Skólablaðið - 01.05.1951, Blaðsíða 8

GUÐMUNDUR KRISTINSSON:
Aldaskiptauppgvötvanir
Þeirra er niiiini sökin, seni skortir vit,
en hinna, sem af einskæru drengskapar-
leysi og illu innræti sljóvgast við nýjum
uppgötvunum.
Óhugnanlega hljótt hefur verið um boðskaj) Nýals,
einmitt þann, sem veitir okkur na;ga vitneskju til þess
að komizt verði af Helvegi og bregður skærara ljósi
yfir svæði botnlauss trúarbragða- og dulrænumisskiln-
ings og þar með eðli lífsins og tilgang en nokkurn hef-
ur á þessari jörð órað fyrir, að orðið gasti. Það ein-
kennir stærstu u])pgötvanir ntannsandans, að þær eru
svo auðskildar, að engum meðalgreindum manni er
ofviða að skilja þær. Svo er um þá, að jörðin sé hnött-
ur, stjörnurnar séu hnettir, þyngdarlögmálið, þróun-
arkenninguna og hyperzóismann, sem sýnir fram á hið
mikla lífssamband í alheiminum og framtíð Hfveranna
á öðrum jarðstjörnum. En það er líka einkenni þeirra,
hve rammri andstöðu þær mættu í fyrstu. Og engan
þarf að furða, að flestu öðru sé nú meiri gaumur
gefinn en því, isem mest stefnir fram á leið, þegar
haustblær er, þrátt fyrir allt, kominn á menningu nú-
tímans, líkt og var undir lok hinnar forngrísku.
II.
Allt efni í alheiminum ski|)tist í ólífrænt og lífrænt
efni. Eins og nú hið ólífræna efni hefur áhrif (segul-
magn og sólarljós) milli stjarnanna og getur geislað
sér milli þeirra í líki sólarljóss og haft mikil áhrif á
þeim hnöttum, sem það kemur fram, liggur beint við
að álykta, að líkt sé varið um hið lífræna efni stjarn-
anna, að það verki engu síður milli stjarnanna og
geisli sér milli þeirra. Af þessari hugsun, sem engin
framtíð mun hrinda, mun leiða margfalt stórkostlegri
framfarir en af öllum uppgötvunum á hinni ólífrænu
náttúru.
III.
Einn djúpvitrasti spekingur Forn-Grikkja, en lil
þeirra má rekja flestar stóru])pgötvanir allt fram á
okkar daga, Plótín, kvað lífið vera hleðslu (lífs), og
annar Grikki, ekki minni spekingur, Pythagóras,
kenndi, að þessi hleðsla (sálirnar) væri komin frá
stjörnunum. Ætli nú hinum grísku vitringum hafi
skjátlazt í þess fremur en því, að sérhvert efni er byggt
upp af atómum (Demokrítos) og þróun hefur átt sér
stað í dýraríkinu (Anaxímander) ?
Hinar æðri verur og lengra komnu (guðirnir) hafa
áhrif á hinar skemur komnu og magna þær til lífs í
tilraun þeirra til að gera hið ófullkomna fullkomið. Af
þessum krafti mögnumst við í svefninum, þeim sama
og er að skapa heiminn og hratt hinni ólífrænu nátt-
úru fram til lífs í árdaga. Þeim, sem neita, að inn-
streymi kraftar í sofandi líkama eigi sér stað, skal
bent á, að skjótur dauði fylgir, ef þetta innstreymi
næst ekki, og sár og sjúkdómar læknast bezt í svefni.
Að segja, að líkaminn endurnærist í svefni eingöngu
vegna hvíldarinnar án ytri kraftar, er auðvitað út í
hött og hálfgerð ]>restaskýring. En bezt finnur syfjað-
ur maður, hvernig þessi magnandi kraftur streymir inn
í líkamann sbr. ..honum rann í brjóst“ og .,rann á
hann svefn.“ Enn eitt dæmi magnanar þessa kraftar er
ástin, sem er í eðli sínu íleiðsla lífs (bioninduction)
vegna aflsviðs, sem myndazt við hina merkilegu sam-
stillingu karls og konu í ást, sbr. orð Jónasar Hallgr.:
„Ást mætir ást
og afli safnar
meir en menn viti.“
8 SKOþABLAÐIÍ)