Faxi - 01.12.1962, Blaðsíða 37

„SYNG GUÐI DYRÐ"
Vinnum að eflingu kirkjusöngs meðal safnaðarfólks
Þorlákur Bcncdiktsson safnaðarfull-
trúi fyrir Utskálasókn, flutti þetta er-
indi á héraðsfundi Kjalarnessprófasts-
dæmis, er haldinn var í Keflavíkur-
kirkju sunnudaginn 21. okt. síðastlið-
inn.
Eg hef ekki gert víðreistara en það um
dagana, að ég hef aldrei komist lengra í
suðurátt en til Vestmannaeyja, þangað til
nú í sumar, að ég fór til Færeyja og Dan-
merkur. Það sem mér er minnisstæðast
eftir það ferðalag er það, hvað við Islend-
ingar erum mikið langt á eftir þessum
nágrannaþjóðum okkar með kirkjusókn
og kirkjulegar athafnir, og hvað kirkju-
gestir þar taka virkari þátt í guðsþjónust-
unum heldur en hér hjá okkur. Ég ferð-
aðist dálítið um Færeyjar, og það vakti
eftirtekt mína, hvað kirkjurnar þar eru
yfirleitt stórar, miðað við stærð plássanna.
sem þær eru í. Ég var við guðsþjónustu í
kirkjunni í Vogi á Suðurey sunnudaginn
15. júlí. Sú kirkja tekur 700 manns í sæti,
en í Vogsfirði eru ekki nema 17—18
hundruð íbúar. Það var margt fólk við
þessa messugjörð, og þó var margt af
heimafólki fjarverandi, ýmist í sumarat-
vinnu suður í Danmörku, eða á fiskiveið-
um við 'Grænland. Kirkjukór við þessa
kirkju er fjölmennur. Var mér sagt, að
í honum væru um 40 manns, þegar allir
væru heima. Prestarnir í Færeyjum hafa
víst margir 3—4 kirkjur að þjóna. Erfið
ferðalög hljóta oft að vera hjá prestunum
þar, þegar þeir messa ekki í heimakirkjum
sínum, því eins og kunnugt er, eru mest
fjallvegir í Færeyjum, og þeir víða brattir
og hættulegir, með mjög kröppum beygj-
um. Þá sunnudaga ,sem presturinn messar
ekki í einhverri af sóknarkirkjum sínum,
kemur fólkið samt saman til guðsþjónustu-
halds; organistinn mætir og söngfólkið og
lesin er ræða úr húslestrabók, og er það
ákveðinn maður, sem það gjörir, og er
það víst oftast meðhjálpari kirkjunnar.
í Klakksvík var í sumar ný kirkja í
smíðum og var mér sagt, að hún ætti að
taka 1000 manns í sæti; gamla kirkjan
þótti orðin allt of lítil, og tekur hún 300
manns í sæti. í Klakksvík eru 4300 íbúar.
Áður en ég skil við Færeyjar, vil ég til
gamans geta um einn hlut í sambandi við
orgelið í kirkjunni í Vestmanna í Straum-
ey. Orgelið er gamalt pípuorgel, sem keypt
var úr kirkju í Danmörku; yfir nótna-
borðinu er strengur úr mjóum vír, og á
þeim streng eru færanlegar kúlur. Þegar
organistinn ætlar að spila sálm, sem er
t. d. 6 vers, færir hann 6 kúlur til hægri
eða vinstri handar og færir svo 1 kúlu
að hinum, þegar hvert vers er á enda, svo
hann þarf enga leiðbeiningu með, hvenær
sálmurinn er búinn.
Þriðjudaginn 24. júlí, var ég við síð-
degisguðsþjónustu í Mattheusarkirkjunni
í Kaupmannahöfn og hófst hún kl. 8
e. m. Furðaði ég mig á, hve margt fólk
kom til kirkju á virkum degi. Þar varð
ég hrifnastur af orgelmúsik er ég heyrði
í ferðalaginu. Orgelverkið er spilað var í
byrjun guðsþjónustunnar er mér ógleym-
anlegt, þegar þessir fögru og voldugu
tónar fylltu þetta stóra hús. 1 þessari kirkju
eru lokaðir bekkir, þ. e. hurðir beggja
vegna, því ganga má inn í þá á tvo vegu,
bæði úr miðju kirkjugólfi og eins vegg-
megin, og svo langt sem ég sá til voru
3 heyrnartól í hverjum bekk, er héngu
fyrir framan þá er í bekkjunum sátu. Þegar
maður bar heyrnartólið að eyranu, var
eins og Ipresturinn talið við eyra manns.
Sunnudaginn 29. júlí var ég við guðs-
þjónustu í Nordby kirkjunni í Fanö í
Danmörku og hófst hún kl. 10 f. hád.
Kirkja þessi er byggð úr múrsteini árið
1786. Er hún stórt og prýðilegt hús; hefi
ég aldrei séð bekkjaraðir í nokkurri kirkju
eins og þar; þar eru líka bekkjaraðir til
hliðanna, sem snúa öðruvísi en venjulega,
en þó svo, að altarið og prédikunarstóll-
inn blasa alstaðar jafn vel við, hvar sem
setið er í kirkjunni, og töflurnar með
sálmanúmerunum, en þær eru margar,
hlasa alstaðar jafn vel við, hvar sem setið
er. Fanö er lítill bær, og ég varð ekki var
við, að þar væri nema ein kirkja. Guðs-
þjónusta þessi var vel sótt; sá ég engan
kirkjukór uppi hjá organistanum; söfn-
uðurinn niðri annaðist sönginn og svaraði
einnig prestinum; söng presturinn líka
með fólkinu: „Guði sé lof og dýrð, fyrir
sinn gleðilega boðskap“, áður en hann las
guðspjallið. Mér datt í hug, hvenær verður
það hér hjá okkur, að allir kirkjugestir,
sem sungið geta, svari prestinum. Þegar
presturinn snýr sér að fólkinu og ávarpar
það: „Drottinn sé með yður“, er hann
vitanlega ekki að ávarpa kirkjukórinn
einan, heldur alla kirkjugesti og væri því
eðlilegast, að allir kirkjugestir, sem sungið
geta, svari honum: „Og með þínum anda“.
Ég veit, að enginn tekur þessi orð mín
svo, að ég álíti kirkjukóra óþarfa; þvert
á móti vil ég að þeir séu sem stærstir og
öflugastir. Þeir eiga að vera leiðandi afl
í kirkjusöngnum, en aðrir kirkjugestir
eiga að vera, ekki aðeins hlustendur, held-
ur virkir þátttakendur. Að loknum sálm-
inum eftir prédikun fóru altarisgestir að
safnast upp að altarinu og voru milli 40
og 50 manns er fóru til altaris í þessari
messugjörð.
Sunnudaginn 5. ágúst var ég við guðs-
þjónustu í Frúarkirkjunni í Kaupmanna-
höfn, og hófst sú messa einnig kl. 10 f. hád.
Var þessi stóra kirkja orðin full af fólki
um það leyti sem messan byrjaði. Ég kom
í kirkjuna nokkru áður en messan hófst,
og voru stórir staflar af sálmabókum er
blöstu við strax þegar inn var komið. Rétt
áður en messan byrjaði, kom stúlka inn
frá kórnum með fullt fangið af sálmabók-
um og fór með þær þangað sem hinar
voru fyrir; einnig samhliða henni við hinn
vegg kirkjunnar kom ungur maður, einnig
með fullt fangið af bókum; svo rík áherzla
er lögð á, að allir kirkjugestir hafi sálma-
bækur og fylgist með. Þegar sálmurinn
eftir prédikun var á enda, fóru altarisgestir
að hópast inn að altarinu, svo að mjög
margir kirkjubekkir hálftæmdust. A borð-
um inn við altarið voru bikarar, og tók
hver altarisgestur sér bikar í hönd, áður
en hann kraup við altarið. Presturinn, sem
flutti þessa guðsþjónustu, var eldri maður,
en áður en útdeilingin hófst, kom inn í
altarið til hans ungur maður, skrýddur
messuskrúða, og útdeildi hann brauðinu,
en sá sem guðsþjónustuna flutti útdeildi
víninu og flutti orð þau, er prestar lesa,
eftir að útdeiling á hverjum hring er búin;
það var á 9. hring, sem kraup við altarið,
og það margir, sem gátu kropið við altarið
í einu, að það hafa verið rúmlega 200
manns, sem þátt tóku í þessari altaris-
göngu. Að altarisgöngunni lokinni út-
deildu prestarnir hvor öðrum brauðinu og
víninu og tókust svo í hendur, áður en
yngri presturinn fór frá altarinu. Maður
hafði það á tilfinningunni, að fólkið kom
saman til guðsþjónustuhalds ekki aðeins
til að taka virkan þátt í guðsþjónustunni,
heldur einnig að komast í sem nánast
og innilegast samfélag við drottinn sinn
og frelsara.
FAXI — 197