Morgunblaðið - 15.07.2010, Qupperneq 4

4 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. JÚLÍ 2010
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Sandsílaleiðangri Hafrannsóknastofnunarinnar
lýkur í dag. Valur Bogason, útibússtjóri stofnun-
arinnar í Vestmannaeyjum, stýrði leiðangrinum
sem farinn var á Dröfn RE. Þeir voru við Ingólfs-
höfða þegar rætt var við Val síðdegis í gær.
„Ástandið var skást í Faxaflóanum og það var
eini staðurinn þar sem ástandið var sæmilegt,
miðað við síðustu fimm árin. Þar fengum við meira
af seiðum en undanfarin ár. Við Vestmannaeyjar
var sama ástand og í fyrra. Í fyrra fór ástandið þar
úr engu í mjög lítið. Nú fengum við færri seiði þar
en í fyrra en seiðin skipta fuglinn miklu máli,“
sagði Valur. Hann segir ekki tímabært að tjá sig
um nýliðunina í ár. Hún sjáist ekki með neinni
vissu fyrr en seiðin verða eins árs.
Leiðangurinn hófst í Breiðafirði. Þar fengust
seiði, eitthvað af eins árs en lítið af tveggja ára og
eldra síli. Leiðangursmenn
nota flottroll til að taka síli uppi
í sjó og sandsílaplóg til að veiða
þau þegar þau grafa sig í botn-
inn. Val sýndist að ástandið í
Breiðafirði væri ekkert sér-
staklega gott, en tók fram að
aðeins lítill hluti fjarðarins sé
kannaður. Lítið var af sandsíli
út af Ólafsvík en aðeins meira
fékkst við Nesið.
Sandsílaárgangurinn frá 2007 virðist vera ráð-
andi í eldra sílinu sem hefur fengist. Sá árgangur
hefur komið ágætlega fram bæði í Faxaflóa og á
Víkinni, en verulega er samt farið að ganga á
hann, að sögn Vals. Sumarið 2007 varð vart við
mikið af seiðum í Faxaflóa og Breiðafirði en þau
sáust ekki við suðurströndina. Sílin gengu svo inn
á grunnslóð við suðurströndina um verslunar-
mannahelgina 2007 og björguðu því sem bjargað
varð hjá sjófuglum. Þessi árgangur hefur síðan
verið uppistaðan í sandsílastofninum. Árgangur-
inn frá 2008 var ekki góður. Í fyrra sást talsvert af
seiðum en þau hafa ekki skilað sér sem ársgömul
síli í þeim mæli sem vonast var til. Það var helst að
þau sæjust í Faxaflóa nú. Valur telur mikla þörf á
að fá góða nýliðun í sandsílastofninn ef hann á ekki
að gefa enn frekar eftir, því uppistaðan í hrygning-
arstofninum sé 1-3 ára síli.
Þegar rætt var við Val í gær höfðu þeir fengið
um 500 kg af síli við Ingólfshöfðann. Hann sagði að
þeir hafi líka fengið svipaðan afla í Faxaflóanum,
en sílið var þó mun stærra við Ingólfshöfðann
heldur en í Flóanum.
Fljótlega verður gefin út fréttatilkynning um
fyrstu niðurstöður rannsóknarinnar en þær eru
háðar óvissu því þær eru eingöngu byggðar á
lengdarmælingum á síli en ekki á aldurslesning-
um. Aldursgreining á sandsílum er hins vegar
tímafrek og liggja niðurstöður hennar ekki fyrir.
Ástandið skást í Faxaflóanum
 Sandsílaleiðangri Hafrannsóknastofnunarinnar lýkur í dag  Mjög lélegt ástand var við Vestmanna-
eyjar og færri seiði en í fyrra  Nýliðun er orðin aðkallandi til að viðhalda hrygningarstofninum
Valur Bogason
Rannsókn
sandsíla
» Þetta er fimmta sumarið
sem Hafrannsóknastofnunin
fer í leiðangur til að rannsaka
sandsíli.
» Sandsíli hafa verið rann-
sökuð með skipulegum hætti í
Breiðafirði, Faxaflóa, við Vest-
mannaeyjar, á Víkinni og við
Ingólfshöfða.
» Sandsíli eru mikilvæg fæða
margra tegunda fiska, sjávar-
spendýra og sjófugla.
Frá og með deginum í gær á Ísland
rétt á fjárstyrk frá Evrópusamband-
inu til að búa sig undir aðild að sam-
bandinu. Leiðir þetta af breytingu á
reglugerð sambandsins um aðildar-
ferlisaðstoð (e. Pre-Accession Ass-
istance) við væntanleg sambandsríki
sem tók gildi í gær.
Samkvæmt tilkynningu frá sam-
bandinu er styrknum ætlað að greiða
fyrir því og tryggja að stjórnvöld og
stofnanir ríkja sem nú eru í aðild-
arferlinu geti innleitt reglur og lög
sambandsins og lagað allt regluverk
sitt að þeim.
Forsetar Evrópuþingsins og ráð-
herraráðs Evrópusambandsins
skrifuðu um miðjan júní undir reglu-
gerðarbreytinguna, sem tiltekur
sérstaklega að Íslandi verði gert
kleift að sækja um fyrrgreindan fjár-
styrk.
Sýnir vilja stuðnings í verki
Stefan Füle, sem fer með stækk-
unarmál í framkvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins, tilkynnti um þenn-
an rétt Íslands og annarra væntan-
legra aðila sambandsins í gær. Sagði
hann að þessi réttur endurspeglaði
vilja Evrópusambandsins til að
styðja við Ísland meðan aðildarferli
þess stæði.
„Þessi ákvörðun undirstrikar vilja
okkar til að styðja aðildarferil Ís-
lands, við hvetjum landið til að gera
það sem það getur til að tryggja
árangursríka aðild að Evrópusam-
bandinu,“ er haft eftir Füle í yfirlýs-
ingunni.
Ekki náðist í Össur Skarphéðins-
son utanríkisráðherra vegna málsins
en hann er nú staddur í Kína.
skulias@mbl.is
Ísland á
rétt á fé
frá ESB
Morgunblaðið/RAX
Umdeilt Skiptar skoðanir eru um
aðildarumsókn Íslands að ESB.
Styrkur til að innleiða
Evrópulög og -reglur
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturjg@mbl.is
„Ég er kominn með u.þ.b. 200 bindi núna. Bróðurpart-
urinn í fyrri skiptin sem ég safnaði þessu var langmest
fótboltabindi en síðan hefur þetta breyst eftir því sem
fleiri hafa verið að gauka að mér bindum, þá hefur
þetta orðið að svona almennt ljótum bindum sem menn
geta bara ekki hugsað sér að nota. Þau eru mörg alveg
rosaleg,“ segir Ómar Smárason, leyfis- og markaðs-
stjóri Knattspyrnusambands Íslands og æðsti riddari
Riddarareglu bindisins.
Fyrir u.þ.b. tíu árum fékk Ómar þá flugu í höfuðið að
safna hálsbindum sem gjarnan eru gefin þegar fulltrúar
knattspyrnusambanda hittast í tengslum við leiki eða
aðra viðburði. Slíkar gjafir hafa tíðkast í áratugi en oft
eru þessi bindi „ævintýralega skemmtilega ljót“ svo
vitnað sé í hann sjálfan og enda ofan í skúffu. Undir-
tektir voru framar vonum og á tveimur árum áskotn-
aðist Ómari um eitt hundrað bindi og vissi hann ekkert
hvað hann ætti að gera við allt þetta magn.
Riddarareglan verður til
Þá fékk Ómar þá hugmynd rétt fyrir þjóðhátíð í Eyj-
um árið 2003 að stofna Riddarareglu bindisins. Hann
fyllti bakpoka af bindum og gekk á milli tjalda í Herj-
ólfsdal og sló fólk til riddara. Þetta mæltist vel fyrir og
bindin héldu áfram að berast. Fyrir þjóðhátíð 2004
fyllti Ómar bakpokann á ný og hélt í dalinn. „Og viti
menn, ótrúlegur fjöldi riddara var þá með bindið frá
árinu áður, fastur hluti af þjóðhátíðardressi viðkom-
andi. Þriðju þjóðhátíðina í þessu rugli, árið 2005, var
hálfur dalurinn kominn með bindi og í ákveðnum
þjóðhátíðartjöldum var mér sem upphafsmanni Ridd-
arareglu bindisins heilsað eins og þjóðhöfðingja,“ segir
Ómar. Það ár kláruðust birgðirnar, en þegar fréttist að
Ómar ætlaði á þjóðhátíð í fyrsta sinn í ár síðan 2005
höfðu tugir manna samband við hann og spurðu hvort
hann kæmi ekki örugglega með bakpoka fullan af bind-
um. Ómar segist ekki hafa getað annað en staðið undir
þessum óskum.
„Það er ofsalega gaman að þessu og þetta vekur allt-
af lukku,“ segir Ómar og bætir við að hann hafi aldrei
órað fyrir því að viðtökurnar yrðu svona góðar, þetta
hafi upphaflega aðeins verið hugsað fyrir vinahópinn.
„En svo þegar einhver sér einhverja með svona bindi
nokkra saman þá verður viðkomandi að spyrja hvað sé í
gangi. Svo bara gerist þetta koll af kolli.“
Dreifir ljótum háls-
bindum í Herjólfsdal
 Riddararegla bindisins verður á þjóðhátíð í Eyjum
Morgunblaðið/Ernir
Ómar Smárason Æðsti riddari Riddarareglu bindisins, með nokkur af bindunum sem hafa safnast.
Rafmagnsvespur
sem komu á
markað hér á
landi í sumar-
byrjun skulu
flokkast sem reið-
hjól samkvæmt
umferðarlögum
og ber því að nýta
þær á göngustíg-
um og gang-
stéttum. Þetta
staðfestir Marta Jónsdóttir, lög-
fræðingur ökutækjasviðs Umferðar-
stofu. „Við fengum framkvæmda-
stjóra Suzuki-umboðsins, sem selur
El-go-rafmagnsvespurnar, í heim-
sókn með C.o.c.-vottorð. Þar kemur
skýrt fram að hámarkshraðinn er 25
km á klst og þær eru því reiðhjól
samkvæmt skilningi 2. greinar um-
ferðarlaga,“ segir Marta. Ekki sé
ástæða til að endurskoða þennan
hluta laganna að svo stöddu.
Þar sem hjálmaskylda nái ein-
göngu til 15 ára aldurs hafi Umferð-
arstofa þó hvatt umboðið til að
brýna mikilvægi hjálmanotkunar
fyrir kaupendum.
Reiðhjólaskilgreiningin er ein-
göngu háð hraða-, ekki þyngdartak-
mörkunum, og er ekki gert ráð fyrir
breytingu þar á í nýju umferðarlaga-
frumvarpi. annaei@mbl.is
Vespan skal
flokkast sem
reiðhjól
Vespa Reiðhjól
skal það vera.
Ósk þess efnis að karlmannsnafnið
Fenris verði skráð á manna-
nafnaskrá hefur verið hafnað af
mannanafnanefnd, og fæst það
hvorki skráð sem eiginnafn né milli-
nafn. Nefndin telur að notkun nafns-
ins Fenris í nefnifalli stríði gegn
hefð nafnsins Fenrir með sama hætti
og nöfn eins og Guðmund og Þor-
stein séu óheimil. Nefndin bendir í
því samhengi á að orðmyndin Fenris
sé eignarfallsmynd nafnsins Fenrir
sem þekkt sé úr norrænni goðafræði
og er á mannanafnaskrá.
Mannanafnanefnd hefur einnig
hafnað nöfnunum Duncan og Har-
riet þar sem þau séu ekki í samræmi
við íslenskar ritreglur og hafi ekki
öðlast hefð hér á landi. Einnig hafn-
aði nefndin kvenmannsnafninu
Freyu og taldi ritháttinn ekki hafa
öðlast hefð hér.
Nefndin féllst á eftirfarandi nöfn:
Mjöllnir, Gói, Glóa, Refur og Gunn-
arr. Varðandi síðasta nafnið segir
nefndin, að eiginnafnið Gunnarr
komi fyrir, með þeim rithætti, í ýms-
um alþekktum útgáfum, s.s. útgáfu
Hins íslenzka fornritafélags á
Brennu-Njáls sögu.
Harriet og
Fenris hafnað
Hægt er að óska eftir aðild að Riddara-
reglu bindisins en það er algerlega á
valdi æðstu manna hennar hvort skil-
yrðum til þess sé fullnægt af viðkomandi
einstaklingi. Ef aðild er samþykkt krýpur við-
komandi á hné fyrir framan æðsta riddara
reglunnar sem slær hann til riddara með því
að snerta axlir hans með hálsbindi sínu. Síð-
an fær viðkomandi afhent eitt bindi úr safn-
inu og verður hann að ganga með það alla
þjóðhátíðina.
RIDDARAREGLA BINDISINS
Slegnir til riddara