Morgunblaðið - 03.01.2011, Qupperneq 16

Þarf að
henda mat ef
sést í myglu?
U
m þessar mundir þarf að halda vandlega um
pyngjuna á flestum heimlum. Matarinnkaup
eru stór liður í útgjöldum meðalheimilsins og
leiðinlegt að sjá á eftir mat sem hefur skemmst.
Það getur jú alltaf gerst að sósukrukka, brauðpoki eða
askja af ávöxtum gleymist aftast í ísskápnum og upp-
götvist ekki fyrr en um seinan.
Ef buddan er létt gæti verið freistandi að skafa burt
mygluna og reyna að borða matinn þrátt fyrir allt. Slíkt
getur þó verið varasamt.
Sumu má bjarga
Mygla í mat getur valdið alls kyns vandræðum, s.s.
magaverkjum og uppköstum og alls kyns eitrunar-
einkennum. Þá eru sumir útsettir fyrir heiftarlegum of-
næmiseinkennum af völdum myglu.
Ekki þarf samt að henda öllum mat sem komin er
mygla í, og sumu má bjarga. Þumalputtareglan er að ef
maturinn er ekki þeim mun þéttari í sér, eða með mikið
rakainnihald, þá á hann að fara rakleiðis í ruslatunnuna.
Þurrar og þéttar matartegundir geta enn verið ætilegar,
en þá þarf að fjarlægja amk þumlung (2-3 cm) umhverfis
myglublettinn. Taka þarf burt þennan stóra bita þar sem
rætur myglunnar geta náð djúpt inn í matinn. Í rökum
eða minna þéttum mat getur myglan náð að spíra mun
lengra, og sjást þræðirnir ekki auðveldlega með berum
augum.
Hörð spægipylsa og harðir ostar skemmast t.d. ekki
með myglu. Í tilfelli spægipylsunar má láta duga að
skrúbba mygluna af yfirborðinu og talið eðlilegt að slík
mygla myndist. Skera þarf burt þumlung í kringum
myglublettinn á hörðu ostunum. Harðir og þurrir ávextir
og grænmeti, eins og paprika og gulrætur, sleppa líka
fyrir horn ef skorið er þumlung umhverfis mygluna.
Tómatar og agúrkur fara hins vegar í ruslið, svo nefnt sé
dæmi.
Myglan nær víða
Sósur, sultur, brauð, jógúrt, sýrður rjómi, pottréttir
og kjöt er allt talið óhæft til átu þegar mygla sést. Ef t.d.
einn ávöxtur er skemmdur er mælt með að fjarlægja eða
skoða a.m.k. vandlega nærliggjandi ávexti og aðra mat-
vöru þar sem myglan kann að hafa borist áfram.
Til að draga úr líkum á myglu þar skv. ráðleggingum
Bandaríska lyfjaeftirlitsins að þrífa ísskápinn reglulega,
halda svömpum og viskustykkjum hreinum og þurrum,
og reyna að halda rakastigi innanhúss undir 40%. Vita-
skuld hjálpar líka að geyma matvöru í vandlega lokuðum
ílátum og í góðum kæli.
ai@mbl.is
Ostur Sumum þykja mygluostar afar góðir.
Hörðum og þurrum matvælum má í sumum
tilvikum bjarga en annað fer beint í ruslið
16 | MORGUNBLAÐIÐ
E
ftir að ég útskrifaðist sem
íþróttafræðingur fór ég að
nota netið til að koma mér á
framfæri. Í kjölfarið varð
Heilsurækt.is til,“ segir Jóhann
Björn Sveinbjörnsson, íþróttafræð-
ingur og einkaþjálfari.
„Síðan þá höfum við boðið upp á
margvíslega þjónustu en við höfum
reynt að ná bæði til einstaklinga og
fyrirtækja.“
Þjónusta fyrirtækisins felst fyrst
og fremst í því að leiðbeina ein-
staklingum og starfsmönnum fyrir-
tækja sem vilja stunda líkamsrækt
sína heima eða á vinnustað.
„Mér fannst þetta valkostur sem
þyrfti að kynna fleirum. Sjálfur æfi
ég mestanpart heima hjá mér enda
kominn með fjölskyldu og fann að ég
kom því ekki alltaf við að mæta fimm
sinnum í viku í ræktina,“ segir Jó-
hann.
Líkamsþyngd nýtt til æfinga
En hvernig fer heimaþjálfun
fram?
„Okkur finnst þetta vera alveg
bráðsniðugt fyrirkomulag. Eins og
allir þekkja er mikið að gera hjá öll-
um og margir eiga erfitt með að
finna tíma til að koma líkamsrækt-
inni inn í dagsskipulagið. Við
ákváðum því að bjóða fólki upp á að
koma heim til þess og benda fólki á
aðferðir til að nýta þær aðstæður
sem heima eru til líkamsræktar. Það
er hægt að gera 100 til 150 æfingar
bara með því að nýta sér eigin
líkamsþyngd. Við leiðbeinum fólki
einnig varðandi mataræði og erum
til taks fyrir viðskiptavini eftir
fremsta megni,“ útskýrir Jóhann.
„Nú erum við reyndar að breyta
þessari þjónustu og kynnum til sög-
unnar nýtt æfingakerfi. Þar fær fólk
hjá okkur 10 vikna æfingapró-
gramm, ýmsa fróðleiksmola, matar-
dagbók og margt annað í einni bók.
Inni í því eru þrjár mælingar hjá
okkur og fullt aðgengi að okkur
meðan á prógamminu stendur.“
Engar öfgar
Sem fyrr sagði er einnig boðið upp
á fyrirtækjaþjónustu.
„Það er möguleiki fyrir fyrirtæki
að fá okkur í heimsókn og fram-
kvæma heilsufarsmælingar á starfs-
fólkinu. Svo er misjafnt hvernig fyr-
irtækin vilja gera þetta. Sumir vilja
setja þetta upp sem keppni á milli
starfsmanna, aðrir vilja nota þjón-
ustuna sem heilsufarsmælingu með
vissu millibili svo fólk geti metið ár-
angur af æfingum sínum, hvort sem
það eru færri kíló eða lægri fitupró-
senta, lægri blóðþrýstingur eða hvað
sem er,“ segir Jóhann.
„Allar rannsóknir sýna að reglu-
leg hreyfing eykur vinnuafköst og
fækkar veikindadögum á vinnustöð-
um.“
Áhugasamir eru hvattir til að
kíkja inn á vefinn heilsuraekt.is og
finna sér úrræði við hæfi, það er
hægt að klæðskerasníða dagskrá
fyrir hvern og einn.
„Við leggjum metnað í að hafa
engar öfgar í þjálfuninni og reynum
að fara hinn gullna meðalveg. Það
eiga allir að geta fundið eitthvað fyr-
ir sig hjá okkur,“ segir Jóhann að
lokum.
birta@mbl.is
Morgunblaðið/Kristinn
Einaþjálfari „Sjálfur æfi ég mestanpart heima hjá mér og fann að ég kom því ekki alltaf við að mæta fimm sinnum í viku í ræktina,“ segir Jóhann.
Heilsurækt heima í stofu
Það er ekki allra að stunda
líkamsræktarstöðvar.
Sumir velja að stunda lík-
amsrækt heima hjá sér og
þá býður fyrirtækið Heilsu-
rækt.is viðeigandi þjón-
ustu. Jóhann Björn Svein-
björnsson er í forsvari hjá
Heilsurækt.
Getty Images