Saga - 2002, Blaðsíða 300

298
RITDÓMAR
vinnslu. í kennslubókum í sögu eru iðulega verkefni í lok hvers kafla
til að hnykkja á áhersluatriðum og vekja nemendur til umhugsunar
um efnið. Engin verkefni eru í bókunum og reynslan sýnir að erfitt er
að búa til verkefni og próf upp úr þeim sem rista dýpra en að fletta
uppá staðreyndum og prófa úr minnisatriðum.
Verkefni tengd bókunum er hins vegar að finna á netsíðunni
„strik.is", þar sem er að finna sérstakan söguvef til stuðnings bókun-
um. Þessi söguvefur er lofsvert framlag og gæti hann verið upphaf að
öflugu hjálpartæki fyrir kennara og nemendur ásamt því að vera þjón-
usta fyrir fróðleiksfúsan almenning. Vefurinn hefur að geyma kafla-
brot í uppflettiritastíl um menn og málefni, nokkuð af myndum og
kortum (sem reyndar flest er einnig að finna í bókunum) og lista yfir
sögulegar kvikmyndir. Síðast en ekki síst eru verkefni við alla þætti
beggja bókanna og gagnvirk krossapróf við hvem þátt fyrri bókarinn-
ar. Krossaspumingarnar snúast eingöngu um staðreyndir og minnisat-
riði, og það gera verkefnaspumingarnar að hluta til einnig. Verkefnin
við seinni bókina em mun blæbrigðaríkari en við þá fyrri, sem er í
samræmi við þann mun sem er á bókunum þótt ekki sé um eðlismun
að ræða heldur stigsmun. Það hefði þó styrkt bækurnar verulega sem
kennslugögn ef verkefnaspumingamar hefðu verið í lok hvers kafla.
Það hefði gefið nemendum möguleika á markvissari lestri, auk þess
sem ekki er víst að allir nemendur hafi auðveldan aðgang að Netinu.
Framsetning og yfirbragð textans er þjált. Hann er oftast í liprum
frásagnarstíl og er þægilegur aflestrar, en lítið er um vangaveltur, álita-
mál eða mismunandi túlkanir á fyrirbærum. Lítil tilraun er gerð til að
kryfja á gagnrýninn hátt þá „sögu" sem er sögð, m.ö.o. lítið er um
sagnfræði. Inngangur um sögu og sagnfræði í fyrra heftinu (NB I) lof-
aði góðu. Þar er fyrirbærið heimildir skýrt og greint frá hve fjölbreyti-
legar sagnfræðilegar heimildir geta verið. Örstutt er vikið að sagn-
fræðilegri aðferð en þessi umfjöllun er nokkuð endaslepp þar sem ekk-
ert er minnst á túlkunarmöguleika eða hvernig mismunandi afstaða
eða sjónarhorn hefur áhrif á framsetningu og ályktanir.
Lítið er um frumtexta og fáar tilvísanir í heimildir, ekki er minnst á
fræðimenn eða mismunandi kenningaskóla og engin heimildaskrá er í
lok bókanna. Það hefði t.d. verið gaman að fá mismunandi sjónarmið
á hvers konar tímamót Gamli sáttmáli er í íslandssögunni eða ræða
um hugtök eins og „þjóðveldi" og „goðaveldi" sem notuð eru jöfnum
höndum án nánari útskýringa (NBI, bls. 100). Þá hefði verið skemmti-
legt að sýna mismunandi sjónarmið í umfjöllun um frönsku bylting-
una sem og rússnesku byltinguna. Undantekning frá þessu er Kópa-
vogsfundurinn sem fær gagnrýna umfjöllun (NB I, bls. 245).
Eitt helsta einkenni þeirrar sögu sem sögð er undir hverri fyrirsögn
í bókunum verður eins og samfelld, hiklaus frásögn af „staðreyndum"