Sjómaðurinn - 01.03.1939, Síða 39

SJÓMAÐURINN
31
fyrsta sinni gerðir samningar við Skipaútgerð
rikisins, og voru þeir að mestu sanihljóða samn-
ingum við Eimskipafélagið, nema livað slýri-
menn höfðu 10% liærra kaup á skipum liennar,
og miðaðist það annars vegar við það, að strand-
ferðirnar eru miklu erfiðari og svo hitt, að þar
átlu stýrimenn ekki neitt tilkall til eftirlauna
á sama liátl og hjá Eimskipafélaginu.
A þessum árum voru einnig gerðir samning-
ar við Eimskipafélag Suðurlands, sem átti Suð-
urlandið. Á árinu 1935 gerði l'élagið samninga
við eigendur hinna nýkeyptu skipa, Heklu, Eddu,
Columhusar, Kötlu og Snæfells. Höfðu allir
þessir samningar nokkurar kjarabætur í för
með sér fyrir stýrimenn, og ennfremur, að þeir,
og' aðrir samningar, sem áður liafa verið nefnd-
ir, ákváðu það, að meðíimir Stýrimannafélags-
ins ættu forgangsrétt að vjnnu á skiimnum, en
það hafði ekki áður staðið i samningum.
Samningunum frá 1934—1935 var sagt upp af
stýrimönnum í fyrra, þannig að þeir gengu úr
gildi 1. apríl 1938. Hófust samningaumleitanir
i marzmánuði, en mun seinna en æskilegt liefði
verið, sem stafaði af því, að deila var milli
togaraútgerðarmanna og sjómanna og þótti
ekki Iieppilegt, að þeim deilum yrði blandað
saman.
Aðálkröfur stýrimanna voru þær, að inn í
sanmingana fengjust ákvæði um þrískiftar vakt -
ir og að eftirvinna yrði greidd fyrir það, sem
væri fram yfir 10 tíma vinnu. Þá var þess og
krafðist, að skýlaus ákvæði fengjust inn í samn-
inga um rétt stýrimanna á skipum Eimskipa-
félagsins lil eftirlaunasjóðsins ,og að kaup liækk-
aði í samræmi við það, sem dýrtíð hefði aidc-
izt frá því er síðast var samið.
í upphafi samningaumleitananna lýstu st\'ri-
menn því yfir, að þeir myndu haga sér i þess-
um samningum, eins og að vinnulöggjöfin, sem
þá lá l'yrir alþingi, væri komin á, og að þeir
myndu í lengstu lög forðast að leg'gja niður
vinnu, og ekki gera það, þó að samningar liefðu
ekki tekizt fyrir 1. apríl, þó að (il þess gæti að
sjálfsögðu dregið, að þeir væru neyddir til þess.
Um nokkur af þessum atriðum var samvinna
milli loftskeytamanna, vélstjóra og stýrimanna-
félagsins, sem þó endaði á þann veg, að leið-
ir skildu.
Samkomulag náðist ekki fyrir 1. april og
héldu samningaumleitanir áfram fram eftir
aprilmánuði. Slitnaði þá upp úr samningum og
samningaumleitanir hættu og varð það lil þess
að stýrimenn neyddust til að leggja niður vinnu,
í fyrsta skifti í sögu félagsins. En áður liafði
félagsstjórnin l'nllvissað sig um fullan stuðning
Alþýðusamhands íslands við stýrimenn í deil-
unni. Slóð vinnustöðvunin nokkra daga og lauk
eins og öllum er kunnugt með því, að lögskip-
aður gerðardómur ákvað um kaup og kjör stýri-
manna. Áður liafði þó verið reynt að útkljá deil-
una með frjálsum gerðardómi, en það tóksl
ekki, af ástæðum, sem félögunum eru kunnar.
Mikilsverðasta breytingin með dóminum var sú,
að þriskiftar vaktir voru nú ákveðnar og auka-
greiðsla ákveðin að nokkru leyti fyrir yfirvinnu,
að því er snerti stýrimenn lijá Eimskip og Rík-
isskip. Aðrir samningar máttu heita óbreyttir.
Nokkur alriði samninganna liafa ekki verið
uppfyllt af hlutaðeigandi félögum og verður
það verkefni Félagsdóms, að ráða þeim málum
til lykta.
1 undanfarandi kafla liefir verið rakin starfs-
saga félagsins i samningum og kaupgjaldsmál-
um, en það helir auðvitað verið aðalþátturinn
í starfi þess.
Eins g gefur að skilja liefir á öllum timum
verið talsvert erfitt að halda uppi öflugu starfi
i félaginu, þar sem meölimirnir voru dreyföir
á skipunum um sjóinn. Liggur því í augum uppi,
að mestur hluti starfsins hefir livílt á liinum
ýmsu stjórnum, sem kosnar hafa verið i félag-
inu og þó var starfsemi félagsins sum árin lílil
og jafnvel engin.
Það kemur í ljós af fundargerðum, seiii
fyrir liggja, að alloft hefir verið um það
rætt, að kynna sér í hvaða sambandi bezl
væri að standa eða leita samvinnu við örm-
ur skyld félög. Nefndir voru kosnar til að afla
sér upplýsinga og leita liófanna í þessu efni, og
voru þær atliuganir fyrst og lremst miðaðar að
því, að leila samvinnu við skipstjóra- og stýri-
mannafélagið Ægi, skipsljórafélagið Olduna og
Vélstjórafélag íslands. En þrátt fyrir ítrekaðar
athuganir mætustu manna félagsins, varð aldrei
að þessu ráði linigið. Verður ekki annað séð, en
að hlutaðeigandi stjórnir og nefndir, sem þetta
mál rannsökuðu og höfðu lil meðferðar, liafi
komist að þeirri niðurstöðu, að það væri gagns-
laust að ganga í samband við þessi félög. Þeir,
sem aðallega höfðu þetta starf með höndum, voru
eftirtaldir menn: Jón Erlendsson, Ásgeir Jónas-
son, Pálmi Loftsson, Rafn Sigurðsson, Ófeigur
Guðnason, Sigurður Gislason og Jón Eiríksson.
Leið nú nokkur tíihi, án þess að á félagsfund-