Faxi - 01.05.1975, Blaðsíða 11

af fyrir sig á höfuðborgarsvæðinu, en
nótt eina gengu einhverjir skemmdar-
vargar berserksgang um staðinn og
eyojlögðu margra ára starf hans á
stuttri stund. „Eins og ég tók fram í
greininni sem ég ritaði eftir þennan at-
burð, þá var tjón mitt ekki mikið í
samanburði við það sem aðrir mega
þola, en það sem ég reyndi að benda á
var, að maður með jafn mikinn gróður-
ræktar- og landverndaráhuga og ég,
hann ætti að geta lagt til, ja, marga
hektara á sinni lífsleið, grætt þá upp
og gert þá verðmæta, — ef allt saman
er ekki eyðilagt fyrir honum Þetta var
mergurinn málsins. í dag eru ef til vill
ekki nema nokkur hundruð manns sem
hugsa svona, eftir hundrað ár verða það
kannski nokkur þúsund sem geta haldið
áfram að stækka ræktuðu svæðin, —
unnin fyrir ánægjuna eina yfir verkinu."
Byggðin á að rísa á hrauninu
í áttina til Keflavíkur.
„Mér verður hugsað til Heimaeyjar,"
segir Eyþór, „þegar ég heyri þig minnast
á þetta, Ófeigur. Á kreppuárunum var
þar landsskiki, að vísu minni og ólíf-
rænni en á Reykjanesskaganum, og hon-
um var deilt niður á milli manna, að
vísu ekki átakalaust, og skipt í skákir,
sem hver og einn ræktaði að fullu. Oft
hefur mér komið til hugar, hvort íbúar
Suðurnesja gætu ekki fengið svo sem
einn hektara hver til ræktunar, en það
er víst um tómt mál að tala, enginn
þorir að sleppa eignarhaldi sínu á land-
inu vegna verðmætavonar, sem felst í
vaxandi þörf fyrir húsalóðir, hugsan-
legrar stækkun flugvallar, jarðvarma,
og -ýmislegt fleira mætti telja.“
„Ræktuðu svæðunum væri kannski
hægt að halda frá skepnunum með girð-
ingum, en þeim verður aldrei haldið
frá mönnunum. Undarleg árátta þeirra
sem yfir skipulagsmálum drottna valda
því. Þeir sem skipuleggja byggðirnar
ráðast ávallt á ræktuðu svæðin fyrst.
Mosfellssveitin sem ég minntist á áðan
er gott dæmi um það. í staðinn fyrir að
tæta upp gróðurinn, ætti að byggja í
hrauninu í áttina til Keflavíkur, — þar
er rúmt um, en verður að vísu að fara
nógu langt frá þessari andstyggðar ál-
verksmiðju. Byggðin gæti orðið sam-
felld alveg til Keflavíkur og jafnvel
lengra, — snotur hús með sæmilega
stórum garði í kring, vel ræktuðum."
Og eins og málum er háttað í dag,
þótti okkur harla ólíklegt að skipuleggj-
endur nýrra byggða skipti um ríkjandi
skoðun ög sýni gróðri jarðar nokkra
hlífð á næstu árum, en áður en við sner-
um tali okkar inn á aðrar brautir, von-
uðum við að komandi kynslóð nýrrar
aldar hefði annað hugarfar.
Foreldrar mínir komu með fyrstu
rifsberjahríslurnar í Leiruna.
„Skógræktaráhugi minn vaknaði
snemma," sagði dr. Ófeigur, þegar við
spurðum hvort hann sem ungur drengur
í Leirunni hefði eitthvað sýslað við trjá-
rækt. „Ég var stráklingur þá og þá var
ekki ein einasta viðarhrísla við nokkurs
manns hús, nema hjá okkur í fátæktinni
í Ráðagerði. Faðir minn byggði háan
skjólgarð móti norðri við kartöflugarð-
inn, og íoreldrar mínir fengu af sinni
fátækt nokkrar rifshríslur frá Einari í
Gróðrarstöðinni í Reykjavík. Síðan
deildi móðir mín hríslunum á milli okk-
ar systkinanna, eitt átti þessa, annað
hina, en hver átti eina hríslu. Berin sem
uxu á hríslunum máttum við eiga, en
við uröum að sjá um þær, láta þær vaxa
með því að bera að þeim og hlú. Fleiri
trjáplöntur voru þarna, og þetta varð til
þess að ég komst upp á lagið, — alveg
af sjálfum mér, — að búa til limbeygjur.
Tók neðstu greinarnar, sem er svo auð-
velt á rifsinu, gróf þær aðeins niður og
setti keng yfir. Eftir skamman tíma
voru komnar rætur á beygjurnar, sem
ég skar síðan frá stofninum, og þó voru
komin lítil rifstré.“
Flutti jurtir á milli staða.
„Trén gaf ég síðan. Setti þau í poka,
þegar þau voru orðin lífvænleg og höfðu
stækkað svolítið. Ég man glöggt að ég
fór inn á Framnes til systranna og gaf
þeim tréð í garðinn sinn. Ólafur föður-
bróðir minn í Edinborgarverzluninni,
sem ræktað hafði lítinn garð hjá sér,
en þar var þó fyrir ramfang — erlent
lyktarlaust, en heima í Ráðagerði var
aftur á móti mjög lyktarsterk tegund,
en þá tegund flutti ég líka svona á milli
garða. Mig minnir að ég hafi átt þátt í
að flytja jurtir í tvo garða í Leirunni
og jafnframt í Keflavík. Þær munu nú
horfnar nema í Framnesi, þar held ég
að örli fyrir þeim enn þann dag í dag, —
að minnsta kosti blóðkollinum sem ég
gaf þeim Framnessystrum. Eitt þykist
ég líka viss um, að ef svo ólíklega vildi
til að ég héldi sýningu á myndum mín-
um á Suðurnesjum, þá á ég tvo gesti
vísa, þær Framnessystur, æskuvinkonur
mínar.“
Kvenfólkið tárfelldi
af eldiviðarsterkjunni.
Af þessum orðum má ráða, að dr.
Ófeigur ber mikinn hlýhug til þeirra
Framnessystra, eins og allir sem þeim
merku konum hafa kynnst. Undirritað-
ur minnist þess, að í fyrsta viðtali hans
F A X I — 59