Morgunn - 01.07.1974, Síða 12

10
MORGUNN
um þá. Og Danakorungur er svo reiður út af þessum kveðskap,
að hann ætlar að halda liði hingað til lands. En áður en hann
leggur af stað í þessa ferð, bauð hann „kunnugum manni at
fara í hamförum til fslands ok freista, hvat hann kynni segja
honum; sá fór í hvalslíki“. En hann kemst aldrei að landinu
fyrir landvættum, hvar sem hann leitar fyrir sér, og fer hann
þó kringum landið. Fjöll öll og hólar voru full af landvættum,
sumt stórt, en sumt smátt. tJr Vopnafirði kom dreki mikill, og
fylgdu honum aðrir ormar, pöddur og eðlur, og blésu eitri á
hann. Or Eyjafirði kom fugl svo mikill, að vængirnir tóku út
fjöllin tveggja vegna, og fjöldi annara fugla bæði stórir og
smáir. Á Breiðafirði kom móti honum griðungur mikill, óð
hann á saúnn út og tók að gella ógurlega; fjöldi landvætta
fylgdu honum. Og fyrir austan Reykjanes kom móti honum
bergrisi og hafði járnstaf í hendi, og bar höfuðið hærra en fjöll-
in, og margir aðrir jötnar með honum. Snorri telur upp í þessu
sambandi þá höfðingja, sem hafi verið í Vopnafirði, Eyjafirði,
Breiðafirði og ölfusi, og það bendir á, að menn hafi trúað þvi,
að þessar landvættir fylgdu þeim. En i Landnámu er enn
greinilegri bending um það, hvernig landvættir, eftir trú for-
feðra vorra, fylgdu einstökum mönnum og veittu þeim full-
tingi. I>rír synir Mold-Gnúps hétu Björn, Þorsteinn hrungnir
og Þórður leggjandi. Landnáma segir svo frá þeim: „Björn
dreymdi um nótt at bergbúi kæmi at honum ok bauð at gera
félag við hann, en hann þóttist játa því; eftir þat kom hafr til
geita hans, og timgaðist þá svo skjótt fé hans, at hann varð
skjótt vellauðigr; síðan var han Hafr-Björn kallaðr. Þat sá
ófreskir menn, at landvættir allar fylgdu Hafr-Birni til þings,
en þeim Þorsteini ok Þórði til veiðar ok fiski“. Kristnin amaðist
við þessum vættum, þó að þær virtust ekkert vilja gera annað
en gott, eins og berlega má sjá á þættinum af Þorvaldi víð-
förla. En enn í dag fullyrðir skyggnt fólk, að með og á undan
sumum mönnum sjáist verur, sem ekki eru að sjálfsögðu i
mannslíki. Vér vitum ekkert, hvernig á þessu stendur og get-
um enga grein gert oss fyrir þvi. Að minnsta kosti get ég það
ckki. En þessar staðhæfingar ófreskra nútíðarmanna benda á