Freyr - 01.01.1923, Side 20

14
FREYR
kosta eins miklu til ábur'Sarkaupa, ef ekki
meiru, en allur annar tilkostnaöur nemur
við búnaöinn. — Þeir hafa fæstir efni á
því í bili.
En viÖkvæSið er þá þetta: Þótt viS
gerum þaS í ár, þó viS tökum meiri frjó-
efni meS jarðargróðanum en við skilum
aftur — og þó við séum neyddir til að
gera þaS næsta ár, þá vitum vi'S ógn vel
að við erum a'ð „eyða af höfuSstólnum“
meðan vi'S stöndum af okkur vandræSin.
HvaS megum viS þá segja úti á íslandi
—- sem höfum „eytt af höfuSstól" land-
gæSanna í iooo ár.
Eitt er eftirtektarvert í búnaSi ÞjóS-
verja meSal annars, aS þeir borga vinnu-
fólki sinu og daglaunamönnum enn í dag
aS mestu e'Sa öllu leyti í afurSum búanna,
hvert er korn, kartöflur, mjólk, eldiviSur,
eSa annað í þeim hlutföllum er hjúin
þurfa meS.
V. Stef.
Mofar.
Bænáur — sjómenn.
Þegar ristj. Freys átti tal viS Möller
hinn norska um búnaSarhorfur hér í sam-
bandi viS járnbrautina, barst þaS í tal
meSal annars, hve bændur úr sumum
sveitum stunduSu mikiS sjómensku. Þótt-
ist hann geta fundiS hér hliSstætt dæmi viS
búnaSarástandiS í Noregi — eins og það
var á æskustöSvum hans.
Sveit sú var í hinu mesta kalda koli,
jarðrækt mjög skamt á veg komin, jarð-
irnar f lestar í niSurníSslu; og stunduSu
allir bændur þar sjó þegar fært var, bæSi
á innfjörðum nærri, og lágu viS Lofoten
á vertíSinni. En svo komu nokkur afskap-
leg fiskleysisár — og þeir fengu varla roS
úr sjó vertíS eftir vertíS. Og armóSur og
bágindi keyrSu úr hófi. JarSirnar, eins og
þær voru í vanhirSu og niSurníSslu, gátu
ekki boriS fjölskyldurnar, sem á þeim
þurftu nú aS lifa einvörSungu. Bankar og
skuldheimtumenn tóku af þeim veiSarfær-
in heldur en ekkert.
Og bændurnir tóku sig til — nú var sú
ein bjargræSisleiSin fær aS rækta
j ö r S i n a.
Á fám árum varS þetta bjargálna sveit,
meS vel hýstum bæjum, vel hirtum lend-
um, mjólkurbúum og sýnilegri velmegun.
En sú breyting kom ekki fyrr en bænd-
urnir hættu aS vera sjómenn líka.
Gestsauga Möllers leit svo á, aS líkt
gæti komiS fyrir hér.
En hvaS til þess þarf, aS svo gæti orS-
iS — um þaS yr'ði aS skrifa langt mál, sem
verður aS biSa í þetta sinn.
Rorski saltpéturinn.
Á seinni ófriSarárunum kvisaSist um
þaS frá Þýskalandi, aS þar væri fundin
aSferS til þess aS binda köfnunarefni
loftsins til áburSar, er væri mun hand-
hægari en „Birkeland-Eides“-aSferSin
norska, er útheimtir feikna fossafl til
rafmagnsframlei'Sslu. En þarna þurftu
menn þess ekki meS, og var áliti'S aS aS-
ferS þessi, er kend er viS H a b e r, myndi
gera út af viS norsku verksmiSjurnar.
En svo virSist sem þetta hafi fari'S á alt
annan veg. Norsku salftpétursverksmjSj-
urnar hafa ekki viS, aS fullnægja eftir-
spurninni í ár — og var þaS nærri „af
náS“ a'S þaS fékst, sem hingaS kemur af
saltpétri í ár. Og nú er í ráSi aS ríkiS byggd
verksmiSju handa norska landbúnaSinum
— því þeim þykir fossafélagiS „Norsk
Hydro“ helst til dýrselt.
Eldfjallaaska —- áburður.
1 Rangárvallasýslu hafa menn haft orS
á því — og ef til vill víSar — aS sést hefði
á grassprettu á harSvelli eftir KötlugosiS
seinasta, aS askan hafi veriS til áburSar.
Freyr hefir ekki enn þá náS í efnagrein-
ingu af Kötluösku, en aska sem féll á
SeySisfirSi í haust úr gosinu í Vatnajökli
eSa hvar þaS nú var, var efnagreind hér
á rannsóknastofunni og reyndist hún aS
innihalda af þeim efnum sem gróSri geta
komiS aS notum:
Kalki (Ca O) ............. H-50 %
Magnesia (Mg O) .......... i.oo %
Alkalium ................ 1.90 %