Íslenzk tunga - 01.01.1964, Page 167

RITFREGNIR 163
í mörgum öðrum að svara því. Víst er, að brottfallið er mjög sjaldgæft, og
hefði ekki þurft að eyða púðri á það í þessari bók.
Á bls. 94 er ofurlítil ónákvæmni. Þar eru sýndar kennimyndir sagnarinnar
bíta, og síðan eru nefndar helztu sagnir úr sama flokki. Fyrst þeirra er bíða,
en nær hefði verið að telja hana síðast og geta þess sérstaklega, að lh. hennar
er einmitt ekki *biðið, eins og húast mætti við, heldur beðið.
Á bls. 96 er sögnin slökkva ranglega talin með sterkum sögnum 3. flokks.
Á bls. 101 er sama sögn réttilega talin veik. Enn fremur er t-yggja talin rang-
lega til sterkra 3. flokks sagna (bls. 96), en bætt við innan sviga: „lint i pre-
teritum!" Á sömu bls. hefði mátt geta þess um nema, að lh. þt. er numinn. Á
bls. 101 hefði mátt taka saman í einu lagi pret. ind. og konj. af lifa, eins og gert
er við dœma og síðar við elska og kalla (bls. 102). — Óþarfi er að nefna
flú(a) og snú(a) (bls. 105) sem dæmi um, að sagnir endi jafnvel á ú í nh. —
Á bls. 106 er sagt, að viðtengingarháttur sé ávallt notaður í aukasetningum,
sem tengdar eru með svo að. Gefið er í skyn, að það eigi aðeins við, þegar svo að
er sömu merkingar og til þess að, þ. e. tilgangstenging, en það er gert svo
óljóst, að byrjandi áttar sig tæpast á því. Betra hefði verið að taka það skýrt
fram, að reglan gildir ekki, þcgar svo að er afleiðingartenging, en það er hún
reyndar oftast.
í kaflanum „Kommentarar" eru gefnar skýringar og þýðingar á orðum og
orðasamböndum, sem fyrir koma í textunum. Mér sýnist þær yfirleitt vera sóma-
samlegar nema á einum stað. í skýringu á vísu úr Snæfríði lslandssól (bls.
47 og 48) er leiðinleg meinloka. Vísuorðið, „yrmlíngs sængur únga brík“, er
tekið upp: „únga sængurbrík yrmlíngs" (bls. 110), og skýringin er þannig:
„yrmlingur er brukt om kongen; sængurbrík: „kjenning" for kvinne“. Auðvit-
að á að taka saman: únga brík yrmlíngs sœngur (eða sœngur yrmlíngs). Yrm-
língur er ekki liaft um kónginn, heldur merkir það ‘lítill ormur’, eins og það
er réttilega þýtt í orðasafninu aftast í hókinni. Og sængurbrík er ekki kven-
kenning. Brík merkir ekki „eigl. sengekant", eins og sagt er á bls. 110, heldur
‘fjöl’, t. d. í orðunum rúmbrik og sœngurbrílc. Orðin sœng yrmlíngs eiga saman
og merkja að sjálfsögðu ‘gull’, og brík yrmlíngs sœngur er þannig eðlileg kven-
kenning eftir alkunnri formúlu.
I orðasafninu aftast í bókinni, má ætla, að upp séu tekin öll þau orð, sem
fyrir koma í lesköflunum, en svo er þó greinilega ekki. Orðasafnið nær ekki til
æfingakaflanna, né heldur auglýsinga og annars efnis úr dagblöðum, heldur
eru þau orð, sem þar koma fyrir, en ekki í öðrum textum bókarinnar, eingöngu
þýdd í skýringakaflanum. Mér er ekki Ijóst, hvað þessu veldur, a. m. k. sé ég
ekki, að það geti haft neina teljandi kosti, úr því að nemandinn þarf hvort
eð er að nota aðalorðasafnið við lestur æfingakaflanna.
Fylgt er þeirri reglu í orðasafninu að geta beygingarendinga nafnorða og