Morgunblaðið - 22.09.2010, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER 2010
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
„Það verður bara skiptimarkaður
þetta fiskveiðiárið,“ segir Björn
Jónsson hjá Kvótamiðlun LÍÚ.
Hann segir útgerðarmenn ekki láta
frá sér aflaheimildir fyrir krónur og
aura, en þeir geti hugsanlega skipst
á tegundum. „Leigumarkaðurinn er
enn þá núll, það er ekkert flóknara
en það og þó er kominn 21. sept-
ember,“ segir Björn.
Heimildir í nokkrum tegundum
eru minni í ár en á síðasta fiskveiði-
ári og eins og áður er kvóta útgerða
í einstökum tegundum misskipt.
Margir hafa lent í vandræðum
vegna skorts á heimildum í ýsu nú í
upphafi fiskveiðiársins. Björn segir
viðfangsefnin og úrlausnirnar
breytilegar milli útgerða og lands-
hluta.
Hann nefnir dæmi af bátum úr
Breiðafirðinum, en nokkrir þeirra
sæki þessar vikurnar frá Langanesi
til að forðast keilu og löngu. Aðrir
hafi reynt að henda út 100-200
skötuselsnetum og svo eigi að út-
vega kvóta eftir á. Eins og nú ári sé
hins vegar ekki gott við slíkt að eiga.
„Þetta verður svakalega erfitt
ár með þessum litlu heimild-
um,“ segir Björn. „Það
gengur einfaldlega
ekki að menn
rjúki af stað
og byrji að
róa og svo á
einhver ann-
ar að redda
málum eftir á.
Þeir sem eiga ekki kvóta geta ekki
veitt þá tegund.“
Hann nefnir að stórar útgerðir
eins og Eskja á Eskifirði og útgerð-
arfélag Þórunnar Sveinsdóttur í
Vestmannaeyjum hafi í fyrra leigt
frá sér verulegar aflaheimildir en
útlit sé fyrir að lítið verði leigt frá
þessum fyrirtækjum á yfirstandandi
fiskveiðiári.
Björn segir að ef bornar eru sam-
an niðurstöðutölur síðasta árs og
upphafstölur í aflamarki fyrir þetta
ár þá sjáist hversu þröng staðan er.
Í tegundatilfærslu hafi t.d. um fimm
þúsund tonnum af ýsu verið breytt
yfir í um fjögur þúsund tonn af
karfa, tvö þúsund tonn af ufsa, um
1500 tonn af löngu og þúsund tonn
af keilu. Þetta sýni að nauðsynlegt
sé að hafa einhvern sveigjanleika í
kerfinu.
„Bara skiptimarkaður þetta árið“
 Lítið leigt af fiski milli útgerðarfyrirtækja í upphafi kvótaárs  „Leigumarkaðurinn er enn þá núll“
 Stórar útgerðir hætta að leigja frá sér heimildir  Hlýnun sjávar hefur áhrif á útbreiðslu tegunda
Björn tekur dæmi um þá sem gera
út á dragnót á minni bátum fyrir
norðan land. Þegar kvótakerfið
hafi verið sett á árið 1984
hafi engin ýsa
svo heitið gæti veiðst fyrir norðan
Snæfellsnes. Uppistaðan í afla-
reynslunni hafi því verið þorskur.
Með hlýnun sjávar hafi út-
breiðslusvæði ýsu og fleiri fiskteg-
unda breyst og ýsa hafi veiðst í
talsverðu magni fyrir norðan
land síðustu ár. Nú vilji
Norðlendingar leigja til sín
ýsukvóta en það sé nánast
útilokað. Skötuselur er ann-
að dæmi um breytta og
aukna útbreiðslu fiskteg-
undar við landið.
Ýsa veiddist varla fyrir norðan
BREYTINGAR Á HITASTIGI OG LÍFRÍKI SJÁVAR
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Minna virðist hafa verið af norsk-
íslenskri síld í sumar á þeim slóðum
sem hún hefur einkum verið á und-
anfarin ár. Guðmundur Huginn Guð-
mundsson, skipstjóri á Hugin VE,
segir að sér virðist sem síldin hafi
hopað undan makrílnum og göngu-
mynstur hennar hafi breyst.
Undanfarið hafi síld fengist djúpt
norður af Langanesi, en Guðmundur
segist einnig hafa heyrt af þeim
sjónarmiðum að í ár hafi síldin leitað
enn norðar heldur en bátarnir hafi
verið við veiðar. Talsvert sé þó af
síld úti fyrir Austurlandi, en hegð-
unin sé öðru vísi en áður.
Jón Már Jónsson, yfirmaður land-
vinnslu hjá Síldarvinnslunni í Nes-
kaupstað, segir að síldin hafi verið
ágætlega á sig komin í sumar, en þó
áberandi seinni að fita sig heldur en
síðustu ár. Líkleg skýring sé sú að
hún hafi verið minni og þá vakni
spurningar um hvort makríllinn éti
frá henni. Hann segir að síðustu vik-
ur hafi síldin verið orðin feitari, jafn-
vel yfir 20% feit, sem sé gott, en
innan um hafi verið mun horaðri
síld.
Hafa heilfryst makríl
Huginn VE var á leið inn Reyðar-
fjörð síðdegis í gær með blandaðan
makríl- og síldarafla og átti að landa
frosnum afurðum á Reyðarfirði og
afskurði á Eskifirði í gærkvöldi og í
dag. Aflabrögð voru þokkaleg miðað
við aðstæður, en norðan kaldaskítur
hefur verið á miðunum í rúma viku.
Skipið er með mestan makrílkvóta
íslenskra skipa og er aflinn í sumar
farinn að nálgast tíu þúsund tonnin.
„Við eigum kannski 4-500 tonn
eftir af makrílnum, þetta hefur
gengið þokkalega,“ segir Guðmund-
ur Huginn. „Svo er talsvert meira
eftir af síldinni og við verðum á
henni eitthvað frameftir, sjálfsagt að
einhverjum hluta í norskri lögsögu.“
Makríllinn er að hverfa úr ís-
lenskri lögsögu eins og við er að bú-
ast á þessum árstíma. Ástand mak-
rílsins hefur verið gott undanfarið og
hafa Huginsmenn heilfryst talsvert
af makríl síðustu vikur. Guðmundur
Huginn segir að væntingar um verð
fyrir frystar afurðir hafi ekki staðist
framan af vertíðinni, en það hafi
lagast með auknum gæðum makríls-
ins upp á síðkastið.
Síldin hopaði fyrir makríln-
um og var seinni að fita sig
 Göngumynstur síldarinnar hefur breyst  Makríllinn að hverfa úr lögsögunni
Mikil umsvif hafa víða fylgt veiðum og vinnslu á
makríl, en síðdegis í gær var byrjað að landa
frosnum afurðum úr Hugin VE á Reyðarfirði.
Huginsmenn eru langt komnir með um tíu þús-
und tonna kvóta af makríl og þá verður settur
kraftur í veiðar á norsk-íslenskri síld.
Verðmætum landað á Reyðarfirði
Ljósmynd/Helgi Garðarsson.
Bjargfuglunum fýl, rytu, langvíu,
stuttnefju og álku hefur fækkað und-
anfarna áratugi. Rytu og álku fækk-
aði minnst, eða um 16% og 18%, fýl og
langvíu um 30% en stuttnefju um
44%.
Breyting á fjölda er ekki jöfn milli
staða og tegunda. Fýl hefur fækkað
um 30-40% frá Ingólfshöfða vestur og
norður um til Húnaflóa, en virðist
standa nokkurn veginn í stað þaðan
austur og suður ströndina.
Rytu fækkar víða, en langmest á
Langanesi (um 70%) og Suðaustur-
landi (80%). Hún virðist vera í jafn-
vægi á Snæfellsnesi og Horn-
ströndum en hefur aukist nokkuð
suðvestanlands og allvíða norðan-
lands.
Stuttnefju fækkar víðast mikið
Langvíu fækkar um 30-40% víðast
hvar á vestanverðu landinu, frá Mýr-
dal vestur á Hornstrandir, en stendur
næstum í stað fyrir austan. Stuttnefju
fækkar víðast hvar mikið, langmest á
Reykjanesskaga og Norðausturlandi.
Álka sýnir staðbundnar breytingar,
henni fækkaði mjög mikið á Horn-
ströndum en fjölgaði að sama skapi í
Grímsey og einnig víðar norðanlands
og á Suðausturlandi.
Þessar upplýsingar koma fram á
vef Hafrannsóknastofnunar í ágripi
að erindi Arnþórs Garðarssonar, pró-
fessors emeritus, um íslenska bjarg-
fuglastofna sem hann flytur föstudag-
inn 24. september kl. 12:30 í fundarsal
á fyrstu hæð á Skúlagötu 4.
Um þessar mundir er að ljúka yfir-
litskönnun á þessum stofnum. Verk-
efnið var unnið af Háskóla Íslands,
Náttúrufræðistofnun Íslands og Haf-
rannsóknastofnuninni.
Verkefnið beindist einkum að því
að kanna hvernig stofnar og dreifing
þessara fimm algengu sjófuglateg-
unda breyttust á tveimur áratugum,
eða frá tímabilinu 1983-1986 til 2005-
2008. aij@mbl.is
Fækkun
bjarg-
fugla
 Yfirlitskönnun á
fimm stofnum að ljúka
Álka Mikil fækkun á Hornströndum.
Morgunblaðið/Ómar
4.000
Árið 2006 veiddust 4 þúsund tonn
af makríl á Íslandsmiðum.
130.000
Í ár er heildarkvóti íslenskra skipa í
lögsögunni 130 þúsund tonn.
‹ MIKIL AUKNING ›
»