Morgunn - 01.07.1974, Síða 46

44
MORGUNN
sem geta að vild horfið af yfirnáttúrlegu sviði til hins náttúr-
lega sviðs tilverunnar. Þessar verur eru að ýmsu leyti háðar
þeim lögmálum, sem stýra því tilverustigi, sem þær birtast á.
Það sem kallað er „guð“ i austrænum heimspekikerfum tákn-
ar hugmyndina um hið óþekkjanlega: hina fyrstu orsök, hinn
nafnlausa, og hefur Hann leyft vissum útstreymum frá sér,
sem birta í sköpuninni hugmyndir Hans. Þetta afl er Guð, Guð-
ir eða Orð Guðs. Englar eru hið sama sem demónar, en þó
ekki alveg frjálsir, því þeir eru sendiboðar guðanna.
Austurlandabúum verður ekki eins auðvelt að hugsa sér hið
góða og hið illa. Þaðan stafar hugmynd þeirra, að englar hafi
ekki frjálsan vilja. Demónarnir hafa einnig sendla, en þeir eru
óæðri englum og kallaðir djinnar. Þó eru þeir ekki það, sem
við köllum náttúruanda, en þar með teljast álfar, huldufólk,
bergbúar og hafmeyjar, sem eru ólíkamlegar verur á lægra
vitsmunastigi en andar sem eru óholdgaðar mannverur, eða
hafa jafnvel aldrei holdgazt.
Við getum orðað það á þessa leið:
1. Skapandi öfl, sem nefnd eru guðir, háð vilja Guðs, hins
óþekkta og óskiljanlega og starfandi að Hans vilja.
2. Englar, demónar og djinnar; ekki skapandi öfl, en mátt-
ugar verur.
3. Andar sem verða mannlegar verur, þegar þeir holdgast.
4. Frumstæðir andar eða náttúruandar.
Þessar nákvæmu skilgreiningar virðast hinum dulhneigðu
Austurlandabúum eðlilegar, þótt okkur raunsæjum Vestur-
landamönnum mörgum virðist þeir draumóramenn. Hin stór-
fenglega þróun trúarhugsana á Austurlöndum er okkur vest-
rænum mönnum flókin og ruglandi. Þess vegna hafa jafnvel
af Biblíunni okkar skapazt mörg hálfheimspekileg kerfi, þvi
hún er austræn að uppruna. Og ég er þeirrar skoðunar, að
Jesús (sem gaf líkama sinn á vald meistaraandanum Kristi)
og Páll hafi báðir verið vígðir í austrænni dulspeki og samband
sé mil'li kenninga þeirra og kínverskrar heimspeki, á sama hátt