Ljósmæðrablaðið - 01.12.1986, Blaðsíða 8

136
LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ
Fáir kostir eru við að gera legástungu við 14.-15. viku þar sem
aðeins fáar frumur eru til staðar og tekur langan tíma að fá niður-
stöðu við bið eftir frumuskiptingu. Sé beðið þar til konan er geng-
in 16-17 vikur fást niðurstöður fyrr þar sem fleiri frumur eru í
sýninu. Auk þess er af meira legvatni að taka.
Seint á meðgöngunni er hægt að gera ástungu subrapubis
(mynd 28) og eru þá litlar líkur á að stinga í fylgjuna. Þessi aðferð
er talin best þegar stungið er seint á meðgöngu. Sónarinn er not-
aður til að útiloka lágstæða framveggsfylgju. Kollinum er ýtt frá
grindarinnganginum og stungið er fyrir ofan symfysu. Ef kollur er
skorðaður er leitað með sónar að öðru auðu svæði t. d. í kringum
útlimi eða fyrir aftan hálsinn.
Um frumurnar
Með sýninu næst legvatn sem inniheldur frumur sem koma frá
húð fóstursins, slímhimnum í meltingar- eða öndunarfærum, frá
þvagfærum eða frá amnion.
Tvær frumutegundir finnast í sýninu.
1) Stórar frumur 40-50 /rni af flöguþekjugerð frá húð eða flögu-
þekju.
2) Hringlaga eða egglaga minni frumur 15-25 jrm með litlum
kjarna frá amnion. Þær verða meira áberandi eftir nokkra
daga í ræktun og likjast fibroblöstum.
í ástungu gerðri um 16. viku finnast um 30-80% frumanna lif-
andi. Eftir því sem líður á meðgönguna fjölgar frumunum í leg-
vatninu en hlutfall lífvænlegra fruma eykst ekki. Við 24. viku eru
aðeins 20-15% frumanna lifvænlegar.
Hægt er að fá upplýsingar um fóstrið og aldur þess t. d. með
talningu fruma og talningu lífvænlegra fruma. Þegar fósturdauði
hefur orðið er heildarfjöldi frumanna jafn því sem búast má við
af meðgöngulengdinni en fjöldi lífvænlegra fruma er stórlega
minnkaður.
Hægt er að greina með flóknum frumurannsóknum margar og
mismunandi frumur þar sem hægt er að rekja uppruna þeirra.
Óeðlilegar frumur eru greindar frá eðlilegum og gefur það okkur
þar með upplýsingar um fóstrið. Frumur frá fylgjunni, t. d. ef um
framveggsfylgju er að ræða, eru mjög einkennandi og er ekki
hægt að rugla þeim saman við aðrar frumugerðir. Ein afbrigðileg