Húsfreyjan - 01.03.1957, Blaðsíða 12

ann þraut. Fötin á drengina sína saum-
aði Frederika sjálf. En auk alls þessa varð
hún að annast um beina fyrir fjölmarga
gesti, sem síðari árin heimsóttu fjölskyld-
una. Eftir að drengirnir voru uppkomnir,
mátti heita að hún breytti öllu heimilinu
í blómagarð, einkum lagði hún mikla
stund á að rækta rósir. Hún hafði líka
mikinn áhuga fyrir trjágarðinum, sem
raunar blómstraði og ilmaði af hálfvilt-
um gróðri.
En jafnframt því að inna af höndum
móðurskyldur og þjóðfélagsumbætur,
lagði Frederika Runeberg fram athyglis-
verð bókmenntaafrek. Sem fyrsti nem-
andi Walter Scotts í Finnlandi samdi hún
hina fyrstu sögulegu skáldsögu í finnsk-
um bókmenntum og tók söguefnið úr
sögu eigin þjóðar. Sagan hét Frú Catha-
rine Boije og dætur hennar, en á þessum
tíma var enn ekki rituð nein heildarsaga
finnsku þjóðarinnar. Sögur herlæknisins
eftir Zacharias Topelius komu að vísu
fyrr á prent, en bók Frederiku Runeberg
var fyrr rituð. Handritið lá í 15 ár í skrif-
borðsskúffunni áður en höfundurinn réð-
ist í að láta prenta það. Fyrir utan aðra
sögulega skáldsögu, Sigrid Liljeholm, sem
er frá dögum Klas Flemings, gaf Frederika
Runeberg út safn af frumdrögum í ó-
bundnu máli. J. V. Snellman gaf þau sið-
ar út smátt og smátt í Bókmenntablaði
sínu og gaf þeim þá hið hnyttna nafn
Dráttmyndir og draumar. Á þessu ári eru
rétt hundrað ár síðan hann tók að birta
þessar greinar reglulega í Bókmennta-
blaðinu. Af öllum ritum Frederiku Rune-
berg eru Dráttmyndir og draumar breyti-
legust að efni og stíl. Markverðast sem
þeirra tíma frásögn er „Gljáfletir úr ævi
konu“, sem að vísu á sér nú enga sam-
stöðu í daglegu lífi og hefur að því leyti
misst gildi sitt. Þó hlýtur frásögnin að
hafa áhrif á lesendur vegna þeirrar rétt-
lætiskenndar, sem lýsir úr hverri línu. f
öðrum dráttmyndum sést allt önnur hlið á
Frederiku Runeberg. Þar kemur fyrir við-
kvæmni, rómantísk þrá til hins sérkenni-
lega, til hins fjarlæga og framandi. Með-
al annars lýsir hún þarna á ljóðrænan og
litríkan hátt örlögum kvenna hjá ólíkum
villiþjóðum. Úr þessum dráttmyndum
andar hlýrri samúð. Að lokum eru svo
,,dæmisögurnar“ eins og Runeberg nefndi
þæ_r. Þar segir hún stundum sögur í sama
stil og H. C. Andersen, þar sem hlutirnir
fá persónugerfi og þar með líf og ilm.
Það er erfitt að dæma um bókmennta-
gildi „Dráttmynda og drauma“. Þar eru
oft dulin sannindi. Orðin næstum því
titra af virkileika lífsins. Áhyggjur og
sorgir, sem Frederika bar með sjálfri sér,
birtast hér í þessum frásögnum af ævi og
örlögum annara kvenna.
Síðustu fjórtán ár ævi sinnar lá Johan
Ludvig Runeberg rúmfastur, en Frederika
var hin ástúðuga hjúkrunarkona hans.
Hvenær sem hún gat, sat hún hjá hon-
um og las upphátt fyrir hann. 6. maí
1877 sofnaði hann í hinzta sinn.
Þau tvö ár, sem Frederika lifði mann
sinn, auðnaðist henni að skrifa Sögu
penna míns og* Minningar um Rimeberg,
auk þess sem hún bjó til prentunar eftir-
látin rit manns síns. Daginn, sem hún dó,
var smágrein í Helsingfors-Dagblad, þar
sem frá því var skýrt, að þriðja og síð-
asta bindi verks þessa kæmi í bókaverzl-
anir þá um daginn. Hún hafði einnig tek-
ið með miklum áhuga þátt í því, að varð-
veita heimili Runebergs, fyrir komandi
kynslóðir, eins og það stendur enn í dag
sem pílagrímsstaður fyrir norrænar
þjóðir.
2. september næsta haust á fæðingar-
degi Frederiku Runeberg verður afhjúpað
í Borgá minnisvarði um hana.
S. Þ. þýddi.
HÚSFHEYJAN vænti þess, að geta að
þessu sinni flutt lesendum sínum viðtal við
Steinunni Ingimundardóttur, sem eins og kunn-
ugt er, hefur nú hafið starf sem ráðunautur á
vegum Kvenfélagasambands íslands. En af al-
gerlega óviðráðanlegum orsökum gat eigi af
þessu orðið í þetta sinn. Vonandi tekst betur
til næst.
12 HÚSFREYJAN