með kröfu um
skerðingu réttinda félaga í öðrum
samtökum og forystu ASÍ væri
sæmra að beina kröftum sínum að
því að bæta réttindi eigin félags-
manna en að rýra réttindi ann-
arra. Það er umhugsunarefni á
hvaða vegferð kjarabaráttan er
þegar slík vinnubrögð eru viðhöfð.
Höfuð verkefni og skylda launþega-
hreyfingarinnar er að gera kjara-
samninga, umbjóðendum sínum til
hagsbóta, ekki að höggva í áunnin
réttindi annarra.
Opinberir starfsmenn hafa verið
tilbúnir til viðræðna um nýtt líf-
eyrissjóðskerfi, en það er hins
vegar forkastanlegt að þurfa að
verjast árásum á réttindi sem eru
afrakstur kjarabaráttu liðinna
áratuga. Lífeyrissjóðskerfi opin-
berra starfsmanna hefur löngum
verið notað til að réttlæta lakari
laun en á almennum vinnumark-
aði. Að sjálfsögðu vilja opinberir
starfsmenn að allir njóti sem sam-
bærilegastra lífeyriskjara, en sú
eðlilega krafa hlýtur þá einnig að
gilda um launakjör. Jöfn lífeyris-
réttindi og jöfn launakjör hlýtur
þá að vera sameiginleg krafa alls
launafólks.
Margt hefur verið rætt og ritað
um stöðu lífeyrissjóðs opinberra
starfsmanna. Þar er hins vegar
rétt að minna á að ástæða þess
að safnast hafa upp byrðar fyrir
ríkis sjóð er sú að stjórnvöld sinntu
ekki þeirri skyldu sinni að greiða
inn í sjóðinn. Stjórnvöld nýttu
það fjármagn sem eðlilegt hefði
verið að nýta til greiðslu í lífeyris-
sjóðinn í önnur verkefni. Það var
val stjórnmálamanna að greiða
ekki jafnt og þétt inn í sjóðinn,
ekki opinberra starfsmanna.
Á stundum þar sem öll spjót
standa á launafólki, niðurskurð-
ur og kaupmáttarrýrnun herjar á
almenning, er nauðsyn á samstöðu
launafólks. Umrætt minnisblað
grefur undan þeirri samstöðu.
Virðum réttindi
Lífeyrismál
Elín Björg
Jónsdóttir
formaður BSRB
Guðlaug
Kristjánsdóttir
formaður BHM
Eiríkur Jónsson
formaður KÍ
Bless the Icelandic people“ skrif-aði Financial Times í desemb-
er á síðasta ári og dáðist að því að
Íslendingar hefðu hafnað Icesave
II.
Ríkisábyrgð á innistæðum
umfram tryggingar Trygginga-
sjóðs væri lagalega hæpin og alls
ekki sanngjörn. Bresk og hollensk
yfirvöld myndu sjálf aldrei viður-
kenna kröfur erlendra innlána á allt
að þriðjungi árlegrar þjóðarfram-
leiðslu ef þarlendur banki færi í
þrot.
Financial Times sagði að Íslend-
ingar hefðu sætt „einelti“ og full-
yrti að afstaða Íslendinga hefði
varpað ljósi á óþægileg sannindi: að
stjórnvöldum þjóða væri ekki stætt
á því að láta almenning borga fyrir
tap einkabanka, að innstæðutrygg-
ingakerfi ESB væri ófullnægjandi,
og að skiptameðferð alþjóðlegra
banka væri ábótavant. Í febrúar á
þessu ári skrifar Financial Times
aftur um Icesave og hvetur fólk um
heim allan til að fylgjast með Ice-
save, himinninn hafi ekki hrunið
þó að íslenska þjóðin hafi neitað að
borga fyrir mistök bankamanna.
Síðar í febrúar fjallar Wall Street
Journal einnig um Icesave. Wall
Street Journal segir að Bretar og
Hollendingar hafi að eigin frum-
kvæði ákveðið að bæta borgurum
sínum skaða vegna taps á innistæð-
um þeirra í Landsbanka, en það sé
algerlega óljóst hvers vegna Íslend-
ingum beri að endurgreiða Bretum
og Hollendingum það fé. Skiljan-
legt sé ef Íslendingum finnist auð-
veldast að ljúka málinu núna en
það réttlæti engan veginn rúmlega
tveggja ára rógsherferð Breta og
Hollendinga gagnvart Íslandi.
Tvö helstu dagblöð alþjóðafjár-
mála, Financial Times og Wall
Street Journal, hafa bæði lýst mikl-
um efasemdum um framkomu Breta
og Hollendinga og lögmæti krafna
þeirra. Vonandi hafnar íslenska
þjóðin Icesave hinn 9. apríl.
Icesave í erlendum fjölmiðlum
Icesave
Sveinn
Valfells
hagfræðingur og
eðlisfræðingur
Launafólk hefur kjarasamnings-bundinn rétt til tíu daga á laun-
um vegna veikinda barna sem þeir
hafa á framfæri sínu. Ekki þarf að
fjölyrða um að þeir hafi komið sér
vel, þó að við vildum helst ekki
nýta þá, ef við hefðum val.
Eftir því sem börn okkar eld-
ast minnkar þörf okkar á þessum
samningsbundna rétti. Hver skyldi
ástæðan vera fyrir því, að verka-
lýðshreyfingin hafi ekki samið
þannig að réttur okkar hverfi ekki,
heldur hafi launafólk möguleika á
að aðstoða þá sem okkur standa
næst, t.d. maka eða foreldra?
Það að launafólk sem ekki er
með börn á framfæri þurfi að taka
sér launalaust leyfi til að sinna
foreldrum eða maka í veikindum
þeirra er samfélagslega óhag-
kvæmt og yfirstandandi kjara-
samningar verða að taka á mál-
efnum fjölskyldunnar í heild. Það
er mín krafa!
Fjölskyldan þarf rými
Kjarasamningar
Guðrún Jóhanna
Ólafsdóttir
viðskiptafræðingur
Það er ólíðandi að samtök launafólks
gangi fram með kröfu um skerðingu rétt-
inda félaga í öðrum samtökum.
Vertu ekki með
þessa stæla!
Örráðstefna
24. mars 2011 kl. 16:30-18:00
í húsi Krabbameinsfélagsins,
Skógarhlíð 8.
Sími 540 1900
www.krabb.is
krabb@krabb.is
16:30-16:35 Ráðstefnan sett.
forstjóri
Krabbameinsfélags Íslands.
16:35-16:50 Hvað get ég gert til að fyrirbyggja
krabbamein?

16:50-17:05 Hvað ertu að kúldrast karl?

17:05-17:20 Lífsreynsla íslensks karlmanns.
sem greindist
17:20–17:35 Mjólk - hollusta eða krabbameinsvaldur?
17:35-17:50 Streita og krabbamein.
Dr.
17:50-17:55 Ráðgjöf, spurningar og svör.
1951-2011