Húsfreyjan - 01.01.1963, Blaðsíða 22

saumuðum stafaklút frá 1779 (Þjms.
12852) — en hins vegar eru í Þjóðminja-
safni útsaumsbútar með flórenzkum eða
ungverskum saumi, sem taldir eru vera
úr gamalli rúmábreiðu (Þjms. 3804, D,
I, II, III,). Auk þeirra finnst saumgerð
þessi aðeins á tveim 18. aldar munum í
safninu (Þjms. 161 og 7177) og þar raun-
ar aðeins sem sýnishorn.
Sé flórenzkur eða ungverskur saumur
unninn eftir reitamunstri, myndast hver
tígullaga reitur úr 4 nálsporum, sem
liggja hvert um sig lóðrétt yfir 4 þræði
í efninu. Mynd a á meðfylgjandi skýring-
armynd sýnir, hvernig flórenzkur saumur
er venjulega unninn og hvernig nálspor-
ið er tekið, en á myndum b, c og d sést,
livernig saumaðir eru samliggjandi reitir
lárétt, lóðrétt og á ská.
Talsvert vantar á, að í leturlínunni
Stafir saumaðir með ,,tiglaaugnsaumi“
Flórenzkur saumur. Skýringarmynd (sjá texta).
íð í eigu Ragnheiðar biskupsfrúar, t. d.
fangamark það, sem hér er prentað og
tekið er úr bókinni, svo og áletrun aftan
á einu hinna þriggja ofangreindra bókar-
blaða, en þar stendur skrifað með gamal-
legu letri:
Siona bök Ragneijdar Jons dotter
Stafimir í efstu leturlínu eru óvenju-
legir um fleira en uppdráttinn, því að þeir
eru unnir með saumgerð, sem virðist hafa
verið óalgeng hér á landi. Erlendis nefn-
ist hún ýmist flórenzkur eða ungverskur
saumur, en um íslenzkt nafn hennar er
óvíst. Hugsanlegt er, að ísaumur þessi r
hafi áður verið nefndur pellsaumur, þótt
nú sé það orð haft um aðra saumgerð,
sem stundum er einnig nefnd perluspor
(petit point). í rituðum heimildum frá
16., 17. og 18. öld er getið um krosssaum-
aðar, augnsaumaðar og pellsaumaðar
rúmábreiður, Engar ábreiður með pell-
saumi, þ. e. perluspori, hafa þó varðveitzt
að því er vitað er — og reyndar finnst sú
saumgerð ekki á íslenzkum munum eldri
en frá 19. öld, nema fáein spor á fléttu-
22
HÚSFREYJAN