Morgunblaðið - 07.06.2009, Qupperneq 12

12 Viðtal
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. JÚNÍ 2009
Eftir Orra Pál Ormarsson | orri@mbl.is
Ljósmyndir Árni Sæberg | saeberg@mbl.is
Eigi alls fyrir löngu var EinarÓlafsson ásamt hópi fólks ísiglingu. Skyndilega þurftiskipstjórinn að bjarga brókumsínum og bað Einar að taka við
stýrinu. Sá síðarnefndi horfði á hann í for-
undran: „Ertu ekki með öllum mjalla, mað-
ur? Ætlarðu að láta mig, Einar áttavillta,
taka stýrið? Hvar í ósköpunum heldurðu að
við endum?“
Þessi skondna saga er dæmigerð fyrir af-
stöðu Einars til lífsins og tilverunnar í dag.
Hann hefur náð fullum sáttum við fortíð sína
sem barnastjarna og getur gert stólpagrín að
henni þegar svo ber undir. Það hefur ekki
alltaf verið þannig.
„Ég var mjög lengi að sætta mig við þetta
skeið í lífi mínu og allt sem því fylgdi. Lengi
vel gat ég ekki talað um þetta og eftir að ég
byrjaði að geta það var ég alltaf með hnút í
maganum. Hló spastískum hlátri. Í dag er
ekkert mál fyrir mig að ræða þetta. Ég er
sáttur,“ segir hann.
Einar fæddist árið 1963 og kom fyrst fram
opinberlega aðeins fimm ára gamall. Hann
var á kafi í kórum og tónlistarstarfi og eitt
leiddi af öðru. „Ætli ég hafi ekki verið svona
níu eða tíu ára þegar farið var að pota mér
fram meira en góðu hófi gegnir,“ segir hann.
„Ég geri mér ekki grein fyrir því hvers
vegna það gerðist en barnastjörnur voru í
tísku á þessum tíma. Hanna Valdís kom fram
um svipað leyti og Ruth Reginalds skömmu
síðar.“
Kippt út úr veruleikanum
Einar kom reglulega fram á skemmtunum
og fór með hlutverk í Þjóðleikhúsinu. Þegar
hann var tíu ára kom síðan út hljómplata
með lögunum Sumar á sænum og hinu víð-
fræga Þú vilt ganga þinn veg. Þar með voru
örlög Einars ráðin.
„Athyglin varð meiri en venjulegur tíu ára
strákur þolir. Mér var eiginlega kippt út úr
veruleikanum. Það var bara ein sjónvarps-
stöð og ein útvarpsrás á þessum árum og
nóg að stinga höfðinu örlítið upp úr fjöldan-
um til að athyglin yrði gríðarleg. Það yrði
ekki svona mikið fjaðrafok út af þessu í
dag.“
Hann segir það ekki óumflýjanlegt en
hætt sé við því að börn höndli ekki svona
mikla athygli og komi til með að missa fót-
anna á einhverjum tímapunkti í lífinu. „Ætli
besta dæmið um það sé ekki Michael Jack-
son. Svo virðist sem hann sé enn að vinna úr
sínum málum.“
Einar segir barnastjörnur lenda milli
tveggja heima. Þær séu ekki lengur börn en
ekki heldur orðnar fullorðnar. „Ekki mis-
skilja mig, það var ákaflega spennandi að fá
alla þessa athygli, ég bara kunni ekki að
bregðast við henni. Það fer enginn í gegnum
svona án þess að breytast. Ég veit ekki
hvernig líf mitt hefði þróast hefði ég ekki
upplifað þetta en ég er viss um að það hefði
orðið öðruvísi. Það hefur stefnu- og
karaktermótandi áhrif á einstakling að vera
barnastjarna.“
Endaði með einelti
Athyglin var bæði jákvæð og neikvæð.
„Meðan fullorðna fólkið hældi mér stríddu
jafnaldrarnir mér upp til hópa. Sú stríðni
jókst með árunum og endaði með einelti. Tíu
ára strákur hefur ekki hugmynd um hvernig
hann á að bregðast við mótlæti af þessu tagi
og enginn útskýrði það fyrir mér. Foreldrar
mínir vissu ekki hvernig átti að taka á þessu
og kennararnir ekki heldur. Springi blaðra í
skólastofu í dag fær allur bekkurinn áfalla-
hjálp. Því var ekki að heilsa á þessum tíma.
Eftir á að hyggja hefði mér líklega ekki veitt
af áfallahjálp. Þegar mér leið verst langaði
mig helst að skríða niður í næsta niðurfall.“
Einar segir eineltið hafa staðið lengi.
„Þegar ég var barn hugsaði ég alltaf með
mér að þetta myndi líða hjá þegar ég yrði
eldri en það gerði það ekki. Í staðinn lærði
ég að skilja þessar aðstæður og sætta mig
við þær.“ Innan við áratugur er síðan síðast
var hrópað á eftir honum niður Laugaveginn.
„Það voru einhverjir jafnaldrar mínir, komn-
ir fast að fertugu.“
Þegar Einar var þrettán ára flutti hann
ásamt fjölskyldu sinni í eitt ár til Svíþjóðar.
Hann segir það hafa verið frábært ár. „Ég
var gríðarlega feginn að komast í burtu og
búa á stað þar sem enginn þekkti mig eða
hæddist að mér.“
Flúði í annað umhverfi
Við heimkomuna fór allt í sama farið. Við-
brögð Einars voru að draga sig út úr hópi
jafnaldra sinna og koma sér inn í annað um-
hverfi með eldri krökkum. „Það er ekki
æskilegt að fjórtán ára krakki sé mikið að
umgangast sautján og átján ára unglinga. Ég
myndi alltént ekki vilja að mín börn gerðu
það. Það er mikill munur á þroskastigi og
hætt við að sá sem er fjórtán ára missi tals-
vert úr.“
Þetta gerði það að verkum að Einar varð
snemma mjög sjálfstæður. Hann fór sextán
ára að heiman og fór að sjá fyrir sér sjálfur.
„Stundum vann ég, stundum ekki. Ég bjó
um tíma hjá bróður mínum sem reyndist
mér mjög vel á þessum árum. Ég fór ungur
að ferðast mikið og oftar en ekki einn. Síðan
fékk ég mér vinnu sem sölumaður, keyrði
um landið og seldi sælgæti. Það var mjög
þroskandi og skemmtilegur tími. Ég er með
veiðidellu og veiðistöngin og byssan voru
aldrei langt undan. Ég kynntist mörgu góðu
fólki á ferðum mínum og þekki landið mitt
mjög vel. Ætli ég hafi ekki keyrt a.m.k.
fimmtíu sinnum í kringum Ísland.“
Einar kveðst hafa verið sautján eða átján
ára gamall þegar hann ákvað að sættast við
fortíðina. En hvenær náði hann settu marki?
„Tuttugu árum síðar,“ svarar hann að
bragði. „Nánar tiltekið árið 2000. Þá varð al-
gjör hugarfarsbreyting hjá mér. Ég mætti
Guði mínum – frelsaðist, eins og það er kall-
að. Ég fór á kristilega samkomu hjá Kross-
inum og það var eins og eldingu lysti niður í
höfuð mér. Mér leið eins og ég hefði end-
urfæðst.“
Sprikl og hnefasteytingar
Einar segir nýja huglæga vídd hafa opnast
fyrir sér og honum hafi tekist í eitt skipti
fyrir öll að greiða úr þeim farangri sem hann
hafði rogast með gegnum lífið. „Hver ertu og
hvað ertu? spyr trúað fólk sig reglulega.
Svarið er einfalt: Þú ert allt það sem þú fæð-
ist með og allt það sem þú hefur upplifað
fyrir utan það sem Guð er búinn að lækna.“
Einar segir allar tilraunir sínar til að sætt-
ast við sjálfan sig hafa verið „óttalegt sprikl
og hnefasteytingar“ þangað til hann hóf að
ganga með Guði. „Það hefur leyst nýja hæfi-
leika úr læðingi að ganga með Guði. Ég get
gert hluti sem ég gat ekki áður. Þroskaferlið
mun standa til æviloka en ég hef náð mjög
góðum árangri undanfarin níu ár. Ég er
hættur að láta skömm vegna lags sem ég
söng níu ára gamall stjórna lífi mínu.“
Einar náði árangri á fleiri sviðum. Hann
hætti meðal annars að drekka og reykja.
„Ég tók tíu ára tímabil í mikilli óreglu, þar
af þrjú ár í dagdrykkju. Ég vann allan þenn-
an tíma – eins og hægt er í þessu ástandi.
Opnaði meira að segja pústverkstæði ásamt
félaga mínum árið 1992. Ég var í því með
svipuðum árangri og öðru sem ég tók mér
fyrir hendur í lífinu. Eftir fyrstu kristilegu
Búinn að ná
Þú vilt ganga þinn veg, eg vil ganga minn veg, söng hann sem
frægt er snemma á áttunda áratugnum. Einar Ólafsson var
barnastjarna með allri þeirri athygli og háði sem því getur fylgt.
Hlaut m.a. viðurnefnið Einar áttavillti. Hann segir þessa upplifun
hafa haft stefnumótandi áhrif á líf sitt og það tók hann hátt í þrjá
áratugi að gera upp við fortíðina. Það gerði Einar á endanum
með góðum styrk frá Guði og í dag er lífið „bjart og yndislegt“.
Frjáls Einar Ólafsson er mikill áhugamaður um gömul mótorhjól. Hér er hann á Hondu 500/four
árgerð 1973. Hún er ekin 6 þúsund mílur frá upphafi. Einar keypti þetta hjól í Bandaríkjunum
fyrir rúmum tveimur árum og minnir að kaupverðið hafi verið 120 þúsund krónur (gengi dollars
á þessum tíma var rúmar 60 kr.) Hann á þrjú önnur hjól, öll frá fyrri hluta áttunda áratugarins.
Einar Ólafsson er mikill áhugamaður um ferða-
lög og hefur víða drepið niður fæti um dagana.
Spurður um áhrifamestu ferðina nefnir hann
Rúanda en þangað kom hann árið 2004 þegar
tíu ár voru liðin frá borgarastyrjöldinni í land-
inu og þeim voðaverkum sem henni fylgdu.
Tvö stórveldi eru í miklum metum hjá Einari,
annars vegar Kína og hins vegar Bandaríkin.
Hann kom fyrst til Kína fyrir tæpum tíu árum.
„Því háttaði þannig til að við Rúnar bróðir
minn ákváðum að flytja inn flugelda frá Kína.
Við höfðum engin áform þegar við lentum en á
þessum tíma kostaði ekkert að ferðast um
Kína, bara eins og að fara í strætó hér heima.“
Bræðurnir höfðu spurnir af konu sem rekur
flugeldaverksmiðju í litlum bæ í Hunan-héraði,
þar sem Maó formaður fæddist. Samningar
náðust við konuna og hefur tekist mikill vin-
skapur með þeim Einari síðan. Hann hefur
raunar fært sig upp á skaftið og flytur nú líka
inn stál og annað hráefni frá Kína fyrir púst-
verkstæði sitt. „Við erum orðnir sjálfum okkur
nógir um hráefni og framleiðum jafnóðum í
hvert farartæki fyrir sig. Frasinn „það er ekki
til hjá Einari“ þekkist ekki.“
Einar sækir Kína heim árlega og blandar iðu-
lega saman leik og starfi. Hann velur orðið
„æðisgengið“ til að lýsa landinu. „Eins og
margir fékk ég vægt kúltúrsjokk þegar ég kom
fyrst til Kína en þegar maður er búinn að jafna
sig á því er landið æðislegt. Náttúran er stór-
brotin, maturinn góður og fólkið yndislegt.“
Talandi um mat viðurkennir Einar að hann
viti ekki alltaf hvað hann sé að panta á veit-
ingastöðum. „Það hefur bara einu sinni klikk-
að að panta út í loftið. Þá fékk ég andasúpu og
þegar ég tók lokið af pottinum blöstu ekki
bara við mér tugir lítra af súpu, heldur líka heil
önd. Ég missti matarlystina. En það kom ekki
að sök, þetta kostaði sama og ekkert.“
Einar segir umferðarmenninguna óhefð-
bundna í Kína. „Vegirnir eru fínir, alla vega þar
sem ég hef komið, en maður getur átt von á
óvæntum uppákomum á hraðbrautunum. Einu
sinni þegar ég var þar á ferð sá ég að allir bíl-
arnir fyrir framan mig sveigðu skyndilega til
hægri eða vinstri. Hvað heldurðu að hafi valdið
því? Gamall bóndi kom þá lullandi á kornskurð-
arvélinni sinni á móti umferðinni. Það kippti
sér enginn upp við þetta – nema kannski ég.“
Fékk hjartslátt þegar
björninn nálgaðist