Íslenzk tunga - 01.01.1964, Page 170

166
RITFREGNIR
erlendum fræðimönnum ekki að því gagni, sem skyldi, þar sem orðaskýringar
eru ekki á heimsmáli. Sem stendur er ekki fáanleg á almennum markaði nein
nýíslenzk orðabók á heimsmáli önnur en sú, sem hér er um rætt, t. d. hvorki ís-
lenzk-þýzk né íslenzk-ensk, og er það engan veginn vansalaust, þegar höfð eru
í huga hin nánu samskipti Islendinga og þýzku- og enskumælandi þjóða. Verður
vonandi bætt úr þessu á næstu árum.
Líklegt er, að hin íslenzk-rússneska orðabók verði fleiri fræðimönnum að
gagni en þeim, sem læsir eru á rússneskt mál. Má búast við, að hún verði mörg-
um eitt handhægasta uppsláttarritið um nýíslenzkan orðaforða, heygingar og
hljóðfræði, því að hverju uppsláttarorði fylgir hljóðritun og upplýsingar um
beygingu og bókinni lýkur á málfræðiágripi. 1 orðabókinni — sem í eru um
35.000 uppsláttarorð — er að finna fjölda orða, er til hafa orðið á allra síðustu
árum, t. d. jramleiðni, gervitungl, kjörbúð, ]>ota, þyrla. Þó eru þar ekki t. d.
geimjari, geimjerð, geimskip, stjórnun, (vinnu-)hagrœðing. Mörg tökuorð, sem
notuð eru í daglegu tali, eru í bókinni, t. d. mótor, startari, traktor, trukkur, en
drossía er þar ekki; þar er súkkulaði, karamella og lakkrís, en ekki konfekt.
I bókinni er bæði stunda- og tímakennari, en aðeins tíma- (ekki stunda-)
-kennsla; þar er dómsmála- og /jármálaráðuneyti, en ekki jorsœtis- né mennta-
málaráðuneyti; búnaðarmálastjóri, en ekki fiskimálastjóri; vegamálastjóri, en
ekki veghejill o. s. frv. Ekki skal því haldið fram, að þess háttar ósamræmi sé
saknæmt, enda er eflaust vandsneitt hjá því. Vitaskuld er hægt að finna að
ýmsu smávegis. T. d. er vandséð, hversvegna kasólétt er tilfært sem kvenkyns
lýsingarorð. Það er að vísu svo, að það er vafalaust langalgengast í kvenkyni,
en ástæðan til þess, að svo er, er ekki málfræðilegs eðlis. Og ótrúlegt er, að
kasóléttur kvenmaður hafi ekki einhvern tíma orðið einhverjum að umræðu-
efni. Fleira af svipuðu tæi mætti tína til, en ekki rýrir það gildi bókarinnar að
marki. Notuð er sú hljóðritun, sem hefur tíðkazt hér á landi, og er það eflaust
hagkvæmast, enda þótt ýmis atriði þeirrar hljóðritunar séu umdeilanleg.
Prentuð hefði bókin mátt vera á betri pappír, og líklegt er, að bandið láti
undan við mikla notkun.
HREINN RENEDIKTSSON
Háskóla Islands,
Reykjavík.