Sameiningin - 01.09.1913, Blaðsíða 16

20Ö
óttinn fyrir reiöi keisara, og vill landstjóri vera óhultr fyrir hættunni,
og firra sig um leiö samvizkubiti eftir-á. í staö þess svo aö festa
augun á markmiöi réttlætisins, sem í þetta skifti átti aö vera í því
fólgiö aö sjá saklausan mann látinn lausan, þá festir hann augun á
sjálfum sér, og honum hugkvæmist ráö til aö friöa samvizkuna án
þess aö koma sér í klípu. Hann þvær hendr sínar til aö auglýsa eigið
sakleysi sitt, smeygja sjálfum sér undan ásökunum samvizkunnar með
sem hœgustu móti, en gefr saklausan bandingjann á vald grimmdar
og ranglætis. — Þannig gröfum vér mörg vor dýrmætustu pund í
jörö, og látum heil-mikið af kristindóms-starfsemi vorri lenda í ein-
tómum Pílatusar-handaskolum — prestar jafnt sem leikmenn — af
því oss hættir til aö líta á verk köllunar vorrar sem óþægilegar byrðar,
er vér þurfum aö bera spölkorn til aö komast hjá baknagi heimsins
og óþægindum illrar samvizku, í stað þess að sjá í starfsemi þeirri
ómetanleg tœkifœri til blessunar fyrir sjálfa oss og aðra, ónumið land,
sem flóir í mjólk og hunangi. — Prestar jafnt sem leikmenn, sagöi eg,
því það er alls ekki tilgangr minn með línum þessum, aö kasta þung-
um steini á leikmenn vora, en telja oss presta eða sjálfan mig undan
allri sök í þessu efni.
Þér kannizt við orðatiltœkin vestr-íslenzku, „að setja inn tím-
ann“ og „að drepa tímann". Að „setja inn tímann" merkir, að vera
staddr um einhvern ákveðinn tíma á næstu grösum viö eitthvert um-
samið verkefni , til þess ekki veröi unnt að bera mönnum það á brýn,
að þeir hafi ekki verið við verkið, — eða vera þar á staðnum
aðeins til málamyndar. Að „drepa tímann” merkir að stytta
sér leiðinda-stundir, eða losast við einhverja byrði, sem tím-
inn hefir lagt mönnum á herðar. Að „drepa timann“ er því það
sama sem að eyða honum til einskis. Ef til vill hafið þér veitt
því eftirtekt, að í daglegu tali hafa þessi tvö orðatiltœki nálgazt hvort
annað, á þann hátt, að menn nota oft annað í staðinn fyrir hitt; það
er einsog menn hafi eitthvert óljóst hugboð um, að þau sé í raun og
veru sömu merkingar. Og reynslan sýnir, að það hugboð styðst við
góð rök. Þegar menn ganga að einhverju verki til þess að „setja inn
tímann", þá freistast þeir æfinlega til að „drepa“ svo og svo mikið af
þeim tíma, eyða honum í eitthvert óverulegt kák til málamynda.
Þetta stafar af því, að verkamenn þeir, sem slíkt gjöra, standa algjör-
lega í sporum hermannanna frakknesku á ítalíu, sem hleyptu úr riffl-
uni sínum aðeins til að firra sjálfa sig vítum.
Og hér liggr vissulega steinn í eigin götu vorri. Fyrir nokkrum
árum heyrði eg enskumælandi fólk vera að tala um sóknarprest sinn.
Auðheyrt var, að fólk það lét sér fátt um finnast kenning hans, og
þó hafði það ekkert ákveðið út-á hann að setja, þartil kona ein, sem
þar var viðstödd, lýsti óhug sínum á þessa leið: „Mér finnst alltaf,
þegar eg hlusta á rœður hans, að hann sé að prédika til að ‘setja inn
tímann'.“ Þetta held eg' hitti naglann á höfuðið, er rœða er um
ástœður fyrir áhrifaleysi prádikana í kirkjunni á vorum dögum. Það