Nýtt kvennablað - 01.10.1967, Blaðsíða 4

ur að nokkru virðist hafa orðið hlutskipti ung-
mennafélaganna — og er það skaði. En ekki yrði
minni skaði, ef svo færi um kvenfélögin.
Vonandi bregður ei til þessa. Mætti heldur vænta
ef allt færi að sköpum, að þeirra starf gengi held-
ur mót vexti og viðgangi en hnignun, og hníga
að því ýms rök. Er þá fyrst aðgætandi, að hinar
gerbreyttu aðstæður þjóðfélagsins ættu síður en
svo að vera allar félagslífi- og starfi í óhag, jafn-
vel í sveitunum. Víst er þar nú færra um mann-
inn en fyrir 30 árum; fjölmargar jarðir, jafnvel
heilir hreppar farið í eyði, en víða er það bezti
liluti sveitanna og þéttbýlasti, sem heldur velli,
og einangrunin við það sem áður var, er úr sög-
unni, þar sem sími er á hverjum bæ og bíll á
hverju lilaði. Og sums staðar hefur byggðin, sem
eftir er, þéttst og allvíða sækir í átt til byggða-
hverfamyndunar umhverfis byggðakjarna, þar
sem skólar, samkomuhús, verzlun og ýmiss konar
þjónusta fyrir nærliggjandi sveitir hefur verið
staðsett. Gefur auga leið, að þetta ætti að gera
öllu félagslífi léttara fyrir fæti. Mér er minnis-
stætt að þegar fyrst var stofnaður vísir að kven-
félagi í minni sveit, náði það aðeins yfir nokkurn
hluta af henni, þar sem alllöng hlið skildi hann
frá öðrum hluta hennar. En í þann tíð voru líka
samgöngutækin bara „þarfasti þjónninn" eða
postulafæturnir. Yfir vetrarmánuðina a. m. k.
var því undir hælinn lagt, að konur almennt
gætu átt í ferðalögum. Því ber ekki að neita, að
yfirleitt var mannfleira á bæjunum en áður, þar
sem nú fyrirfinnst varla vandalaust starfsfólk.
Hins vegar hefur tæknin haldið innreið sína á
heimilin og í kjölfar hennar aukin vinnuafköst
— og vinnuléttir á mörgum sviðum, jafnvel euk-
ið vinnufrelsi í sumum tilvikum. Þá hefur húsa-
kostur til mannfunda einnig gjörbreytzt við til-
komu félagsheimilanna.
Þetta er um hin ytri skilyrði að segja í aðal-
dráttum, hvað um hin eiginlegu verkefni fyrir
fél. eins og kvenfélögin? Hafa þau ekki breytzt
eða jafnvel horfið við breyttar og bættar aðstæð-
ur fólksins? Eru þægindin ekki orðin það mikil,
tæknin svo fullkomin, fræðslan og skemmtunin
svo auðfengin fyrir atbeina fjölmiðlaranna og
hinna auðveldu og hröðu samgangna við þétt-
býlið, já, eiginlega svo auðvelt fyrir okkur að
fullnægja öllum þörfum okkar og þrám á ein-
faldan og fyrirhafnarlítinn hátt, að hreinasti
óþarfi sé að vera með félagsleg umsvif og amstur?
Hugsjónir og baráttumál gömlu félaganna hafi
rætzt og náð fram að ganga, eða séu af eðlilegum
ástæðum „dottin uppfyrir" sem úrelt og óþörf,
og engin ástæða til að vekja upp önnur ný? Ef
til vill — og þó! I sannleika sagt held ég að allt-
af verði til vandamál og viðfangsefni, sem leita á
til úrlausnar, hvað sem allri tækni og þekkingu
líður. Við skulum þess minnugar að ný menning
skapar ávallt ný vandamál og að menningin verð-
um aldrei eins og fullsmíðað, fallegt húsgagn,
sem hægt er að setja á sinn stað og ekki þarf síð-
an að hræra þaðan, miklu fremur er hún lík
viðkvæmum gróðri, sem stöðugt þarf að hlúa að
og rækta, ef reiturinn á ekki að verða illgresinu
og óræktinni að bráð. Þess vegna mun nútíminn
ekki síður hafa þörf fyrir hugsjónir og menning-
arbaráttu en liðni tíminn, þess vegna munu
kvenfél. ekki síður hafa verkefni í framtíðinni
en áður fyrr. Þess vegna eru fjölmörg málefni
fyrir hendi, sem kalla á konuna í dag eins og í
gær og sennilega líka á morgun og hinn daginn.
Mér verður hugsað til heilbrigðismálanna. Á
þeim vettvangi hafa konurnar — og þeirra sam-
tök — ávallt reynzt liðtækar, eins og þegar er
áminnzt, og unnið margt þrekvirkið á liðnum
áratugum. Ekki einungis með því að eiga frum-
kvæðið að byggingu sjúkrahúsa og hæla heldur
og jafnframt margoft styrkt slíkar stofnanir með
miljóna framlögum, sem þær hafa aflað eftir
margvíslegum leiðum af ódrepandi elju og þraut-
seigju og sparað þar í engu sína eigin krafta
eða tíma. Enn skortir þó mikið á að þessum mál-
um sé í höfn komið, enda tilheyra eðli sínu sam-
kvæmt þeim málefnum sem seint eða aldrei
verður viðlokið. Nú má segja, að þau séu í eins-
konar deiglu — eins og svo margt annað hjá okk-
ur — og verulegra breytinga að vænta á því
sviði á næstu árum. Ef til vill verður úrlausnin
læknamiðstöðvar á tiltölulega fáum stöðum með
víðtæku heilbrigðiseftirliti og heilsugæzlu. Mál-
efni öryrkja og aldraðs fólks knýr einnig á með
vaxandi þunga, og enn um ófyrirsjáanlegan tíma
munu slys og hverskyns fár halda áfram að
hrópa á hjálp handa hrjáðum jarðarbörnum.
Þarna mun því seint Jrrjóta verkefni, sem
kalla á konurnar til margvíslegra liðsemdar og
samstarfs. Svipað mun vera á fleiri sviðum: I
skólamálum og öllu, sem viðkemur uppeldi og
þroska æskunnar, getur konan ekki verið hlut-
laus. Einnig þar hafa gerzt og þurfa að gerast
ýmsar breytingar með nýjum kröfum og nýjum
möguleikum. í dreifbýlinu þarf og getur orðið
2
NÝTT KVENNABLAÐ