Morgunblaðið - 22.09.2010, Page 17

17
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER 2010
Dágóður fengur! Einar Guðmann, sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun, og Frímann Frímannsson drógu í gær á land höfrung sem drepist hafði og steytt á grynningum norðan við Leiruveginn á
Akureyri. Einar segir dýrið bersýnilega hafa verið dautt í nokkra daga. Frímann átti leið hjá eftir að Einar hófst handa við verkið, dreif sig í bomsur sem voru í bílnum, og kom til aðstoðar.
Skapti Hallgrímsson
Þegar byggingar-
iðnaðurinn stoppaði í
hruninu árið 2008 fóru
mörg byggingarfyrir-
tæki í þrot, fjármála-
stofnanir yfirtóku
framkvæmdirnar og
eru eignirnar nú seld-
ar á ýmsum bygging-
arstigum. Svo virðist
sem nýjum eigendum
séu oft á tíðum af-
hentar eignirnar án þess að upplýst
sé um að rafverktakinn sem skráð-
ur er á verkið beri meistaraábyrgð
á raflögninni og því
engum öðrum heimilt
að hefja vinnu við hana
án þess að meistar-
askipti hafi farið fram.
Rafverktakar vakna
því margir hverjir upp
við þann vonda draum
að flutt er inn í húsin
fullkláruð en einhverjir
aðrir hafa unnið verk
sem þeir bera ábyrgð
á.
Samtök rafverktaka
hvetja félagsmenn sína
til aðgerða þegar mál af þessu tagi
koma upp. Það er óþolandi og stór-
hættulegt að sitja uppi með ábyrgð
á verkum ókunnra manna. Leggja
þarf vinnu í að leita uppi öll þau
hús og eignir þar sem hinir ýmsu
„huldumenn“ hafa komið að verki.
Það þarf að tilkynna Bruna-
málastofnun skriflega afsögn sína
af þessum eignum og afsala sér þar
með allri faglegri ábyrgð skv. lög-
um um rafmagnsöryggi. Sama þarf
að gera gagnvart viðkomandi bygg-
ingarfulltrúa þannig að meistaraá-
byrgðin, sem nær langt út fyrir
gröf og dauða, hangi ekki yfir
mönnum eins og vofa.
Það sama á við um flestar aðrar
iðngreinar sem tengjast bygging-
ariðnaðinum svo að ekki sé talað
um byggingarstjórana sem m.a.
bera ábyrgð á að löggiltir iðnmeist-
arar séu skráðir á alla verkþætti.
Þá er vert að benda húseigendum á
að erfitt getur reynst að fá lög-
bundnar úttektir á bygginguna ef
málin eru ekki á hreinu varðandi
iðnmeistarana og byggingarstjór-
ann og getur slíkt ástand leitt til
óþæginda og aukins kostnaðar.
Talið er að Íbúðalánasjóður og
viðskiptabankarnir þrír eigi rúm-
lega 1.500 fasteignir víða um land
og þar af séu u.þ.b. 1.200 einbýlis-
hús, raðhús og annað íbúðarhús-
næði. Gera má ráð fyrir að stór
hluti þessa húsnæðis sé á bygging-
arstigi og í sumum tilfellum þurfi
að framkvæma eitt og annað við
eignina áður en hún er seld aftur.
Það ætti því að vera hluti af verk-
lagi þessara stofnana að tilkynna
viðkomandi iðnmeisturum stöðu
mála.
Þá má að lokum spyrja um hlut-
verk fasteignasala í málum sem
þessum. Ætti það ekki að vera í
þeirra verkahring að ganga úr
skugga um að hlutir er varða
ábyrgð iðnmeistara og bygging-
arstjóra séu á hreinu áður en geng-
ið er frá kaupum og sölu á fast-
eign?
Eftir Ásbjörn
Jóhannesson » Það er óþolandi og
stórhættulegt að
sitja uppi með ábyrgð á
verkum ókunnra
manna.
Ásbjörn Jóhannesson
Höfundur er framkvæmdastjóri
SART – Samtaka rafverktaka.
Hver vill bera meistaraábyrgð
á verkum huldumanna?
Hæstiréttur kvað upp
dóm þann 16. september sl.
varðandi vexti á lánum með
ólögmætri gengistryggingu.
Þessi dómur sýndi glögglega
hverjum íslenskt réttarkerfi
þjónar.
Dómurinn gekk út á það í
stuttu máli að verðlauna
fjármögnunarfyrirtækin sem
hafa gerst sek um að lokka
grandalaust fólk í vel út-
færðar fjársvikagildrur. Fjársvikagildrurnar
voru kallaðar „lán í erlendri mynt“ og báru
vexti gjaldmiðlanna sem lánin voru sögð
samanstanda af. (Avant sem nú er komið í
þrot var þó búið að hækka vexti á lánum
bundnum við jen og franka upp í 8-9% og
því í engum takti við lága vexti þessara
gjaldmiðla.) Lánin voru aftur á móti íslensk
krónulán dulbúin sem erlend lán
með bindingu við hina ýmsu er-
lendu gjaldmiðla. Fjármálafyrir-
tæki sáu síðan sjálf um að fella
gengi íslensku krónunnar og
hækka þar með lánin um u.þ.b.
hundrað prósent, og hafa þau síð-
astliðin misseri gengið hart að
fólki og féflett það eins mikið og
þau mögulega gátu.
Þrautpíndir lántakendur hafa
horft upp á þessi glæpafyrirtæki
fara ránshendi um eigur sínar og
lítið getað gert.
Það kom þó vonarglæta þegar
gengistrygging lána var dæmd ólögmæt í
Hæstarétti en sú von dó 16. september sl.,
þegar Hæstiréttur staðfesti ránsrétt glæpa-
fyrirtækjanna og hysjaði um leið brækurnar
upp um lögbrjótanna.
Almenningi sem varð fyrir þjófnaðinum er
gert að greiða þjófunum allt að 20% vexti
afturvirkt fyrir þýfið sem þjófarnir komust
undan með. Það læðist að manni sá grunur
að íslenska dómskerfið sé á viðlíka stað og
íslenska bankakerfið fyrir hrun, gjörspillt
skemmdarbákn sem í raun og veru er ekk-
ert annað en stórhættuleg tifandi tíma-
sprengja sem verður að taka úr sambandi.
Það var einstaklega athyglisvert að sjá
viðbrögð svokallaðra vinstri manna og ESB
sinna sem fögnuðu dómnum sem var þó
þvert á neytendaréttinn sem einmitt kemur
frá Evrópu (með EES-samningnum) þar
sem ESB sinnarnir telja sig helst eiga
heima.
Árni Páll úr öfugmælaríkisstjórninni
(„norrænu velferðarstjórninni“) var meira að
segja búinn að undirbúa lagasetningu sem
hann nefnir „sanngirnislögin“, sérhönnuð til
að ránslánin verði lögleg íslensk lán og komi
í stað allra gengistryggðra lána. Enda var
niðurstaða Hæstaréttar ákveðin áður en lög-
maður skuldarans, uppeldisbróðir Gylfa
Magnússonar fyrrverandi viðskiptaráðherra,
flutti málið fyrir Hæstarétti. Það var heldur
ekki að sjá á lögmanninum (uppeldisbróður
Gylfa) að hann hefði verið óhress með að
tapa þessu stóra máli. Enda var hann það
ekki!
Þýðir eitthvað að leita til íslenskra dóm-
stóla, hægri handar gjörspillts fjármála-
kerfis og siðspilltrar ríkisstjórnar og eft-
irlitsstofnanna? Það er í raun hlægilegt að
sjá hversu „virðulegir“ dómararnir eru og að
almenningur í dómssal skuli rísa upp úr
sætum sínum þegar dómararnir ganga
ákveðnir í röð inn í dómssalinn rétt eins og
þeir væru alvöru dómarar. Fullkomlega
óviðeigandi hér á landi og mjög hallærislegt!
Eftir Signýju
Hafsteinsdóttur » Það var einstaklega athygl-
isvert að sjá viðbrögð svo-
kallaðra vinstri manna og
ESB-sinna sem fögnuðu dómn-
um sem var þó þvert á neyt-
endaréttinn.
Signý Hafsteinsdóttir
Höfundur er útgefandi.
Hæstiréttur og ránslánin