Morgunblaðið - 12.11.2010, Qupperneq 22

22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. NÓVEMBER 2010
Fáðu þér áskrift á
mbl.is/askrift
Í jólablaðinu í ár komum við
víða við, heimsækjum fjölda
fólks og verðum með fullt
af spennandi efni fyrir alla
aldurshópa.
JÓLABLAÐIÐ
sérblað
Morgunblaðið gefur út
stórglæsilegt jólablað,
laugardaginn 27. nóvember 2010
PÖNTUNARTÍMI AUGLÝSINGA:
Fyrir kl. 16, mánudaginn 22. nóvember
NÁNARI UPPLÝSINGAR:
Katrín Theódórsdóttir
kata@mbl.is
Sími: 569-1105
–– Meira fyrir lesendur
Maður að nafni Páll
Steingrímsson sendir
mér frámunalega
kveðju í Morg-
unblaðinu 9. nóv-
ember, undir fyr-
irsögn sem ekki hefði
þótt birtingarhæf í
minni blaðamennsku-
tíð. Greinin er uppfull
af rangfærslum og
villum sem ekki er
vert að elta ólar við,
enda verður það ekki gert. Ég
minni þó á að í siðaðri umræðu
beita menn rökum um efnisatriði
máls en ekki rangfærslum eða al-
hæfingum um innræti fólks og vits-
muni, hvað þá heldur uppnefnum
eða álíka skrumskælingum sem
eiga meira skylt við barnalegt ein-
elti en vitræn samskipti.
Tilefni greinar Páls er fyr-
irspurn sem ég lagði fram í þinginu
fyrir nokkru um áhrif veiðarfæra á
lífríki sjávar. Fyrirspurnin er í
nokkrum liðum og hljóðar svo:
1. Hafa verið gerðar sérstakar
rannsóknir á áhrifum veiðarfæra á
lífríki sjávar, þ.e. áhrifum a) drag-
nótar, b) botnvörpu, c) flotvörpu?
2. Hvað er vitað um áhrif þess-
ara veiðarfæra á: a) sjávargróður
og sjávarbotn, b) ástand fiskjar,
einkum smugufiskjar, þ.e. fiskjar
sem sleppur úr veiðarfærum?
3. Liggja fyrir upplýsingar, og
þá hverjar, um: a) hlutfall smugu-
fiskjar við flotvörpuveiðar, b) af-
drif fiskjar sem smýgur úr flot-
vörpu, c) áhrif flotvörpu á þær
fiskitorfur sem veiðarfærin fara í
gegnum?
4. Hversu hátt hlut-
fall meðafla (bolfisks
og seiða) sem kemur í
flotvörpu fer í bræðslu
og um hve mikið magn
er að ræða í tonnum
talið?
5. Hefur ráðuneytið
brugðist við, eða hefur
í hyggju að bregðast
við, vísbendingum sem
fram hafa komið um
áhrif veiðarfæra á líf-
ríki sjávar?
6. Er meðafli sem
hafnar í bræðslu reiknaður með
aflaheimildum viðkomandi veiði-
skipa eða er hann dreginn frá
kvóta þeirra?
7. Eru í gildi sérstök lög um flot-
vörpuveiðar innan lögsögu ESB-
ríkja, Chile og Bandaríkjanna?
8. Samræmast flotvörpuveiðar
löggjöf og viðurkenndum veiði-
aðferðum erlendra ríkja?
Páll Steingrímsson telur að til-
efni þessarar fyrirspurnar sé að
koma höggi á LÍÚ, enda sé þarna
einungis spurt um tiltekin veið-
arfæri sem vitað sé að stórútgerðin
noti öðrum fremur. Ég get huggað
hann með því að LÍÚ var mér ekki
efst í huga þegar fyrirspurnin var
samin, enda skipa þau ágætu hags-
munasamtök ekki öndvegi minna
hugðarefna. Fyrirspurnin end-
urspeglar tvö áhugasvið mín, þ.e.
umhverfis- og sjávarútvegsmál,
enda sit ég í þingnefndum sem
fjalla um þá málaflokka (umhverf-
isnefnd og sjávarútvegs- og land-
búnaðarnefnd). Fullyrðing Páls um
myndband sem hann segir að hafi
fylgt fyrirspurninni til ráðuneyt-
isins og undarlegar samsæriskenn-
ingar hans af því tilefni eru út í
hött, enda fylgdi ekkert slíkt efni
fyrirspurn minni til ráðuneytisins.
Segir þetta sína sögu um málflutn-
inginn í umræddri grein.
Það er góður siður að halda sig
við efnisatriði máls. Kjarni þessa
máls og tilefni spurninga minna
eru vaxandi áhyggjur af lífríki
sjávar og afdrifum fiskistofna,
bæði hér við land og í heimshöfum.
Við vitum að í sjávarbúskapnum
lifa tegundirnar hver á annarri.
Vöxtur í einum stofni getur komið
niður á öðrum, mikil veiðisókn í
eina fisktegund getur þýtt fæðu-
skort hjá annarri. Röskun á vist-
kerfi sjávar, t.d. vegna ógætilegra
veiða eða skaðlegra veiðiaðferða,
getur að sama skapi haft afdrifarík
áhrif á viðgang fiskistofna. Þetta
áhyggjuefni varðar ekki síst út-
gerðina sjálfa, því engin ein at-
vinnugrein á meira undir en ein-
mitt hún. Þess vegna hefði fremur
mátt búast við því að þar á bæ
fögnuðu menn áhuga þingmanns á
því að fá fram upplýsingar sem
nýta mætti til efnislegrar rökræðu
um jafn veigamikið mál. Því er þó
ekki að heilsa og er það miður.
Í sjávarútvegsráðuneytinu er nú
unnið að því að afla gagna til að
svara fyrirspurn minni. Ég vænti
þess að svörin muni varpa vitrænu
ljósi á það sem um er spurt og
verða efniviður í málefnalega um-
ræðu um nýtingu okkar dýrmætu
fiskveiðiauðlindar til framtíðar.
Athugasemd við
undarleg skrif
Eftir Ólínu
Þorvarðardóttur
»Röskun á vistkerfi
sjávar, t.d. vegna
ógætilegra veiða eða
skaðlegra veiðiaðferða,
getur haft afdrifarík
áhrif á viðgang fiski-
stofna.
Ólína Þorvarðardóttir
alþingismaður
Höfundur er þingmaður.
Nú eru tæpir tveir
mánuðir þangað til
sveitarfélög taka yfir
þjónustu við fatlaða frá
ríkinu. Einu svörin
sem ég heyri þegar ég
ræði við fólk um þessa
grundvallarbreytingu
á málefnum fatlaðra,
hvort sem er hjá
starfsmönnum sveitar-
félaga eða ríkis, á með-
al þeirra sem sinna þjónustu við fatl-
aða og ekki síst á meðal fatlaðra
sjálfra, eru „líklega fínt“ eða „líklega
slæmt“. Í raun eru þetta mjög eðli-
leg svör þar sem enginn veit hvað
gerist eftir áramót. Ekki er enn búið
að birta lögin sem taka eiga gildi um
áramót, ekki er búið að semja við
sveitarfélög og hvað þá ræða við
hina fötluðu sjálfa eða þá sem þeim
þjóna. Það eina sem virðist vera
öruggt er að þessu kerfi verður um-
turnað hvað sem hver segir, þó ekk-
ert sé orðið ljóst um afleiðingar
breytinganna.
Öll þjónusta er í óvissu en hættan
er áberandi á meðal sjálfseignar-
stofnana eins og Skálatúns, Sól-
heima og fleiri, sem við fyrirhugaðar
breytingar falla inn undir væng
sveitarfélaga sem eru misburðug til
að þjóna svo stórum þjónustu-
kjörnum fyrir fatlaða. Sem dæmi á
Árborg að þjóna 43 einstaklingum
frá Sólheimum en þjónar í núverandi
kerfi 23 einstaklingum. Þessir ein-
staklingar sem búa á Sólheimum eru
fæddir út um allt land og hafa búið
mislengi á staðnum. Margar spurn-
ingar brenna á starfsfólki Sólheima
vegna þessara breytinga en sú
fyrsta er einfaldlega
hvort Árborg treystir
sér yfirhöfuð til að
standa á bak við rekst-
ur Sólheima, en eins og
fram hefur komið í
fréttum er sveitarfé-
lagið síður en svo fjár-
hagslega burðugt.
Staðan fyrir íbúa á
Sólheimum er í dag al-
ger óvissa. Það eru svo
sem ekki nýmæli því ef
rýnt er í söguna má sjá
að misvitrir embættismenn hafa allt
frá stofnun Sólheima fyrir 80 árum
haft ýmislegt á hornum sér gagnvart
því starfi sem þar er unnið, hvort
sem það snýr að mataræði íbúa,
blönduðu samfélagi fatlaðra og ófatl-
aðra, tískusveiflum í aðferðafræði
varðandi þjónustu við fatlaða eða
bara einföldum hrepparíg. Færri
virðast gefa því raunverulegan
gaum hvernig íbúar staðarins dafna
og þroskast, eða hvernig þeim líður.
Verði af flutningum á málefnum fatl-
aðra frá ríki til sveitarfélaga óttast
íbúar Sólheima að örfáir ein-
staklingar innan lítils sveitarfélags
geti með geðþóttaákvörðunum rúst-
að þeirri uppbyggingu sem þar hef-
ur verið unnin í anda Sesselju Sig-
mundsdóttur, stofnanda Sólheima.
Þjónusta við fatlaða í
sveitarfélögum – Lík-
lega fínt, líklega slæmt
Eftir Erlend
Pálsson
Erlendur Pálsson
»Nú eru tæpir tveir
mánuðir þangað til
sveitarfélög taka yfir
þjónustu við fatlaða frá
ríkinu.
Höfundur er forstöðumaður atvinnu-
sviðs Sólheima og íbúi á Sólheimum.
Bréf til blaðsins
Nýjasta viðfangsefni Besta flokksins
í borgarstjórn Reykjavíkur er að
banna kennslu kristinna fræða og að
fjallað sé um kristna trú í skólum
landsins. Rök flokksins að baki þessu
eru að skólar séu rangur vettvangur
fyrir kennslu trúarbragða og er það
mat flokksmanna að með því að heim-
ila kristinfræði sem kennslugrein þá
sé verið að skilja aðra trúarlega
minnihlutahópa út undan og að verið
sé að gera lítið úr öðrum trúar-
brögðum. Þessu er ég ekki sammála
og tel að þessar ályktanir flokks-
manna séu rangar.
Ég hef búið í mörgum löndum og
kynnst ýmsum trúarbrögðum og
ólíkum menningarheimum. Ég lauk
fyrstu tveimur árum skólaskyld-
unnar hér á Íslandi og bæði árin var
haldin jólaskemmtun í skólanum. Við
bekkjarfélagarnir skemmtum okkur
vel yfir hrekkjóttu íslensku jólasvein-
unum, gengum í kringum stórt og fal-
lega skreytt jólatré og gæddum okk-
ur á piparkökum. Þegar ég var 7 ára
gamall flutti ég ásamt foreldrum
mínum og eldri systur til Potomac,
Maryland í Bandaríkjunum þar sem
ég lauk grunnskóla. Skólinn sem ég
gekk í hét Potomac Elementary
School og er hann staðsettur í gyð-
ingahverfi. Í þeim skóla var ekki
haldið upp á jólin í desembermánuði.
Þess í stað var hanukkah, trúarhátíð
Gyðinga, haldin hátíðleg og þá lærði
ég að spila dreidel, kveikja á meno-
rah, syngja hebresk lög og borða
kartöflupönnukökur.
Ég var aðeins annar tveggja krist-
inna nemenda í skólanum en með því
að halda upp á hanukkah með nýjum
vinum mínum kynntist ég betur trú
þeirra og menningu og fékk að upp-
lifa þeirra hátíðarhöld. Það var bæði
skemmtileg og lærdómsrík reynsla.
Mér fannst ég alls ekki vera út undan
heldur hluti af hópnum. Gagnfræða-
skólaárin mín dvaldi ég í Brussel í
Belgíu þar sem ég sótti International
School of Brussels. Þetta er alþjóð-
legur skóli sem samanstendur af
nemendum með ólíkan trúarlegan og
menningarlegan bakgrunn og því
þurfti starfsfólk skólans að takast á
við mjög blandaðan hóp einstaklinga.
Í stað þess að taka trúarfræði af
námsskránni krafðist skólinn þess að
nemendur myndu kynna sér menn-
ingu og trú allra.
Meðan á námi mínu stóð var ég
meðal annars viðstaddur athöfn sem
haldin var að hætti búddatrúar, skrif-
aði ritgerð um ramadan og ræddi um
ganesh chaturthi við bekkjarafélaga
minn sem var hindúi. Það sem ég öðl-
aðist af þessari fjölþættu trúar-
menntun er víðtækur skilningur og
virðing fyrir ólíkum trúar- og menn-
ingarheimum.
Í dag er veröldin sem við búum í
afar fjölbreytt og samanstendur hún
af ólíkum menningarheimum. Það að
útiloka kennslu trúarbragða, eins og
kristinfræði, væri afar bagalegt og
mikill skaði fyrir ungmenni Íslands.
Með því að lofa nemendum að kynn-
ast öðrum menningarheimum en
þeirra eigin og að gefa þeim kost á að
kynnast trúarhátíðum annarra, í stað
þess að koma í veg fyrir það, verða
þeir víðsýnni og skilningsríkari gagn-
vart öðrum trúarbrögðum. Jafnframt
læra þeir að bera virðingu fyrir trú
og menningu annarra. Ég ráðlegg því
Besta flokknum að banna ekki krist-
infræði í skólum heldur að hvetja til
kennslu allra trúarbragða og með því
móti að lofa nemendum að kynnast
menningu og trú annarra, sem þeir
ella myndu fara á mis við.
SIGURJÓN ARNÓRSSON,
nemi.
Kennsla kristinna fræða
Frá Sigurjóni Arnórssyni