Nýtt kvennablað - 01.01.1943, Blaðsíða 11

NÝTT KVENNABLAÐ
7
Imfði vanalega ekki nema 5—6 börn, sem hann
þurfti að segja til og var þar að auki heimilis
maður, sem nauðþekkti hæfileika og allt sálar-
lif lærisveina sinna. En þá stefnu sem nú er
efsl á baugi í allri fræðslustarfsemi, að gera
allan lærdóm senr auðveldastan fyrir börnin,
tel ég til stórskaða, þótt hann sé ef til vill kenn-
urunum til hægðarauka. Ég var sjálf ein þeirra
barna, sem átti mjög auðvelt með að Iær*a, en
fvrir bragðið hefir mér alltaf hætt við að gef-
ast upp, ef einhverjir erfiðleikar liafa orðið á
leið minni og segja: „Þetta get ég ekki.“ Er
ég sannfærð um, að fleiri en ég hafa þessa
reynslu. Og þess vegna held ég að þessi við-
leitni gangi í öfuga átt. Ég vildi því stinga
upp á því, að þessar aðferðir væru notaðar til
að kenna bjánum, ef það er þá vinnandi vegur
að kenna þeim, en að hinir, sem hæfari eru
fengju að brjóta verkefni sín til mergjar, þvi
að það tel ég þeim fyrir beztu.
Ætla ég þá að snúa mér að ])vi, sem var
aðalefni greinar þessarar, en það voru nöfn
og ónefni.
Svafa Þorleifsdóttir skólastjóri ræðst á gælu-
nöfnin. Ég skal játa, að mér er ekkert illa við
gælunöfn, og þá sizt við styttingar á nöfnum,
því að þau lmfa tíðkast frá ómunatíð og liafa
mörg siðar orðið eiginnöfn og ýms útlend
nöfn hafa fengið á sig íslenzkan blæ og orðið
föst i málinu á þann hátt, en ég get ekkl
neitað því, að ýms af þeim nöfnum sem hún
nefnir, svo sem: Gó-Gó, Dídi, Stella og Lilla
og álika nöfn, sem önnur hver stúlka nú á
dögum er nefnd, virðast mér sýna sorglegan
skort á hugkvæmni og vera vægast sagt leið-
inleg, en ef þau fara ekki út fyrir fjölskyld-
una, þá finnast mér þau meinlaus og málspjöll
hygg ég að geti ekki orðið að þeim, svo fráleit
og fátækleg finnst mér þau vera. Mönnum
finnst oft gælunöfn vera munntamari og fara
mjúklegar í munni en ýms eiginnöfn, sem
geta verið dálítið hörð og er ekki, að minu
áliti, ástæða til að vera að amast við þeim af
þessum ástæðum.
Ýmislconar orðskrípi eða „slang“, sem mynd-
asl í málinu, ætla ég ekki að verja, en ég hygg
að þau detti um sjálf sig og úr sögunni áður
en varir, en það ætla ég að upplýsa menn um,
ef einhverjum þykir það fróðlegt, að það er
hvorki Esperantó né „hið ástkæra Bió“, sem
sem upphaflega á sök á ó-endingunum, heldur
er það meinlaust hús hér í bænum, Iðnó, sem
Jakobfna Johnson;
P.Q.Q.Ú.K addhcumLh. stkás . . .
Þegar eldraunir stríðs taka enda,
þegar afnemast Hjaðningavíg,
þegar æskan og ástin og gleðin
leiðast óhult um friðhelgan stíg,
þegar heilagur regnboginn hvelfist
yfir hatursins útbrunninn gýg,
Þá mun sigurljóð söngvængjum berast
vorum sorgarheim — tigið og hátt,
þungt og voldugt, svo alþjóð í eining
tekur undir í hrifning og sátt.
— Drottinn æsku og ástar og gleði
veiti íslenzku ljóði þann mátt!
reið á vaðið með þessum víðtæku afleiðingum
Mönnum hér í bænum þótti sem sé Iðnaðar-
mannahúsið langt og óþægilegt nafn og viður-
hlutamikið að taka sér það í munn og fundu
þess vegna upp þessa styttingu. Jæja, nóg um
það. Þá sný ég mér að bæjanöfnunum. Þar
greinir mig mest á við greinarhöfundinn. Ég
fyrir mitt leyti er viss um, að ef við þekktum
uppruna og merkingu margra þessara nafna,
þá þætti okkur þau falleg. Ég tek t. d. Klón.
Eftir því sem ég bezt veit, er þetta írskt orð
og þýðir völlur. Þetta er það sama og í orðinu
Clontarf, Bolavöllur, staðurinn, sem Brjáns-
bardagi var liáður á, rétt fyrir utan Dublin.
Orðið Clon er vízt hvergi til í nútíðarmáli
okkar, nema í þessu eina bæjarnafni, en tarf-
urinn er enn í góðu gildi lijá okkur og amast
enginn við honum og eiga þó bæði orðin sama
uppruna.
Steig þykir mér fallegt nafn, það mun vera
bær norður á Hálogalandi, en ekki veit ég
livað það nafn þýðir. „Steigar-Þórir er maður
nefndur“, stendur einhversstaðar. Kljá býzt ég
við að eigi likan uppruna. Mér finnst lieldur
ekki rétt af okkur, að vera að breyta þeim
nöfnum, sem sýnt er að forfeðurnir liafa gefið
bæjum sinum, eða héruðinn, af ást til æsku-
stöðva sinna og rækt til þeirra og þau eru
fjöldamörg svo sem: Þelamörk, Kjölur, Barða-
strönd, Sogn og Sygnaskarð, sem nú er kallað
Svignarskarð. Ég tek ekki þessi dæmi af þvi,
að nokkrum manni hafi komið til hugar að
breyta ])essum nöfnum, heldur af því að þau
eru sambærileg við Steig og ýms þau bæjar-
nöfn, sem kennd eru við heimkynni land-