Freyr - 01.01.1923, Qupperneq 11

FREYR
5
yrðum og jarSræktarlán úr RæktunarsjóSi.
En er þau innborgast, rennur féS í sér-
stakan sjóS er nefnist „VélasjóSur", og er
markmiS hans, þegar hann er orhinn
nægilega öflugur, a‘ö taka aö sér þau út-
lán og starfsemi, sem hér er ætlast til aö
ríkissjóöur veröi nú í byrjun aö standa
straurn af.
Óvíöa á búnaöurinn, eins og nú er á-
statt, auðvelt meö að bera mikil útgjöld
til jaröabóta í einu, en til þess aö stærri
jaröræktarvélar — er geta hrint jarörækt-
inni örar áfram en annars yröi- hægt —
geti komiö aö tilætluðum notum, þurfa
þær aö geta unnið mikið í staö, og vera
reknar af sameiginlegri stjórn. En að hér
verður aö Ie'ita á náðir ríkissjóðs um lán,
kernur til af því, hve þröngt er um láns-
fé til landbúnaðar ennþá.
IV. kafli frumvarpsins fjallar um það,
aö tryggja það að fé Rækítun-
a r s j ó ð s in s o g Kirkjujarða-
s j ó ð s i n s v e ,r ð i vj ar; ij ð tj :i 1; bj ú n-
aðarins og ekki minna en jkí til jarða-
ræktar framvegis, þegar Ríkisveðbankinn
er kom'inn á. Eftir núgildandi lögum er
engin trygging fyrir, að þetta verði svo í
framkvæmdinni, þó sjálfsagt sé.
Þá er í V. kaflanum um j a r ð e i g n i r
ríkissjóðs, að leigul'iðar megi
v i n n a a f s é r a f g j a 1 d j a r ð-
anna með því að gera jarða-
b æ t u r, sem þó séu metnar helmingi
lægri en annars, og fá þeir engann styrk
til þeirra. Skuli Bún.fél. ísl. eftir því sem
föng séu á og þess er æskt, gera fyrir-
mæli urn, hvenrig jarðabótum þessum
skuli haga.
VI. kafli laganna er um erfðafestu-
1 ö n d, og er tilgagngur hans í stuttu máli
sá, að gengið sé að því sern allra fyrst
að gera upp hvaða land er hæft til rækt-
unar í nánd við kaupstaði og kauptún, og
hvernig haganlegast verði unnið að rækt-
uninni. Landi þessu sé skift í hæfilega
stórar skákir, og að því loknu, geti hver
sá þorps- eða kaupstaðabúi, sem vjjll,
fengið eina slíka skák til ræktunar fyrir
matsverð — en sú skuldbinding fylgi, að
hann komi landi þessu í rækt á eigi skernri
tíma en io árum.
Eins og kunnugt er, hrekst fjöldi fólks
árlega úr sveitunum til kaupstaðanna
vegna þess eins, að það getur ekki fengið
sæmilegt jarðnæði til sveita. Margt af
þessu fólki húkir nauðugt „á mölinni“
við þröngann kost, og væri þeirri stuna
fegnast, er það gæti fengið skika lands til
ræktunar — þótt ekki væri nema til þess,
að vinna að honum í tómstundum sínurn,
sem oft eru fleiri en vel fer á. Víða er til
fullsæmilegt og enda gott land til rækt-
unar, skamt frá byggíng kaupstaðanna.
Sumstaðar hefir talsvert verið gert að
ræktun þess síðustu árin. En víðast, ef
ekki alstaðar, er þó tregða á að fá land
til ræktunar, er stafar oft af „planleysi“
fyrir því, hvernig ræktuninni skuli hagað
—■ ef ekki þröngsýni og stífni landeig-
enda — hvort eru bæjarstjórnir og
hreppsnefndir eða einstakir menn.
En hafa skal það hugfast, hér sem ann-
arsstaðar, að hver sú dagslátta, sem rækt-
uð verður, er hrein viðbót við þjóðareign
vora — hvar svo sem hún er á landinu.
Um einstök atriði kafla þessa er ekki
rúm að rita að sinni. Og um t i 1 r a u n a-
n ý b ý 1 i n á M o si f q 11 s-V í ð ij r n-
u m — eitthvert merkasta atriði laganna —
verður að bíða næsta blaðs.
V. Stef.