Sameiningin - 01.09.1913, Blaðsíða 15

205
með. Meira a5 segja: menn geta jafnvel verið svo guðrœknir, aö
þeir leysi af hendi bœnar-skyldu kristins manns á hverjum degi, og
þó getr bœnin, þrátt fyrir alla þá skyldurœkt, orðið að dauðum bók-
staf, almennum orðatiltœkjum, ónytju-hjali um allt og ekki neitt, al-
gjörlega ávaxtalausu, af því að ekki var sókzt eftir neinni ákveðinni
blessun. Þannig berjast menn á útkjálkum, til þess að firra sjálfa
sig ámæli samvizkunnar og stara steinblindum augum á fyrirheitna
landíð. Eða — svo eg skifti aftr um líking — menn hafast við útá
eyðimörk lögmálsverka, sár-sjá eftir kjötkötlum heimsins og telja eftir
sér hvert sporið, sem þeir þurfa að stíga í áttina heim til arfleifðar
sinnar.
Og svo stendr þetta áhugaleysi auðvitað framförum kristindóms-
ins fyrir þrifum, fyrir þá sök, að tilgangi drottins er alls ekki náð,
meðan menn sjá ekki annað en byrðar og skyldukvaðir í kristindómi
sínum. Sabbatsdagrinn er til orðinn fyrir manninn, en ekki maðrinn
fyrir sabbatsdaginn, og svo er um allan boðskap guðs, bæði lögmál og
evangelíum. Vér getum ekki rœkt neina skyldu, sem guð leggr oss á
herðar, nema vér þiggjum um leið þá blessan hans, sem þar á að
fylgja með. Ef vér þiggjum ekki gjöfina, þá verðr skyldan unnin
með hangandi hendi, og blessast ekki nema að hálfu leyti eða minna.
Þér munið eftir dœmisögu frelsarans um pundin. Þeir mennirnir,
sem höfðu hugann á árangrinum, létu féð á vöxtu, skiluðu af sér
miklum gróða og gengu inní fögnuð herra síns. En maðrinn, sem gróf
pund sitt í jörðu, hafði hugann á þeirri þungu skyldu, sem hon-
um fannst húsbóndi sinn á hann leggja með því að trúa honum fyrir
fé þessu. Og svo reyndi hann að hnit-miða trúmennsku sína við það,
sem með sanngirni mætti af honum heimta, og þóttist hafa gjört vel,
er hann skilaði aftr pundinu ávaxtarlausu. Þér munið auðvitað,
hvernig fór fyrir honum. Hann lenti að sjálfsögðu í myrkrinu fyrir
utan — útá eyðimörk lögmáls-bölvunar, þarsem hann hafði sjálfr
kosið að halda kyrru fyrir.
Annan mann vil eg benda yðr á, ekki ímyndaðan mann, í þetta
skifti. Það er landstjórinn heiðni, Pontíus Pílatus. Eremr sam-
vizkusamlega mátti það heita gjört af honum, er hann þvoði hendr
sínar forðum. Eg sný ekk aftr með það. Hann sýndi með því verki
hvorki meira né minna en samvizkusemi þá, sem svo mikið er til af í
heiminum. Athugum, hvað þetta verk hans þýddi. Til hans er
leiddr bandingi, dœmdr til lífláts af hinu gyðinglega valdi, og Pílatus
er beðinn að staðfesta dauðadóminn, til þess honum geti orðið full-
nœgt. Pílatus finnr enga sök hjá bandingja þessum, og er því til þess
skyldr, bæði lagalega og siðferðislega, að láta hann lausan. Þetta
býðr samvizkan honum að gjöra — en hinsvegar eru heiftugir vakls-
rnenn og blóðþyrstr skríll, er hrópar því ákafar eftir krossfesting sem
Pílatus lýsir því oftar yfir, að bandinginn sé með öllu saklaus, og
hótar loks að kæra landstjórann fyrir keisara, ef ekki sé undan látið.
Pílatus er í vanda staddr. Annarsvegar er samvizkan, en hinsvegar