Saga - 1980, Blaðsíða 304

290
SIGURJÓN SIGTRYGGSSON
Siglnesing-ar áttu hlut í þessu skipi, en heimahöfn þess var í
Borgundarhólmi. Skipið var selt 1845.2 Kaupendur voru Jón Bjarna-
son bóndi í Eyhildarholti í Skagafirði og Pétur bróðir hans bóndi á
Reykjum á Reykjaströnd.3 Þeir bræður gerðu út skipið til hákarla-
veiða, en það fórst vorið 1847.4 Samkvæmt þessu verður að telja að
Vigo hafi verið við hákarlaveiðar við Norðurland nokkru fyrr en
Thaae hóf sína útgerð frá Raufarhöfn.
Á bls. 92 er um það getið að um miðja 19. öld hafi ný atvinnu-
grein hafist til öndvegis á Norðurlandi og er þar átt við hákarla-
veiðar.
Það er nánast fnrðulegt að telja hákarlaveiðar nýja atvinnugrein
á Norðurlandi um miðja 19. öldina, og alrangt hvað Hvannhrepp-
inga varðar. Hákariaútvegurinn þar hafði sannarlega slitið barns-
skónum ,um það leyti. Það væri með sama rétti hægt að halda því
fram, að togaraútgerð væri ný atvinnugrein á Islandi á áttunda tugi
20. aldar, þegar skuttogarar og aukin tækni komu til sögunnar.
Upp úr miðri 19. öldinni var farið að smíða þilskip í stað göml,u
vorskipanna. Annað gerðist ekki. Reyndar má virðast að þetta hafi
verið talsverð framför, en það skipti þó minni sköpum en margir
hyggja. Fyrstu þilskipin voru ekki stærri en vorskipin og vorskipin
voru þiljuð yfir skut og barka og vantaði aðeins herslumuninn að
alþilja þau. Aðalbreytingin fólst í því að skipverjar höfðu betri
aðbúð á þilskipunum en á vorskipunum.
Vissulega jókst afli nokkuð um það bil sem þilskipin komu til sög-
unnar, en ekki svo að réttlætt geti þá umsögn að þarna hafi orðið ein-
hverskonar bylting. Það er ekki að sjá að nein stórstökk hafi orðið í
hákarlaútvegi Hvannhreppinga. Það varð hægfara þróun, sem nú
skal reynt að rekja í örstuttu máli.
Hvenær fyrst var farið að veiða hákarl á þessum slóðum er ekki
vitað. Fram yfir 1800 var hann veiddur á venjulegum fiskibátum,
sexæringum eða minni bátum. Engir sérsmíðaðir hákarlabátar voru
til í hreppnum 1802, en þeir voru orðnir fimm 1809. Þessir fyrstu
hákarlabátar voru ekki stærri en vanalegir sexæringar, en með
nokkru öðru lagi og þóttu óhentugir til fiskveiða og trúlega aldrei
notaðir til þeirra hluta.
Smátt og smátt stækkuðu þessir bátar. Þegar nýr bátur var smíð-
aður var hann hafður eilítið stærri en sá gamli sem hann átti að
leysa af hólmi. Um 1820 er talið að fyrst hafi verið gerð tilraun
2 Lbs. 1584, 4to.
3 Kristmundur Bjarnason: Þorsteinn á Skipalóni, bls. 272.
4 Sama rit, bls. 173.