Fréttablaðið - 08.08.2011, Blaðsíða 12

12 8. ágúst 2011 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
HALLDÓR
Sá er þetta ritar lýsti þeirri skoðun sinni umbeðinn á vettvangi alls-
herjarnefndar Alþingis að í framhaldi
af ákvörðun Hæstaréttar frá 25. janúar
sl. um ógildingu kosninga til stjórnlaga-
þings væru fyrirætlanir um að skipa þá
í stjórnlagaráð, sem fremstir voru í kjör-
inu, byggðar á ótraustum grundvelli.
Sú leið var hins vegar farin og sam-
þykkti Alþingi þingsályktun um skip-
an stjórnlagaráðs. Var ráðinu falið að
semja tillögur að nýrri stjórnarskrá.
Þær tillögur liggja nú fyrir og hafa verið
afhentar forseta Alþingis. Enginn getur
haldið því fram að ráðsmenn hafi ekki
gert sitt allra besta til að sinna því mikil-
væga verkefni sem ráðinu var falið.
Valdið til að breyta stjórnarskránni er
í höndum Alþingis, sbr. 79. gr. stjórnar-
skrárinnar, en ekki hjá stjórnlagaráði
sem stendur að fyrirliggjandi tillögum.
Hvað sem því líður verða þingmenn að
gefa tillögum stjórnlagaráðs gaum og
fjalla um þær með opnum huga. Aðdrag-
andi málsins má ekki fyrirfram girða
fyrir opinskáa og gagnrýna umræðu
um tillögurnar á vettvangi þingsins og á
meðal almennings.
Að sjálfsögðu er á hinn bóginn ekki
hægt að ætlast til þess að á tillögurnar
verði fallist umræðulaust. Málefnalegar
umræður um grundvöll stjórnskipun-
arinnar eru bæði eðlilegar og nauðsyn-
legar í lýðræðisríki. Ástæða er til að
nota það tilefni sem tillögur stjórnlaga-
ráðs gefa til að efna til upplýstrar sam-
ræðu um íslenskt samfélag og hvernig
stjórnarskrá við Íslendingar viljum búa
við til næstu framtíðar.
Tillögur stjórnlagaráðs
Ný stjórnar-
skrá
Róbert R.
Spanó
prófessor og
forseti lagadeildar
HÍ
Valdið til að breyta
stjórnarskránni er í
höndum Alþingis, sbr. 79. gr.
stjórnarskrárinnar, en ekki hjá
stjórnlagaráði sem stendur að
fyrirliggjandi tillögum. Hvað
sem því líður verða þingmenn
að gefa tillögum stjórnlagaráðs
gaum og fjalla um þær með
opnum huga.
Finna lítið fyrir því
Lilja Mósesdóttir, þingkona utan
flokka, var gestur í útvarpsþættinum
Sprengisandi í gær. Margt áhugavert
bar þar á góma en sérstaka athygli
vakti tillaga Lilju um 10 prósenta
skatt á útflutningsverðmæti. Lilja
sagði að þannig væri hægt að styrkja
gengi krónunnar og verja fjár-
munum á skynsamlegri hátt en nú
er gert. Lilja nefndi töluna 80
milljarða í þessu sambandi
en sagði líka að þetta væri
hægt að gera án þess að
fyrirtækin fyndu mikið fyrir
því. Vandséð er hvernig
þessar tvær fullyrðingar
passa saman.
Fáguð umræðuhefð
Eyjan.is birti í gær aðsenda grein frá
Sighvati Björgvinssyni, fyrrverandi
ráðherra. Þar fjallar Sighvatur um
íslenska umræðuhefð og kvartar
undan illmælgi og gífuryrðum.
Sighvatur er ekki fyrstur til að vekja
máls á þessu undanfarið en samt
má taka undir brýninguna. Það var
hins vegar áhugavert að fylgjast með
athugasemdum Eyverja
við frétt um greinina.
Þær voru nefnilega
flestar góð dæmi
um einmitt þá
umræðuhefð sem
Sighvatur var að
gagnrýna.
Mannréttindi
Haukur Arnþórsson stjórnsýslufræð-
ingur hefur síðustu daga gagnrýnt
tillögur stjórnlagaráðs um breytingar
á kosningakerfinu. Haukur segir að
með þeim sé opnað á að kjördæmi
verði lögð niður í heild eða hluta sem
geti jafnvel verið mannréttindabrot.
Þá hefur hann varið misvægi atkvæða
í landinu með þeim rökum að
styðja þurfi landsbyggðina sem hafi
veikari stöðu en höfuðborgin. Það
er einkennilegur skilningur að flokka
kjördæmaskiptingu í hóp mannrétt-
inda en ekki réttinn til að hafa jafn
mikið um gang lýðræðisins að segja
og aðrir. Sínum augum lítur hver
silfrið. magnusl@frettabladid.isU
ppsögn Elínar Jónsdóttur, forstjóra Bankasýslu ríkisins, í
síðustu viku hefur vakið nokkra athygli. Þegar uppsögnin
er sett í samhengi við nýlega skýrslu Bankasýslunnar
um starfsemina á síðasta ári, fer varla á milli mála að
forstjórinn var mjög ósáttur við að stofnuninni skyldi
ekki hafa verið gert kleift að hefja undirbúning að sölu eignarhluta
ríkisins í fjármálafyrirtækjum, eins og henni ber að gera.
Í inngangi sínum að skýrslu Bankasýslunnar benti Elín þannig
á að tímasetning og framkvæmd
sölunnar hefði margþætt áhrif.
Hún skipti máli fyrir ávöxtun
ríkisins af fjárfestingunni, hefði
bein áhrif á fjármálafyrirtækin
sjálf og samsetningu eigenda-
hóps þeirra og skipti miklu máli
um þróun íslenzks hlutabréfa-
markaðar.
Forstjórinn taldi sig hins vegar hvorki hafa fengið starfsfólk né
fjárveitingar til að kaupa að erlenda sérfræðiaðstoð vegna undir-
búnings sölunnar. Sú uppbygging hefði þurft að eiga sér stað á síðasta
ári, en fjármögnun stofnunarinnar ekki gefið svigrúm til þess.
Nú er út af fyrir sig skiljanlegt að Steingrímur J. Sigfússon fjár-
málaráðherra sé tregur til að veita mikla peninga til reksturs nýrrar
ríkisstofnunar, nú þegar ríkisstjórnin er í miðju því verkefni að skera
niður ríkisreksturinn og leggja niður og sameina stofnanir.
Sömuleiðis er hugsanlegt að fjármálaráðherrann hafi engan sér-
stakan áhuga á að selja eignarhlut ríkisins í fjármálafyrirtækjunum.
Það verður þó að teljast ólíklegt; þessar eignir tók ríkið í fangið nauð-
ugt viljugt og eins og ríkisfjármálin standa um þessar mundir vill
fjármálaráðherrann líkast til ná einhverjum peningum í kassann
með því að selja hlutabréfin.
En þótt menn séu að spara, er þeim peningum sem veittir verða
til faglegs og vandaðs undirbúnings sölunnar vel varið. Nafnverð
hluta- og stofnfjár ríkisins í bönkum og sparisjóðum er 137 milljarð-
ar króna. Það skiptir miklu hvernig til tekst með ávöxtun þess fjár.
Margt fleira hangir á spýtunni, eins og Elín Jónsdóttir benti á í
skýrslu Bankasýslunnar. Flestir eru sammála um að einkavæðing
ríkisbankanna í kringum síðustu aldamót hafi verið misheppnuð og
stuðlað meðal annars að of þröngu eignarhaldi, sem var ein orsök
bankahrunsins. Það skiptir gífurlegu máli að læra af mistökunum
og komast hjá því að þau verði endurtekin.
Meðal þess sem taka þarf afstöðu til er hvort hlutir ríkisins verði
seldir kjölfestufjárfestum eða í hlutafjárútboði þar sem almenningur
kemst að borðinu. Eftir er að ákveða hvort lög verða sett sem tak-
marka eignarhald og dreifa því. Ákveða þarf hvort ríkið haldi eftir
hlut t.d. í Landsbankanum eða selji allt hlutaféð. Taka þarf afstöðu til
í hversu stórum áföngum og á hve löngum tíma eigi að selja hlutina.
Núverandi stjórnarflokkar vilja sennilega selja að minnsta kosti
eitthvað af því hlutafé sem ríkið á nú í fjármálastofnunum. Þeir
hljóta að vilja vanda til verksins og fá til þess færustu sérfræðinga,
vegna þess að þetta er þeirra tækifæri til að sýna hvernig á að standa
að einkavæðingu.
Gagnrýni forstjóra Bankasýslu vekur athygli.
Hvernig á að
einkavæða banka?