Morgunblaðið - 04.11.2009, Page 11

Fréttir 11INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVEMBER 2009
SAMTÖK atvinnulífsins hafa opnað
pósthólf fyrir jákvæðar fréttir á
www.sa.is. Samtökin vilja heyra já-
kvæðar fréttir úr íslensku atvinnu-
lífi og miðla þeim áfram svo þær
megi vera öðrum hvatning.
„Þrátt fyrir allt ná íslensk fyr-
irtæki og starfsfólk þeirra árangri
við mjög erfiðar aðstæður um þess-
ar mundir en með bættu rekstr-
arumhverfi er hægt að gera miklu
betur. Aðeins með öflugu atvinnu-
lífi, hugmyndaauðgi og framsýni
náum við að kveða kreppuna í kút-
inn,“ segir í frétt frá SA.
Morgunblaðið/Eggert
Jákvæðni Þrátt fyrir allt ná íslensk
fyrirtæki góðum árangri.
Jákvæðar fréttir
GISTINÆTUR á hótelum í sept-
ember sl. voru 120.500 en voru
122.500 í sama mánuði í fyrra sem
er um 2% fækkun. Gistinóttum
fækkaði í öllum landshlutum nema
á Suðurlandi og á Reykjavík-
ursvæðinu.
Á samanlögðu svæði Suðurnesja,
Vesturlands og Vestfjarða fækkaði
gistinóttum úr 11.200 í 8.600 eða
um 23%. Gistinóttum á Austurlandi
fækkaði úr 5.000 í 4.700 eða um 6%
og á Norðurlandi fækkaði gistinótt-
um úr 10.700 í 10.500 eða um tæp
2%. Gistinóttum fjölgaði á Suður-
landi úr 12.800 í 13.800 eða um tæp
8% og á Reykjavíkursvæðinu voru
gistinætur svipað margar og í fyrra
eða um 83.000.
Gistinóttum Íslendinga fækkaði
um 8% á milli ára en gistinætur út-
lendinga eru álíka margar.
Gistinóttum fækk-
aði í september
Í DAG, miðvikudag, standa fé-
lagsmiðstöðvar ÍTR fyrir fé-
lagsmiðstöðvardeginum í Reykja-
vík. Dagurinn er samstarfsverkefni
þeirra 23 félagsmiðstöðva sem
starfa í Reykjavík og verða allar fé-
lagsmiðstöðvarnar opnar fyrir
gesti og gangandi milli kl. 18 og 21.
Markmið dagsins er að gefa áhuga-
sömum tækifæri til þess að heim-
sækja félagsmiðstöðina í sínu
hverfi, kynnast því starfi sem þar
fer fram, unglingum í hverfinu og
þeim viðfangsefnum sem þeir fást
við með stuðningi frístundaráð-
gjafa í félagsmiðstöðinni.
Dagskrá félagsmiðstöðvanna má
nálgast á heimasíðum þeirra og á
www.itr.is.
Félagsmiðstöðvar
kynna starfsemina
Á MORGUN,
fimmtudag, verð-
ur hin árlega
vetrarhátíð
Landnámsseturs
Íslands í Borg-
arnesi þar sem
vetri er fagnað
og öllu því góða
sem hann hefur
upp á að bjóða. Fyrirtæki á svæðinu
kynna vörur og þjónustu sem hægt
er að nálgast í Borgarnesi. Í veit-
ingahúsi Landnámssetursins verð-
ur framreidd fiskisúpa frá klukkan
18 og þá hefst einnig rúnalestur Jó-
hönnu Harðardóttur Kjalnes-
ingagoða. Klukkan 20 hefst síðan
kynning á verslunum og þjónustu í
Borgarnesi, tískusýning og fleira.
Með hátíðinni er minnt á hversu
mikilvægt það er að íbúar nýti sér
það sem í boði er í heimabyggð.
Árleg vetrarhátíð
í Landnámssetri
STUTT
Eftir Karl Blöndal
kbl@mbl.is
LOFTRÝMISGÆSLA yfir Íslandi
mætir engri beinni varnarþörf en
meginverkefni þeirra erlendu herja
sem henni sinna er að fljúga til móts
við rússneskar sprengjuflugvélar og
fylgja þeim eftir. Eftir að rússneski
herinn hóf að nýju reglubundið æf-
ingaflug árið 2007 hafa vélarnar al-
farið haldið sig á alþjóðlegu flugs-
væði og utan íslenskrar lofthelgi. En
þrátt fyrir að meginhlutverk loft-
rýmisgæslu við Ísland sé að fljúga til
móts við Rússa liggur ekkert fyrir
um það hvernig brugðist skuli við
rjúfi þeir lofthelgina eða hver eigi að
taka ákvörðun um viðbrögð.
Þetta kemur fram í grein Höllu
Gunnarsdóttur blaðamanns, „Nor-
rænt öryggis- og varnarsamstarf,
Raunsæ óskhyggja?“, í nýjasta hefti
Skírnis, sem kemur út í dag.
„Ef nauðsynlegt er að fljúga á
móti rússnesku sprengjuvélunum
hlýtur það að vera nauðsynlegt alltaf
þegar þær koma, ekki aðeins þegar
erlendur her er á staðnum,“ skrifar
hún. „Því hefur heldur ekki verið
svarað hvernig eigi að bregðast við
ef Rússar ákveða raunverulega „að
færa sig upp á skaftið“, til dæmis
með því að fljúga inn í íslenska loft-
helgi sem þeir hafa aldrei gert.“
Halla ræðir við Hans Christian
Thoning, formann varnarmála-
nefndar danska þingsins, sem segir
að rjúfi Rússar íslenska lofthelgi eigi
að fljúga á móti þeim og hrekja þá
burt. Þetta þýði að það gæti þurft að
ráðast á Rússa og þegar Thoning er
spurður hver eigi að ákveða það seg-
ir hann Atlantshafsbandalagið. Það
gæti orðið flókið gagnvart þeim, sem
sæju um loftrýmiseftirlitið í það
skiptið, og ís-
lenskum stjórn-
völdum, sem
Halla segir að
fullyrða megi að
„vildu í krafti full-
veldissjónarmiða
hafa úrslitaáhrif
um það hvernig
og hvort brugðist
yrði við með
hætti sem leiða
kynni til stríðs“.
Halla fjallar í greininni um til-
lögur Thorvalds Stoltenbergs, fyrr-
verandi utanríkis- og varnarmála-
ráðherra Noregs, frá því í fyrra um
nánara samstarf Norðurlandanna í
öryggis- og varnarmálum.
Hagsmunir Norðurlanda ólíkir
Niðurstaða Höllu er að hagsmunir
Norðurlandanna séu of ólíkir til að
hugmyndir á borð við sameiginlega
yfirlýsingu um norræna samstöðu í
öryggis- og varnarmálum nái flugi.
Stoltenberg gerir ráð fyrir að í slíkri
yfirlýsingu yrði sagt hvernig yrði
brugðist við ef norrænt land yrði
fyrir árás eða óviðeigandi þrýstingi.
Þessari hugmynd hefur ekki verið
hafnað, en Halla hefur í samtölum
sínum komist að því að „bakvið
tjöldin er nær engin trú á að slík yf-
irlýsing geti orðið að raunveru-
leika“. Það yrði „vandkvæðum bund-
ið fyrir NATO-ríkin Ísland,
Danmörk og Noreg að skuldbinda
sig ríkjum sem standa utan NATO,
þ.e. Finnlandi og Svíþjóð“. Norrænu
NATO-ríkin hafi einnig „takmark-
aða hagsmuni af því að gefa út sam-
stöðuyfirlýsingu með hinum ríkj-
unum. Þau eru þegar með öryggis-
tryggingu bandalagsins og hafa
beint kröftum sínum þangað.“ En
Svíar kæmust nær NATO án þess að
ganga í bandalagið og segja Danir
að Svíar og Finnar eigi einfaldlega
að ganga í NATO vilji þeir örygg-
istryggingu þess.
Halla lýsir ólíkum áherslum þjóð-
anna: „Finnar einblína á svæð-
isbundnar varnir og reka stærð-
arinnar her, en Danir hafa hins
vegar snúið sér alfarið að alþjóðlegri
samvinnu og reka aðeins lítinn en
tæknivæddan her. Svíar og Norð-
menn hafa reynt að fara bil beggja,
þ.e. að viðhalda að nokkru leyti
svæðisbundnum vörnum en auka um
leið alþjóðlega samvinnu. Sem her-
laus þjóð fylgja Íslendingar hvor-
ugum skólanum.“ Halla segir
„raunsæi“ ráða för í norrænum
varnarmálum. Peningalegur ávinn-
ingur af samstarfi, t.d. sameigin-
legum æfingum, herþjálfun og her-
gagnakaupum, muni vega þyngra en
samnorræn hugmyndafræði.
„Íslensk stjórnvöld þurfa að gera
upp við sig hvaða aðkomu þau ætla
að hafa að slíku starfi og hvernig þau
vilja hátta varnar- og öryggismálum
sínum í framtíðinni,“ skrifar Halla.
„Á meðan hin norrænu ríkin sjá eng-
an beinan ávinning af samstarfi við
Ísland er ljóst að samnorræn hug-
myndafræði dugar skammt. Þess
vegna þarf að móta stefnu og ákveða
hvort fetað verði inn á braut her-
væðingar eða hvort Ísland skapi sér
sérstöðu sem byggist á herleysi en
jafnframt annarri sérþekkingu, til
dæmis á sviði björgunarstarfa.“
Engin viðbragðsáætlun
rjúfi Rússar lofthelgi
Í norrænu varnarsamstarfi vega beinir hagsmunir þyngra en samnorræn sýn
Morgunblaðið/RAX
Í óvinaleit Hermenn danska flughersins við loftrýmiseftirlit á Keflavíkur-
flugvelli í sumar. Verkefni þeirra var að fylgja „óauðkenndum loftförum“.
Í HNOTSKURN
»Norrænt varnarsamstarfátti lítinn hljómgrunn frá
lokum síðari heimsstyrjaldar
fram að lokum 20. aldar.
»Eftir að kalda stríðinulauk hefur slíkt samstarf
hins vegar verið töluvert rætt.Halla
Gunnarsdóttir
HÆTTUMAT vegna ofanflóða á
Kirkjubæjarklaustri og í Vík í Mýr-
dal liggur nú frammi til kynningar.
Búið er að gera tillögur að hættu-
mati fyrir bæði þorpin. Hægt er að
lesa tillögurnar á vef Veðurstofu Ís-
lands auk þess sem þær liggja
frammi á skrifstofum viðkomandi
sveitarfélaga.
Lítil hætta á Klaustri
Jóna S. Sigurbjartsdóttir, oddviti
Skaftárhrepps, sagði að hættumatið
væri gert fyrir Kirkjubæjarklaustur
vegna þess að byggðin væri undir
brattri hlíð. Þó er þorpið ekki talið
vera í mikilli hættu eða bráðri
vegna ofanflóða, þ.e. snjóflóða eða
skriðufalla.
„Það eru dæmi um klakahrun og
snjóflóð, en ekkert slíkt hefur gerst
frá árinu 1983 svo vitað sé. Þá kom
smá spýja sem ekki olli neinu tjóni
en kom upp að húsi,“ sagði Jóna.
Hún sagði að byggð hafi ekki farið
að þéttast til muna á Kirkjubæj-
arklaustri fyrr en upp úr 1970.
Samkvæmt hættumatinu er
hætta á snjóflóðum og hruni á klaka
og grjóti næst hlíðinni ofan við þétt-
býlið á Kirkjubæjarklaustri. Hætt-
an er talin mjög lítil miðað við of-
anflóðahættu á flestum öðrum
þéttbýlisstöðum hér á landi þar sem
yfirhöfuð er talin vera hætta á of-
anflóðum. Engum sögum fer af
snjóflóðum á Klaustri og er ekki
vitað til að þar hafi skapast snjó-
flóðahætta. Hins vegar er talið rétt
að fylgjast með og viðhalda girð-
ingu sem reist var ofan við húsin
Skerjavelli 8 og 10 til að verjast
grjót- og klakahruni úr hlíðinni fyr-
ir ofan.
Samkvæmt hættumatinu sem
samið var fyrir Vík í Mýrdal er tal-
in vera hætta á berghlaupum og
grjóthruni úr Reynisfjalli, sunnan
Króktorfuhauss, og úr Vík-
urhömrum ofaan golfvallarins. Þá
er snjóflóða- og aurskriðuhætta
undir lágri brekku við Víkurbraut
og eins undir hlíðinni sem nær upp í
Króktorfuhausinn. Nokkur hús í
Vík eru á svæðum þar sem ákveðin
hætta er á að snjóflóð geti fallið.
Einungis eitt dæmi er þekkt um að
snjóflóð hafi fallið í Vík, en það
gerðist 1906.
Vinna við hættumötin fyrir Vík
og Kirkjubæjarklaustur hófst á
Veðurstofunni í fyrra. Niðurstöður
hættumatanna voru kynntar á fund-
um 27. október s.l. gudni@mbl.is
Hætta vegna
ofanflóða metin
Hættumat vegna Víkur og Klausturs
Í HNOTSKURN
»Á 20. öldinni fórust 193 ísnjóflóðum og skriðuföll-
um hér á landi. Þar af fórust
69 eftir 1974.
»Beint fjárhagslegt tjónsem hlaust af ofanflóðum
frá 1974 til 2000 hefur verið
metið yfir 3,3 milljarðar kr.