Saga - 1958, Síða 24

340
eldri heimild. Það fær ekki staðizt, að konung-
ur skipi jarli allt ísland 1258. Það var gagns-
laust og gat verið skaðlegt fyrir konung að gera
skipan til annarra héraða hér úti en hann gat
með einhverjum rökum talið sig hafa heimild
á. Auk þessa tekur Sturl. þar af skarið. Annáll-
inn mun ekki ritaður fyrr en á s. h. 14. aldar,
og heimildir Einars um atburði frá s. h. 13. ald-
ar eða meðferð hans á þeim virðist ekki ætíð
sem traustastar. Þannig má nefna, að aðrir ann-
álar segja við árið 1262: Svarinn skattur á
íslandi — eða eitthvað því líkt.1) Orðalagið er
stutt og ónákvæmt, en þarf ekki að fela í sér
neitt fram yfir það, sem rétt er. Af Lögm.
ann. yrði varla annað ráðið en allir Islendingar
særu konungi skatt þetta ár. Annállinn segir:
„Játtudu Jslendingar Hákone konge skatte eu-
enliga af Islande ok Magnúse, syne hans“. Ann-
állinn segir Islendinga játa þegngildi 1269, en
það mun hafa gerzt 1271. Við árið 1270 stend-
ur, að Islendingar tóku við lögum Magnúss kon-
ungs, en við 1271 segir enn: „Komu norræn
lög á Island". Hér mun í bæði skiptin átt við
Járnsíðu, sem raunar kom út 1271. — Af því
sem nú hefur verið rakið, tel ég hæpið að draga
ályktanir af Lögm. ann. einum um jarldóm
Gissurar á öllu Islandi.
Hákon konungur stefnir að styrkri ríkis-
heild og eflingu konungsvaldsins. Það gegnir
því furðu, að hann fær Gissuri jarlsvald 1258.
Virðist það bera vitni um styrk Gissurar við
samningaborðið. Úti á íslandi voru landssvæði,
sem konungur taldi sig hafa heimild á og hann
x) Kon. ann. segir þó nákvæmar.