Eining - 01.06.1958, Blaðsíða 2

2
E I NING
fórn að afrækja þannig að mestu árum
saman mörg sín kærustu hugðarefni og
þoka til hliðar sjálfri gyðju skáldskap-
arins. En fátt sýnir betur hve bindindis-
málið var honum hjartfólgið og hve mik-
ils hann mat málstað Reglunnar.
Brekkan starfaði mikið á öllum stig-
um Reglunnar. Hann átti sæti í fram-
kvæmdanefnd stórstúkunnar árin 1931
til 1952, þar af þrjú ár stórfræðslustjóri
og sex ár stórtemplar. Naut hann mikils
trausts og var líka sýndur mikill trúnað-
ur. Hann ferðaðist mikið fyrir stórstúk-
una og var regluboði með ágætum
árangri. Ritstjóri Sóknar, blaðs Stór-
stúkunnar var hann um skeið. Góð-
templarareglunni er alltaf vant góðra
manna. ,,Hver vill vera sendiboði vor?“
Þannig er spurt. Friðrik Á. Brekkan var
sendiboði fúsleikans. ,,Hér er ég send
þú mig“. Þannig hugsaði hann og í þess-
um anda starfaði hann.
Þegar á fyrsta stórstúkuþinginu, sem
Brekkan sat, beitti hann sér fyrir auk-
inni bindindisfræðslu, og alla tíð var hún
mikið áhugamál hans. Hann hafði
kynnzt námsflokkastarfseminni í Sví-
þjóð, en hún átti upptök sín í sænsku
Reglunni undir forustu Oscars Olssons,
ríkisþingsmanns og fyrrv. hátemplars.
Brekkan hófst nú handa og skrifaði bók-
ina Alþýðleg sjálfsfræðsla, er kom út
árið 1934. Varð Brekkan því hinn raun-
verulegi brautryðjandi námsflokkastarf-
seminnar hér á landi, þó að aðrir tækju
málið upp síðar.
Brekkan mætti nokkrum sinnum sem
fulltrúi bindindishreyfingarinnar á Is-
landi á norrænum bindindismótum bæði
í Danmörku, Noregi og Svíþjóð. Þá
studdi hann með ráðum og dáð stofnun
Sambands bindindisfélaga í skólum og
átti sæti í stjórn sambandsins fyrstu ár-
in. Ráðunautur ríkisstjórnarinnar í
áfengismálum var hann skipaður frá
1935 og hélt því starfi fram yfir 1950.
Á því leikur enginn vafi, að Friðrik
Brekkan verður jafnan talinn einn af
merkustu forvígismönnum bindindis-
hreyfingarinnar á íslandi, meðan starfs
hans naut þar við. Að því stuðlaði
margt. Hann var prýðilegur fyrirlesari,
mælskur vel, og kunni vel til verka á
málþingum. Hann var auk þess maður
mjög félagslyndur og átti ýmsa þá kosti
í fórum sínum, sem hver félagsskapur
metur mikils. En mikilvægast var þó
það, að hann var drengur góður, fullur
góðvildar, hlýr í viðmóti, íhugull og
menntur vel. Trúmennska hans var
brestalaus, hann vildi hvorki bregðast
sjálfum sér né öðrum, ekki bregðast
góðum málstað.
Brekkan var glaður og reyfur, fróður
vel og gæddur góðri frásagnargáfu. I
návist hans leið öllum vel.
Friðrik Á. Brekkan var kvæntur
sænskri konu, Estrid Johanna Falberg,
skjalaþýðanda, frá Gautaborg, mikil-
hæfri konu og vel menntaðri. Synir
þeirra tveir eru læknar og starfa nú báð-
ir við sjúkrahús í Svíþjóð.
Bindindishreyfingin á íslandi á Friðrik
Brekkan miklar þakkir að gjalda að leið-
arlokum og þjóðin á þar á bak að sjá
mætum borgara. Hann hefur nú lokið
dagsverki sínu, reikningarnir hafa verið
gerðir upp. Hann stendur ekki í skuld
við þjóð sína.
Góður drengur er til moldar geng-
inn. Lífsnautn hans var að leggja merk-
um málum lið og gefa þjóð sinni andleg
verðmæti. Slíkir menn lifa, þótt þeir
deyi.
Kristinn Stefánsson.
Friðrik Á. Brekkan mun hafa verið
einn þeirra manna, sem skilið eiga að
fæðast í friðsamari og betri heim en
þessa ribbaldaveröld okkar. Þó mundi
hann ekki hafa kosið sér annan starfs-
vettvang fremur. —- Hann var skáld, og
þótt sál skáldsins sé jafnan búin spá-
mannlegri hreysti, er hún þó um leið,
ef hjartað er á réttum stað, gædd ríkri
tilfinninganæmni, og hlýtur því að una
sér oft bezt í sínum sérstaka hugarheimi.
Eins og að framan er getið, átti Brekk-
an gott heimili, og heimilið er háborg
og skjól þess manns, sem þarf að takast
á við vandamál og viðfangsefni mann-
legs lífs, og svo gáfaður, vel menntur
og vel gerður maður sem Brekkan var
og samúðarríkur, gat auðvitað ekki set-
ið af sér aílla næðinga mannlífsins í
skjóli góðs heimilis og sínum skáldskapi
vígða hugarheimi. Hann hlaut að taka
þátt í glímu mannlífsins. Hann var
hvorki hugsunarlaus né óvirkur á sviði
stjórnmálanna, en þar er sjaldan stilli-
logn. Um margra ára skeið kenndi hann
unglingum, einmitt á gelgjuskeiði
þeirra, þegar þeir eru venjulega í eins
konar uppreisnarhug gegn hollum aga
og oft nokkuð óstýrilátir. Getur þá oft
reynt á þrek kennarans.
Brekkan var framarlega í sveit rithöf-
unda, og sennilega varðveita þeir ekki
ævinlega ,,einingu andans í bandi frið-
arins,“ og í sveit okkar bindindismanna
getur bræðralagið stundum verið meing-
að ýmsum átökum mismunandi skoð-
ana og afstöðu til vandamálanna. Allt
er þetta mannlegt, en alls staðar var
Friðrik Brekkan áreiðanlega sáttasemj-
arinn og friðarvinurinn, og „sælir eru
friðflytjendur, því að þeir munu Guðs
synir kallaðir verða.“
Það atvikaðist þannig, að þau árin,
sem eg ferðaðist mest um landið í þágu
bindindis og félagsmála, var Brekkan
stórtemplar. Þessar fáu línur eru því
aðallega skrifaðar til þess að bera því
vitni, að samvinnuþíðari, hugljúfari og
elskulegri samverkamann en Brekkan
var trauðla unnt að kjósa sér. Þannig
mun hann hafa reynzt hvarvetna í öllu
félagslífi og sambúð við menn. Hann
var þó ekki sá, er hraktist fyrir öllum
vindum. Hann var stefnufastur, ákveð-
inn og traustur, en samstarfshæfileikinn
var óbrigðull. Hann var drengur góður
og göfugmenni. Minningu slíkra manna
er gott að geyma.
Þú áttir skilið hlýrri og betri heim,
því hjarta þitt var fegri veröld bundið,
og undi mjög í hugarheimi þeim, 4
sem hafði það í guðsleit sinni fundið.
I Bragatúni byggð þíns anda stóð, —
en bræðra þinna mein þú vildir græða, -
þar naut sín bezt þíns hjarta heita glóð,
í heimi sögu, ljóða og dýrra fræða.
Iþrótt þín var orðsins fagra mennt
og athöfn sú, að gera mannlíf fegra,
það speki allra alda hefur kennt,
að ekkert starf á jörð sé dásamlegra,
Því gekkst þú út úr hjartans helgu borg,
þótt hlýjast væri þar og gott að dvelja, f
og þreyttir afl við öfl, sem valda sorg,
og einna sárast bræður vora kvelja.
Þitt starf var gott — og gott að
minnast þess,
sem gerðir þú um ævi þinnar daga.
Og minning þín mun hljóta heiðurssess,
er höldum skipar bekki þjóðar saga,
því sá, sem hógvær vinnur göfugt verk,
á vísa upphefð meðal bræðra sinna. —
Svo hvíl þitt hjarta og hönd,
sem æ var sterk
til heilla, hvar sem þurfti gott að vinna.
Pétur Sigurðsson.
--------ooOoo--------
Matarforskrift tíu prófessora.
Tíu þýzkir prófessorar í læknisfræði lögðu r
nýlega frain á heilbrigðismálaþingi í Ham-
borg eftirfarandi reglur uin mataræði:
1. Neyzluvatnið verður að vera lireint og
búið réttum efnum.
2. Grænmeti á að vera fyrsti réttur hverrar
máltíðar. Gufusuða komi í stað vatnssuðu.
Kartöflur á að sjóða óskrældar.
3. Nota skal sem mest heilhveiti og ófægð-
ar kornvörutegundir í stað þeirra teg-
unda, sem verksmiðjuiðnaðurinn er bú-
inn að svifta fjörefnum og öðrum verð-
mætuin næringarefnuin. y
4. Draga skal úr kjötneyzlunni, sem þré-
faldast hefur á 100 árum. Kjötmáltíð
einu sinni eða tvisvar í viku er nægilegt.
5. Minnka skal sykurneyzluna. Sykurinn er
bæði fjörefna- og járnefnasnauður.
6. Saltneyzlan er nú tuttugu sinnum meiri
en hún ætti að vera í réttilega tilreidd-
um mat og þarf því að minnka mjög.
Saltið er skaðlegt bæði hjarta, nýrum og
liúðinni, einnig efnaskiptingu líkamans.
7 Engin „kemisk“ efni má nota í matinn
til þess að setja á hann sérstakan lit, ^
bragð eða sem vörn gegn skemmdum.
Sum slík efni eru óholl, og ósannað er
skaðleysi ýmissa annarra. í venjulegu
dagfæði eru 1—2 gröm af „kemiskum"
efnuiii.
Hembygden.