Faxi - 01.12.1962, Blaðsíða 13

Hún lagði lönd undir fót
Um þessar mundir ferðast íslendingar víða
um lönd og vinna sér margir frægð og frama
meðal erlendra þjóða. Gildir það jafnt um
konur og karla. Fer þar oft saman rúmur
fjárhagur, góðar samgöngur um heimsbyggð-
ina og ákjósanleg fyrirgreiðsla á öllum svið-
um.
Allt var þetta með öðru sniði um og eftir
síðustu aldamót. Fjárráð almennings þá voru
mjög takmörkuð og menntunarskilyrði af
skornum skammti. Það þurfti því mikinn
kjark og áræði á þeim tímum til að brjóta
sér braut til menntunar og mannvirðinga,
enda ekki á færi annarra en þeirra, sem
gæddir voru frábærum hæfileikum og
óslökkvandi menntaþrá. Ein þeirra, sem hvor-
tveggja hafði til brimns að bera í ríkum mæli,
var Suðurnesjastúlkan, Ásta Kristín Árna-
dóttir frá Narfakoti í Njarðvíkum. Hún bauð
fátæktinni og umkomuleysinu byrginn og
sótti sér fágæta menntun og mikla frægð út
í hinn stóra heim.
Um hana var meðfylgjandi grein rituð í
„Óðni“ í aprílmánuði 1909.
Þar sem vænta má, að margan Suðurnesja-
mann fýsi að heyra eitthvað um þessa mikil-
hæfu og sérstæðu konu, þykir hlýða að birta
greinina hér í blaðinu.
Ritstj.
Asta Kristín Arnadóttir er fædd 3. júlí
1883 í Narfakoti í Njarðvíkum. Foreldrar
hennar voru Arni Gíslason, barnakennari
og bóndi í Narfakoti, dáinn 1900, og kona
Ásta í málarabúningi.
hans, Sigríður Magnúsdóttir. Hún er næst
elzt af 10 börnum þeirra, sem enn lifa. I
marz 1904 byrjaði hún að mála hjá Jóni
Reykdal málara í Reykjavík. Fram til þess
tíma vann hún algeng kvenmannsverk,
var vinnukona og þjónandi í húsum á
Seyðisfirði, Akureyri og í Reykjavík. Hjá
Jóni Reykdal var hún tæpt ár, fór þá til
N. S. Berthelsens málara og var hjá hon-
um í nærri 3 ár. Hún vann þann tíma
fyrir allgóðu kaupi og hafði með því ofan
af fyrir móður sinni og óþroskuðum syst-
kinum. Hún hafði fljótt sterka löngun til
að sigla, til þess að geta fullkomnað sig
í iðn sinni, en ástæður til þess voru ekki
góðar, þar sem hún gat ekkert dregið
saman af kaupi sínu.
Haustið 1906 bauðst henni ókeypis far
til Kaupmannahafnar, fyrir að annast um
veikt harn á leiðinni. Tók hún strax því
boði og sigldi skömmu síðar. Atti hún þá
alls ekkert víst, þegar þar kæmi, var nær
alveg peningalaus og hafði ekki lært
dönsku, nema af meistara sínum, Bertel-
sen, og þó alltaf talað íslenzku við hann.
Hún komst í Kaupmannahöfn strax á
ódýran verustað, Værnehjemmet Bethania,
og forstöðukona þess kom henni á teikni-
og málaraskóla. Hún gekk á hann um
veturinn og gerði prófsmíð um vorið, og
hlaut bronsemedalíu fyrir hana, eina af
15, sem veittar voru, en 64 gerðu próf-
smíðar samtímis. Kennarar hennar létu
það opinskátt, að hún væri fyrsti fullnuma
kvenmálarinn í Danmörku.
Þá fékk hún leyfi til að ganga á teikni-
skóla, sem enginn kvenmaður hafði gengið
á. Ymsir urðu til að hjálpa henni þar, sér-
staklega Olafur Olafsson kaupmaður, og
kennarar hennar. Seinna um vorið mál-
aði hún þar nokkra tíma, þar á meðal
farþegarúmin á skipi Þ. Tuliniusar „Helga
kongi“, og veitti Tulinius henni ókeypis
far heim á honum. Hún vann hér heima
um sumarið og gat með vinnu sinni borgað
það ,sem hún hafði orðið að skulda um
veturinn. I fyrra haust sigldi hún aftur til
þess að ganga á hinn fyrrnefnda skóla.
Henni var veitt nokkuð af iðnaðarmanna-
styrknum og gat hún með sparsemi kom-
ist af með hann um veturinn. Vorið 1908
var lítið um vinnu í Höfn, sakir peninga-
Ásta í íslenzkum búningi
eklunnar. Hún varð þvi að fara þaðan.
Þeir, sem hún ráðfærði sig við, réðu henni
frá að fara annað en heim, töldu þar öll
vandkvæði á. En Ásta vildi afla sér meiri
þekkingar á iðn sinni og kynnast henni
víðar, og lagði þá enn á stað með tvær
hendur tómar og mállaus til Hamborgar.
Þar komst hún fljótt að vinnu með sama
kaupi og fullnuma karlmenn. I haust sem
leið komst hún á einhverja beztu vinnu-
stofuna í Hamborg.
Þessar upplýsingar, sem hér hafa farið
á undan, hefir „Oðinn" fengið hjá kunn-
ugum manni. En annars sýna útlend blöð,
bæði dönsk og þýzk, bezt, hverja eftir-
tekt dugnaður Astu hefur vakið. Þegar
hún tók prófið í Höfn, fyrir 2 árum, voru
víða myndir af henni í dönskum blöðum,
og eftir að hún kom til Hamborgar, flutti
hvert blaðið eftir annað greinar um hana
og myndir af henni, þar á meðal „Der
Weltspiegel" 12. júlí í fyrra, sömu mynd-
irnar sem hér eru sýndar, kvennablaðið
„Dies Blatt gehört der Hausfrau" 19. s. m.,
F A X I — 173