Húsfreyjan - 01.01.1950, Blaðsíða 24

þannig mann f'rá manni, þarf uppþvott-
urinn að jafngilda dauðlireinsun á matar-
áhöldunum.
Víðs vegar um heim liafa heilbrigðis-
yfirvöldin iagt á það mikið kapp að úti-
loka þessa smithættu í veitingahúsum
og opinberum matsölustöðum, að svo miklu
leyti, sem það er mögulegt. Heilbrigðis-
eftirlitið á þessu sviði befir víða verið
aukið mjög síðustu árin. t ýmsum lönd-
um bafa Verið teknar upp stöðugar, ná-
kvæmar rannsóknir á því, hve vandlega
matar- og drykkjaráhöldin eru þvegin á
opinberum matsölustöðum. Rannsakað er,
hve margir lifandi gerlar finnast á þvegnum
áhöldum, diskum, bollum, glösum, skeið-
um, göffium o. s. frv., og fari gerlamagnið
frani úr vissu hámarki, er leitað að or-
sökunum fyrir því, með mnbætur fyrir
augum, og sektarákvæðum beitt eftir at-
vikum.
Undanfarna mánuði hefir heilbrigðis-
eftirlitið í Reykjavík framkvæmt slíkar
rannsóknir í veitingaliúsum bæjarins,
bamaheimilum, sjúkrabúsum og öðmm
heilbrigðisstofnunum. Eins og búast mátti
við, reyndist uppþvotturinn vera mjög mis-
jafn á þessum stöðum, en yfirleitl var hann
slærnur og sums staðar mjög slæmur. Skort-
ur á lientugum tækjum og áhöldum á
nokkra siik á þessu. Gerlafjöldinn á hverju
mataráhaldi reyndist vera frá 0 til 750.000.
Rannsakaður er aðeins sá hluti mataráhald-
anna, sem munnur eða matur kemur við.
Uppþvottatækin voru ýmist balar, einsett-
ir stál- og glervaskar, tvísettir stálvaskar,
suðupottar eða uppþvottavélar. Það kom
í ljós, að mikið meira veltur á vandvirkni
og jirifnaðarkenud þess, sem stendur fyrir
eða annast uppþvottinn, en tækjunum, sem
notuð eru.
Helzlu ágallar voru þessir: Mataráhöld
úr gleri voru víða úr sér gengin, sprungin
eða skörðótt, og könnur og önnur áböld
úr málmi voru sumss slaðar mjög dæld-
ótt, þannig að erfitt var að hreinsa þau,
Þvottavatnið var oft ekki nægilega heitt,
þvottaefni ónóg, eða að þvegið var aðeins
úr einu vatni. Sums staðar var aðeins einn
jivottabali eða -vaskur, stundum mjög lít-
,11 eða gallaður, og ekki ætíð notaður ein-
göngu til uppjivotta. Uppþvottavélar gátu
verið opnar fyrir ryki eða verið illa þrifn-
ar, sumpart af jiví að erfitt var að breinsa
þær. Þurrkur voru sums staðar óhreinar,
enda stundum illa þvegnar eða jafnvel
aðeins jiurrkaðar eftir að þær voru orðnar
blautar, Jiurrkaðar vfir miðstöðvarofni, þar
sem heitur loftstraumur ber mikið af ryki
í og gerlum) með sér. Loks var uppþvotta-
herhergið ekki alls staðar nógu snyrtilegt
eða umgengni nógu góð.
Reynt liefir verið að bæta úr ágöll-
unuin með leiðbeiningum og á annan hátt,
eftir |)ví sem unnt befir verið, en miklir
erfiðleikar eru á útvegun nýrra og full-
kominna uppjivottatækja og mataráhalda.
Rannsóknir, sem endurteknar hafa verið
á sumum stöðunu'm, sýna að gerlafjöldinn
hefir minnkað Jiar til muna, frá |>ví að
fyrstu sýnishornin voru tekin.
Sérstök áherzla hefir verið lögð á að
reyna að finna þá upp})vottaaðferð, sem
öruggust er og um leið auðveld í fram-
kvæmd, þannig að sem minnstar kröfur
Jmrfi að gera til starfsfólksins, en á opin-
berum matsölustöðum, þar sem oft er skipt
um starfsfólk, er bætt við að vandvirkni
og Jirifnaður sé ekki ætíð eins og vera
ber. Þessum athugunum hér í Revkjavík
er enn ekki lokið. Þær liafa J)ó sýnt,
að gera þarf þeim Ijóst, er við uppþvott
fást, hvílíkur ábyrgðarhluti með tilliti
til smithættu Jiað er að vera hirðulaus
með uppþvott, og að nauðsynlegt er,
í sambandi við bann, að gæta })ess
aS viðhafa fyllsta hreinlæti í hvívetna, m.
a. liafa jafnan hreinar liendur — og
neglur,
afi mataráhöld og þvottaílát séu í góðu
24 HÚSFREYJAN