Morgunblaðið - 29.05.2009, Page 21

21
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. MAÍ 2009
Óbærileg spenna Eftir svipnum á þeim Geir Haarde, Ingu Jónu Þórðardóttur og Guðjóni Þórðarsyni að dæma var leikur KR og FH ekki alveg spennulaus.
Golli
Hildur Helga Sigurðardóttir | 27. maí
Tilfinnanlegur
skortur á pöndupornói
… Þannig er áhorf heim-
ilishunda og katta á
hreyfimyndir afar val-
kvætt, svo notað sé há-
timbrað orð um þá ein-
földu staðreynd, að
sjónarhorn dýra og skynjun eru afar
ólík okkar mannanna. Þau bregðast
kannski við vissum hljóðum úr tækj-
unum – og einn kött þekkti ég, sem
elti alltaf prik veðurfréttamannsins
sem óður væri. Dýraeigendur, sem
halda því fram að heimilisdýrið hafi
„óskaplega gaman af að horfa á sjón-
varpið“, eru þó sennilega bara sóffa-
sekkir, sem nenna ekki að leika við
dýrin sín.
Meira: hildurhelgas.blog.is
Kári Harðarson | 27. maí
„Vofa gengur nú
ljósum logum …“
Þeir Karl Marx og Fried-
rich Engels gáfu út
kommúnistaávarpið
1848 …
Ég hélt að þetta væri
úrelt speki, enda komu
Stalín og fleiri ansi miklu óorði á komm-
únisma, en nú þegar flestöll fyrirtæki eru
í eigu ríkisins er eins gott að rifja upp út
á hvað þetta gengur. Kapítalisminn er
a.m.k. jafn lemstraður og kommúnism-
inn í mínum huga þessa dagana og fram-
tíðarskipulag hér á landi verður að vera
eitthvert sambland af báðu.
Meira: kari-hardarson.blog.is
Á HVERJU ári eru
tekin 65 milljón tonn af
rusli frá íslenskum heim-
ilum, það er sett í holu og
mokað yfir. Stór hluti
þess úrgangs sem er urð-
aður er verðmæti, verð-
mæti sem ekki er hægt að
ná í eftir að búið er að
urða þau. Af þessum 65
milljón tonnum sem við
setjum í ruslatunnurnar
okkar má auðveldlega breyta 44 millj-
ónum þeirra í verðmæti.
Það eru margar leiðir til að ná í þessi
verðmæti og misdýrar. Sú auðveldasta er
að láta íbúana sjálfa sjá um að flokka
þetta rusl. Sú aðferð hefur hins vegar ekki
þótt góð hér á landi þar sem ráðamenn
hafa haft þá trú að Íslendingar geti ekki
og vilji ekki taka þátt í svo íþyngjandi að-
gerð sem flokkun er. Við erum svo mikið
öðruvísi, sérstök, sjálfstæð og svo höfum
við ekki tíma eru rökin gegn þessu. Af
þessum ástæðum hefur þessu ekki verið
gefinn neinn möguleiki þegar leitað er
lausna við að ná í þessi verðmæti. En er
þetta satt, eru Íslendingar ekki hæfir til
þess að flokka ruslið sitt? Hvað vantar?
Vit, tíma eða eitthvað annað?
Eru Hólmarar öðruvísi
en annað fólk?
Nú eru komnir 18 mánuðir síðan inn-
leitt var nýtt sorpflokkunarkerfi í Stykk-
ishólmi. Þar var Hólmurunn gert skylt að
flokka allt sitt rusl og hvert heimili fékk
þrjár ruslatunnur; fyrir lífrænan úrgang,
endurvinnanlegan úrgang og úrgang sem
á að urða. Fyrirfram var ítrekað rætt um
að þetta myndi aldrei ganga og ef þetta
myndi ganga þá væri það aðeins í stuttan
tíma. En hver er niðurstaðan eftir eitt og
hálft ár: Öll heimili í Hólminum taka þátt
og 67% af heimilisúrgangi eru endurnýtt.
Laugardaginn 16. maí fengu íbúar
Stykkishólms síðan afhent 38 tonn af
moltu til áburðar í garða sína, þetta er
eign þeirra og það voru stoltir íbúar sem
tóku við moltunni. Eru þá Hólmarar öðru-
vísi en aðrir Íslendingar? Úrtölufólkið
ræddi um það að þetta væri e.t.v. hægt í
litlu bæjarfélagi en aldrei í sveit og aldrei í
stærri bæjum. En hver er niðurstaðan?
Flóahreppur tók upp þetta kerfi og ár-
angurinn er algjörlega sambærilegur,
önnur samsetning úrgangs en
heildarniðurstaða sú sama.
Síðan hefur kerfið verið inn-
leitt í Skaftárhreppi og Arn-
arneshreppi að hluta. Innleið-
ing er hafin í Fjótsdalshéraði
og Fljótdalshreppi þar sem
kerfið verður tekið upp í
ágúst.
Við innleiðingu hefur það
verið haft að leiðarljósi að
kynna fólki vel hvers vegna og
til hvers er verið að fara í
flokkun. Flestir hafa verið
heimsóttir og mikið efni gefið út þannig að
svör fáist við sem flestum spurningum
sem vakna við innleiðinguna. Niðurstaðan
er sú að fólk er ekki einugis tilbúið heldur
er búið að bíða eftir þjónustu sem þessari.
Fyrir flesta er því ekki um kvöð að ræða,
miklu frekar um aukna og betri þjónustu.
Útflutningstekjur, ný störf,
vöruþróun, ný framleiðsla og
aukin verðmæti
Þetta verkefni, sem hófst í Stykk-
ishólmi, hefur nú þegar haft mjög jákvæð
áhrif fyrir þjóðfélagið svo sem aukinn út-
flutning á pappa og pappír, útvegun á hrá-
efni fyrir framleiðslu á endurunnu plasti
hjá PM endurvinnslu, þróun og fram-
leiðslu á nýjum pokum frá Plastprenti
undir lífrænan úrgang búinn til úr sterkju
eða maís og framleiðslu á íslenskri jarð-
gerðarvél framleiddri hjá SR vélsmiðju á
Siglufirði. Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórn-
arinnar, kaflanum um umhverfi og auð-
lindir, segir að „endurskoða beri lög og
reglur um sorphirðu og endurvinnslu með
þarfir almennings og umhverfis að leið-
arljósi, svo markmið um minni urðun og
meiri endurvinnslu náist“. Til að ná mark-
miðum þurfum við að framkvæma. Ég
hvet því alla sveitarstjórnarmenn á Ís-
landi til að kynna sér þennan möguleika,
sem skapar ný störf auk þess að vernda
og auka verðmæti afurða sem við hendum
nú í dag.
Eftir Jón Þóri
Frantzson
» Öll heimili í Hólminum
taka þátt og 67% af
heimilisúrgangi eru end-
urnýtt.
Jón Þórir Frantzson
Höfundur er forstjóri Íslenska
gámafélagsins ehf.
Að breyta vatni í vín
BLOG.IS
Á UNDANFÖRNUM árum hefur
umræðan og áherslur í samfélaginu
verið að breytast. Málefni umhverf-
isins komu inn úr kuldanum og urðu
áberandi í umræðunni vegna virkj-
anaframkvæmda. Það var mjög til
bóta og löngu tímabært að áhrif
virkjanaframkvæmda á umhverfið
yrðu metin og fengju sitt vægi. Sjálf-
bærni byggist á samspili þriggja
þátta; umhverfis, efnahags og sam-
félags. Þessa þætti á alla að vega og
spyrja hvort umhverfisáhrif eru
ásættanleg, hvort framtakið er arð-
bært og síðast en ekki síst hvort það eflir sam-
félagið. En nú er svo komið að málefni umhverfisins
eru farin að yfirskyggja alla umræðu um framtíð Ís-
lendinga í orkunýtingu og um leið þá möguleika
sem nýting orkunnar er við að koma okkur út úr
þeim efnahagsvanda sem við Íslendingar erum í.
Vinstrihreyfingin-grænt framboð (VG) hefur tek-
ið andstöðu við virkjanaframkvæmdir upp á sína
arma út frá umhverfissjónarmiði og gert að eina
málinu við nýtingu orku. Það er að sjálfsögðu þeirra
lýðræðislegi réttur að taka þá afstöðu. En hver eru
heilindin, gagnsæið og sanngirnin í málflutningi
þeirra á umliðnum árum? Í upphafi starfs VG voru
áætlanir uppi um að virkja við Eyjabakka fyrir
austan vegna fyrirhugaðra álversframkvæmda á
Reyðarfirði. Fulltrúar VG í umræðunni töldu það
afar vondan kost og töldu að það væri betra að
virkja við Kárahnjúka. Fallið var frá virkjun við
Eyjabakka, en virkjað við Kárahnjúka. Íslenskt
hugvit vann þar afrek við hönnun og byggingu
þeirrar virkjunar. En að sjálfsögðu mættu þær
framkvæmdir harðri andstöðu VG á byggingartíma
virkjunarinnar því nýs andstæðings var þörf.
Næst var hugað að virkjunum í Þjórsá. Rætt var
um gerð Norðlingaölduveitu við Þjórsárver. VG
töldu það algerlega ófært og mæltu með að frekar
yrði virkjað í neðri hluta Þjórsár. Fallið var frá veit-
unni eftir úrskurð nefndar um skipulag miðhálend-
isins um að sú framkvæmd gengi of nærri lífríki
Þjórsárvera. Átakalínan var færð og hugað var að
virkjunum í neðri hluta Þjórsár. Þá bregður svo við
að fulltrúar VG í umræðunni telja það nánast helgi-
spjöll að virkja í neðri hluta Þjórsár, það ætti að
virkja jarðhita til raforkuframleiðslu. Þar væri ís-
lensk sérþekking á heimsmælikvarða og ekki fylgdi
þetta stórkostlega jarðrask sem fylgir stíflugerð við
vatnsaflsvirkjanir. Nýr andstæðingur var fundinn.
Hingað til hefur raforkuframleiðsla Orkuveitu
Reykjavíkur verið hliðarbúgrein. Aðalmarkmið með
byggingu Nesjavallavirkjunar og Hellisheiðarvirkj-
unar hefur verið til að útvega heitt vatn. Nú stend-
ur til að virkja jarðhita, til raforkuframleiðslu ein-
göngu, á vegum Orkuveitu Reykjavíkur. Þá
bregður svo við að fulltrúar VG, með
fyrrverandi umhverfisráðherra í far-
arbroddi, segja að nýting jarðvarma sé
ekki sjálfbær nýting. Með virkjunum á
Hellisheiði sé stunduð ágeng nýting við
notkun á jarðvarma. Þessu er haldið
fram þrátt fyrir að ítrekað hafi verið
komið á framfæri þeim sjálfsögðu upp-
lýsingum að á fyrstu árum jarðhitanýt-
ingar sé hún skilgreind ágeng, eða
þangað til reynslan sýni afkastagetu
svæðisins sem nýtt er. Reynslutími er
um 5-7 ár eftir að nýting hefst. Nesja-
vallavirkjun telst nú í alla staði sjálf-
bær. Í upphafi var þar um ágenga nýt-
ingu að ræða samkvæmt skilgreiningu
Skipulagsstofnunar. Enn var fundinn nýr andstæð-
ingur. Ég get stöðu minnar vegna ekki látið þessa
aðferðafræði VG óátalda. Átakalínan færist til og
alltaf er búinn til nýr andstæðingur. Það virðist
vera þannig hjá VG að annaðhvort ertu með þeim
eða þú hlýtur að vera móti þeim. Ekki virðist vera
til neitt sem heitir samráð eða samvinna. Það er
þeirra leið eða engin leið.
Orkuveita Reykjavíkur er og hefur verið tæki
eigenda sinna til að framkvæma stærstu umhverf-
isverndarverkefni í landinu. Orkuveita Reykjavíkur
og forverar hennar hafa staðið fyrir nýtingu, fram-
leiðslu, dreifingu og sölu á heilnæmu köldu vatni,
heitu vatni sem útrýmdi hér kyndingu með ósjálf-
bæru og mengandi jarðefnaeldsneyti til húshitunar
og hitun á heitu neysluvatni, raforku sem framleidd
er á sjálfbæran hátt og nú síðast rekstri og fram-
kvæmdum við fráveitur skólps hjá eigendum sínum,
sem gert hafa strandlengjuna hreina og heilnæma
aftur.
Næst verður það hlutverk Orkuveitu Reykjavík-
ur að undirbúa byltingu í samgöngumálum með
undirbúningi að rafvæðingu bílaflotans. Það að
þurfa að réttlæta tilveru Orkuveitu Reykjavíkur og
tilgang hennar vegna þarfar VG fyrir andstæðing
tel ég vera óþarfa í ljósi sögu Orkuveitu Reykjavík-
ur og þess hæfa starfsfólks sem þar er innanborðs.
Orkuveita Reykjavíkur áskilur sér rétt til að taka
þátt í þessari umræðu á grunni upplýstrar umræðu.
Eigendur Orkuveitu Reykjavíkur, íbúar Reykja-
víkur, Akraness og Borgarbyggðar, eiga að vera
stoltir af fyrirtæki sínu, það er einstakt í heiminum.
Að þarfnast andstæðings
Eftir Guðlaug Gylfa Sverrisson
Guðlaugur Gylfi
Sverrisson
»Eigendur Orkuveitu Reykja-
víkur, íbúar Reykjavíkur,
Akraness og Borgarbyggðar, eiga
að vera stoltir af fyrirtæki sínu,
það er einstakt í heiminum.
Höfundur er stjórnarformaður
Orkuveitu Reykjavíkur.