Morgunblaðið - 11.05.2010, Blaðsíða 14

FRÉTTASKÝRING
Örn Arnarson
ornarnar@mbl.is
Mikill lúðrablástur var á fjár-
málamörkuðum í gær í kjölfar þess
að tilkynnt var um víðtækar
björgunaraðgerðir Evrópusam-
bandsins vegna skuldakreppu evru-
ríkja. Ennfremur lýsti Evrópski
seðlabankinn (ECB) því yfir að hann
myndi hefja bein kaup á ríkis-
skuldabréfum evruríkja á eftir-
markaði.
Segja má að samkomulag fjár-
málaráðherra ESB líkist neyðar-
aðstoðinni sem var samþykkt að veita
grískum stjórnvöldum á dögunum.
Munurinn er hinsvegar stærðin en
um er að ræða lánalínur og ríkis-
tryggingar að verðmæti 720 milljarða
evra. Um er að ræða 60 milljarða
evra lánalínu, sem er nú þegar til
staðar, en til viðbótar mun fram-
kvæmdastjórn ESB stofna sérstakt
fjárfestingafélag (e. Special Purpose
Vehicle) sem verður tryggt af aðildar-
ríkjum evrusvæðisins. Félagið hefur
heimild til þess að afla sér 440 millj-
arða evra á skuldabréfamörkuðum
þurfi ríki í skuldavanda að leita að-
stoðar. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
mun svo leggja til á þriðja hundrað
milljarð evra til mögulegrar neyð-
araðstoðar.
Skref í átt að samþættingu
efnahagsstefnu
Það að framkvæmdastjórnin fái
það verkefni að afla fjármagns í
björgunarsjóðinn ásamt því að ECB
muni nú kaupa ríkisskuldabréf og
fyrirtækjaskuldabréf á eftirmarkaði
vekur sérstaka athygli. Þessar að-
gerðir verða vart túlkaðar öðruvísi en
skref í átt að aukinni samþættingu
efnahagsstefnu á evrusvæðinu þar
sem hún leiðir til þess að sjóðir ein-
stakra aðildarríkja renni í auknum
mæli þvert yfir landamæri mynt-
svæðisins. Hagfræðingar hafa ítrek-
að bent á að vandi evrusvæðisins staf-
ar af því að aðildarríkin deila
sameiginlegri peningamálastefnu en
efnahagsstefnan er á ábyrgð hvers
ríkis fyrir sig. Lykilhlutverk fram-
kvæmdastjórnarinnar í björgunar-
pakkanum kann að benda til þess að
menn feti sig í auknum mæli í átt til
miðstýringar efnahagsstefnunnar.
Það sýnir líka hversu miklum
vanda menn hafa staðið frammi fyrir
um helgina að ECB ræðst í jafn rót-
tæka aðgerð og bein kaup á skulda-
bréfum á markaði. Á fimmtudag lýsti
Jean-Claude Trichet, seðla-
bankastjóri Evrópu, því yfir að ekk-
ert hefði verið rætt um slíkar aðgerð-
ir innan bankans. Því er hér um að
ræða alger umskipti í stefnu bankans.
Í fljótu bragði verður ekki annað
séð af viðbrögðum markaða en að að-
gerðaráætlunin hafi náð því takmarki
að lægja ölduganginn á fjár-
málamörkuðum. Fjárfestar virðast
taka mark á þeim skilaboðum úr
ranni ESB að allt kapp verði lagt á að
standa vörð um stöðugleika evru-
svæðisins. En þar með er ekki sagt að
björgunarpakkinn leysi þann djúp-
stæða skuldavanda sem steðjar að
þeim evruríkjum sem standa hvað
veikast um þessar mundir.
Efnahagsaðstoð handa gríska
ríkinu sem samþykkt var á dögunum
mun leiða til þess að skuldir hins
opinbera munu fara úr því að vera
120% af landsframleiðslu í tæp 150%
á næstu árum. Eðli málsins sam-
kvæmt leysir það ekki skuldavanda
gríska ríkisins. Þau evruríki sem
þurfa að fá aðstoð úr björg-
unarsjóðnum munu þurfa að skuld-
binda sig til víðtækra aðhaldsaðgerða
og niðurskurðar í ríkisfjármálum rétt
eins og Grikkir þurfa að gera. Þar af
leiðandi er aðstoðin þeim vand-
kvæðum bundin að hún hefur verð-
hjöðnunaráhrif í þeim ríkjum sem
hana þiggja og það grefur undan hag-
vexti og getu stjórnvalda til þess að
standa í skilum á skuldum til lengri
tíma litið.
Neyðaraðstoðin þjónar því fyrst
og fremst þeim tilgangi að hún mun
rjúfa þann vítahring sem hefur ein-
kennt þróun ávöxtunarkröfu á ríkis-
skuldabréf ríkja á borð við Grikkland,
Spán, Portúgal og Írland að undan-
förnu en eins og sérfræðingar
Citigroup benda á í nýrri greiningu
þá hefur hún engin áhrif á víxlverk-
anir samdráttar í ríkisútgjöldum og
verri hagvaxtarhorfa í þessum ríkj-
um.
Björgunarpakkinn tryggir að
þau evruríki sem standa hvað veikast
í efnahagslegum skilningi geti endur-
fjármagnað skuldir sínar en hins-
vegar leysir hann ekki sjálfan skulda-
vandann og hefur engin áhrif á ríki á
borð við Spán sem þarf að glíma við of
mikla skuldsetningu einkageirans.
Vandanum slegið á frest
 Fögnuður ríkti á fjármálamörkuðum vegna björgunarpakka ESB handa illa
stöddum evruríkjum  ECB hefur bein kaup á evrópskum skuldabréfum
Reuters
Allt með kyrrum kjörum Jose Manuel Barroso, forseti framkvæmda-
stjórnar Evrópusambandsins, ávarpar blaðamenn í Brussel.
Skuldavandi leystur
með frekari lántökum
» Þau ríki Evrópu sem
eru í djúpstæðum vanda og
geta ekki fjármagnað sig á
markaði geta sótt um lán úr
björgunarsjóðnum sem ver-
ið er að koma á laggirnar.
» Lánin eru háð skil-
yrðum um efnahags-
aðgerðir og eru til þriggja
ára.
» Sjóður á vegum fram-
kvæmdastjórnar ESB fjár-
magnar stærstan hluta
björgunarpakkans eða um
440 milljarða evra. Þriðj-
ungur kemur svo frá AGS.
14 FréttirVIÐSKIPTI|ATVINNULÍF
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. MAÍ 2010
Bjarni Ólafsson
bjarni@mbl.is
Algert hrun íslenska hlutabréfa-
markaðarins, gjaldeyrishöft og tregi
bankanna til að selja fyrirtæki í
þeirra eigu þýða að fjárfestingar-
möguleikar lífeyrissjóðanna eru tak-
markaðir. Kom þetta fram á ráð-
stefnu aðila vinnumarkaðarins um
lífeyriskerfið, sem haldin var í gær.
Einn möguleiki, sem ræddur
var á ráðstefnunni, var að lífeyris-
sjóðirnir fjárfestu í opinberum verk-
efnum eins og byggingu nýs Land-
spítala. Gunnar Andersen, forstjóri
Fjármálaeftirlitsins, sagði að
lífeyrissjóðirnir ættu ekki að vera
tæki fyrir stjórnvöld eða aðila at-
vinnulífsins til að ná í fjármagn. Vék
hann að reynslu sinni þegar hann
vann fyrir lífeyrissjóð hjá Samein-
uðu þjóðunum. Þar hefðu þrjú mark-
mið verið ráðandi í fjárfestingar-
stefnu. Fjárfestingar þurftu að vera
arðbærar, öruggar og auðseljanleg-
ar. Hann sagði að sjóðurinn hefði oft
þurft að verjast ásóknum einstakra
ríkja sem vildu fá sjóðinn til að fjár-
festa í opinberum framkvæmdum.
Lausnin sem farin var fólst í því
að sjóðurinn fjárfesti ekki beint í
opinberum framkvæmdum heldur
keypti skuldabréf af þróunarbönk-
um sem aftur fjárfestu í fram-
kvæmdunum.
Fáir möguleikar
Morgunblaðið/Ómar
Spítali Rætt hefur verið um aðkomu lífeyrissjóðanna að fjármögnun fram-
kvæmda við Landspítalann, en ekki hefur verið gengið frá því enn.
 Forstjóri FME segir lífeyrissjóði
ekki tæki fyrir ríkið til að fjármagna sig
STUTTAR FRÉTTIR ...
● Skuldabréfavísitalan GAMMA: GBI
hækkaði um 0,1% í gær, í 5,6 milljarða
króna viðskiptum. GAMMAi: Verðtryggt
hækkaði um 0,1% í 1 milljarðs króna
viðskiptum og GAMMAxi: Óverðtryggt
lækkaði um 0,1% í 4,6 milljarða króna
veltu.
Lítil breyting í kauphöll
● Jóhanna Waag-
fjörð hefur hætt
sem fram-
kvæmdastjóri
Haga. Jóhanna
sagði starfi sínu
lausu um miðjan
mars en lét af
störfum nú um
mánaðamótin.
„Þarna hafa mjög
miklar breytingar
átt sér stað,“ segir hún í samtali við
Morgunblaðið, „og þetta voru breyt-
ingar sem ég var ekki fyllilega sátt
við,“ bætir hún við.
Sem kunnugt er hefur Arion banki
ákveðið að hlutafé í félaginu verði
boðið út í sumar. „Ég vildi ekki starfa
hjá nýjum eigendum þegar ég væri
búin að ákveða að þetta væri nokkuð
sem ég vildi ekki gera,“ segir hún.
„Mér fannst því rétt að láta staðar
numið.“
Jóhanna segir að starfið hjá Högum
hafi verið afar skemmtilegt og gengið
mjög vel. „Hagar eru mjög vel rekið
fyrirtæki og valinn maður í hverju
rúmi. Þangað vantar engan viðbót-
araðila,“ segir hún. „Ef rekstrinum
verður haldið áfram eins og verið hef-
ur er þetta mjög góður kostur fyrir líf-
eyrissjóði og aðra að fjárfesta í,“ segir
hún.
Jóhanna segist ekki hafa ákveðið
hvað hún taki sér nú fyrir hendur, en
hún er þjóðhagfræðingur og hefur
mikla reynslu úr atvinnulífinu og m.a.
MBA-gráðu frá ríkisháskólanum í
Pennsylvaniu í Bandaríkjunum.
ivarpall@mbl.is
Jóhanna hættir sem
framkvæmdastjóri Haga
Jóhanna
Waagfjörð
● Vestia og
Atorka Group hafa
falið fyrir-
tækjaráðgjöf
Landsbankans að
annast sölu á öllu
hlutafé í
dreifingar-
fyrirtækinu Par-
logis. Í tilkynningu
um söluna segir
að Parlogis eigi
sér langa sögu
sem eitt helsta
dreifingarfyrirtæki
á vörum til íslensks heilbrigðiskerfis.
Markaðshlutdeild í dreifingu lyfja er
yfir 30%. Fyrirtækið býr yfir 4.000 fer-
metra sérhæfðu lagerhúsnæði, nútíma
upplýsingakerfum, þróuðum vinnuferl-
um og hæfu starfsfólki.
„Þó rekstur Parlogis sé og hafi verið
góður, fór félagið ekki varhluta af
gengisfalli krónunnar og bankahruninu.
Í kjölfarið leysti Landsbankinn hlut fyrri
eiganda til sín. Í dag er Parlogis í eigu
Vestia (80%) og Atorku Group (20%)
eftir fjárhagslega endurskipulagningu
þar sem hluta skulda var breytt í
hlutafé,“ segir í tilkynningu frá Vestia.
Landsbankinn sér
um sölu á Parlogis
Höfuðstöðvar
Parlogis.
 


 

 
 
 

  

!  "
  "
#  "
$ % & '  '

$
()$( $ *!
+,-./0
+11.2-
+,0.,+
,,./,0
,/.334
+-.204
++4.2-
+.05/0
+11.3
+-0.2,
+,-.00
+12.4,
+,0.53
,,./13
,/.105
+-.214
++5.,1
+.054,
+12.,-
+-4.01
,+2.-0,4
+,-.-0
+12.11
+,0.20
,,.+5+
,/.12-
+3./04
++5.-
+.051+
+12.1,
+-4.14
440
milljarðar evra
til bjargar
Evrópulöndum
koma úr sjóðum
Evrópusambandsins
þriðjungur
björgunarpakkans
kemur að láni
frá AGS
‹ BJÖRGUN ›