SunnudagsMogginn - 31.07.2011, Blaðsíða 47

31. júlí 2011 47
L
andsmenn allir, vinir og gestir Þjóðminjasafns
Íslands eru safninu mikilvæg hvatning til
góðra verka. Samvinna stuðlar að framförum í
safnastarfi. Samstarf Þjóðminjasafnsins við
vinafélag þess Minjar og sögu er safninu afar mikils-
vert. Þar geta allir orðið félagsmenn og tekið þátt í
starfsemi þess. Markmið þess er að styrkja starfsemi
Þjóðminjasafnsins á ýmsan hátt og auka skilning á
nauðsyn þess að vel sé búið að helsta menningar-
sögulega safni þjóðarinnar. Fulltrúar atvinnulífsins hafa
einnig stutt Þjóðminjasafnið veglega, einkum þegar
unnið var að undirbúningi enduropnunar þess árið
2004. Þá eru ýmsir minningarsjóðir ómetanlegir fyrir
Þjóðminjasafnið. Í vörslu þess eru nú fjórir sjóðir, sem
stofnaðir hafa verið til minningar um velgjörðarmenn
safnsins sem arfleitt hafa það að fjármunum til skil-
greindra og verðugra verka. Minningarsjóður Philips
Verall er þeirra nýjastur og sá stærsti í vörslu safnsins.
Hinir sjóðirnir eru minningarsjóðir Ásu Guðmunds-
dóttur Wright, Ingibjargar G. Johnson og Helga S.
Gunnlaugssonar.
Til minningar um endurskoðandann
Philip Verrall fæddist árið 1929 í Bretlandi. Hann starf-
aði lengst af sem endurskoðandi. Verrall var hæglátur
maður og er sagður hafa verið afar nákvæmur og vand-
aður í sínum störfum. Hann mun hafa tekið ástfóstri
við Ísland og sögu þess. Sérstaklega var hann velvilj-
aður Þjóðminjasafni Íslands. Í heimsóknum sínum til
landsins kom hann ávallt þar við og síðast þegar safnið
hafði nýlega verið opnað eftir hinar viðamiklu end-
urbætur. Minningarsjóður í hans nafni var stofnaður
árið 2007. Meginhlutverk hans er að styrkja og kosta
ýmis verkefni, einkum á sviði miðlunar. Haft er að
leiðarljósi að gestir safnsins njóti þar velvilja Philips
Verrall. Með tilkomu sjóðsins hefur reynst unnt að
standa fyrir metnaðarfullu útgáfustarfi ásamt vönd-
uðum sýningum. Sjóðurinn styrkti meðal annars gerð
sýningarinnar Með silfurbjarta nál - spor miðalda í ís-
lenskum myndsaumi þar sem voru til sýnis útsaumuð
handaverk listfengra kvenna frá ýmsum tímum. Einnig
styrkti sjóðurinn gerð sýningarinnar Yfir hafið og heim
- Íslenskir munir frá Svíþjóð þar sem sýndir voru átta
hundruð gripir sem afhentir voru Þjóðminjasafninu frá
Svíþjóð árið 2007. Þá hefur sjóðurinn stutt safnið til
kaupa á mikilvægum búnaði, svo sem hita- og raka-
stýrðum sýningarskápum sem munu nýtast í framtíð-
arsýningum safnsins. Sýningarbúnaðurinn var fyrst
notaður á sýningunni Endurfundir - Fornleifarann-
sóknir styrktar af Kristnihátíðarsjóði 2001-2005 sem
þar til nýlega stóð yfir í Myndasal safnsins. Búnaðurinn
veitir nú fögrum útskornum drykkjarhornum örugga
og smekklega umgjörð á sýningunni Guðvelkomnir,
góðir vinir! Útskorin, íslensk horn sem stendur yfir í
Bogasal safnsins. Minningarsjóður Philips Verrall hefur
einnig gert safninu kleift að eignast vandaðan flygil
sem mun skapa möguleika fyrir tónlistarflutning í
safninu. Það mun án efa auka ánægju safngesta við
opnun sýninga og annarra menningarviðburða.
Gaf safninu eigur sínar
Annar velgjörðarmaður Þjóðminjasafns Íslands var Ása
Guðmundsdóttir Wright sem lést árið 1971. Hún arf-
leiddi Þjóðminjasafnið að hluta búslóðar sinnar ásamt
veglegri fjárupphæð. Minningarsjóði í hennar nafni er
ætlað að standa straum af heimsóknum erlendra fræði-
manna til landsins til að flytja fyrirlestra á vegum
safnsins um norræna menningu. Fyrirlestrar sjóðsins
hafa verið gefnir út í sérstakri ritröð.
Dómsdagur til sýnis
Ingibjörg Guðjónsdóttir Johnsen ánafnaði Þjóðminja-
safninu hluta eigna sinna og stofnaði safnið sjóð til
minningar um hana í framhaldi af því árið 2001. Til-
gangur sjóðsins er að styrkja forvörslu og varðveislu
safngripa. Frá því að sjóðurinn var stofnaður hefur
hann meðal annars lagt fjármagn til forvörslu á altaris-
brík frá Grund í Eyjafirði og forvörslu á útskornum
fjölum frá Bjarnastaðahlíð. Það gerði safninu mögulegt
að sýna hinar einstöku fjalir á sýningunni Á efsta degi
– Býsönsk dómsdagsmynd frá Hólum en um er að ræða
einhverjar merkustu þjóðminjar Íslands. Fjalirnar
munu upprunalega hafa verið úr mikilfenglegri
dómsdagsmynd sem prýtt hefur dómkirkju Jóns
Helga Ögmundssonar biskups á Hólum í Hjaltadal.
Helgi S. Gunnlaugsson ánafnaði Þjóðminjasafni Íslands
hluta eigna sinna og var stofnaður minningarsjóður í
hans nafni eftir andlát hans árið 1997. Tilgangur sjóðs-
ins er að styrkja forvörslu safngripa Þjóðminjasafns Ís-
lands og lagði sjóðurinn meðal annars fé til forvörslu á
altarisbrík úr kirkjunni í Ögri við Ísafjarðardjúp sem
talin er flæmskt verk frá því um 1500.
Þá er í vörslu safnsins arfur eftir Hjálmar R. Bárð-
arson, skipaverkfræðing og ljósmyndara, sem lést í
Reykjavík árið 2009. Hjálmar var einn af kunnustu
ljósmyndurum Íslendinga. Hann ánafnaði Ljós-
myndasafni Íslands í Þjóðminjasafninu allt myndasafn
sitt og fjármagn með. Það mun tryggja varðveislu og
miðlun á hinum merka menningararfi sem fólginn er í
ljósmyndum hans. Í október næstkomandi verður opn-
uð sýning á verkum hans í Myndasal Þjóðminjasafns-
ins.
Þjóðminjasafn Íslands og önnur minjasöfn á Íslandi
varðveita íslenskan menningararf, rannsaka og miðla
honum. Söfnum er einnig ætlað að vera staðir þar sem
gestir finna sig heima og njóta líðandi stundar. Vel-
gjörðarmenn sem hafa stutt söfnin eiga mikinn heiður
skilið. Safngestir og þjóðin öll njóta framlags þeirra.
Þessi fjöl er hluti af hinni frægu býsönsku dómsdagsmynd sem ku hafa prýtt dómkirkju Jóns helga Ögmundssonar biskups á Hólum í Hjaltadal.
Velgjörðarmenn safnanna
Minningarsjóðir eru mikilvægir til að styrkja sýningar þar-
sem almenningur getur notið listaverka fyrri alda.
Á bakvið uppgang safns einsog
Þjóðminjasafnsins er ekki að-
eins stuðningur frá ríki og þjóð
heldur hafa einstaklingar greitt
veg þess með ýmiskonar stuðn-
ingi.
Þankar um
þjóðminjar
Margrét Hallgrímsdóttir
margret@thjodminjasafn.is
’
Hjálmar ánafnaði Ljósmynda-
safni Íslands í Þjóðminjasafn-
inu allt myndasafn sitt og fjár-
magn með. Það mun tryggja
varðveislu og miðlun á hinum merka
menningararfi sem fólginn er í ljós-
myndum hans. Í október næstkom-
andi verður opnuð sýning á verkum
hans í Myndasal Þjóðminjasafnsins.
Hvað er sælla
en sumarangan
silfruð á
víðar grundir
geislar sólar
grösug flá
sprækir klárar
klappið hófa
kliðmjúk strá
fornar slóðir
fjörusandar
firðin blá.
Sigrún Haraldsdóttir
Sumardagar
á Þingeyrum