Freyr - 01.11.1937, Blaðsíða 6

164
F R E Y R
Eins og þegar hefir verið vikið að, tel ég
aS það beri að leita orsakanna til hinnar illu
afkomu aðalatvinnuveganna til oflágs afurða-
verð, en ekki til lélegra afkasta þeirra, því
þó það sé hægt að benda á eitt og annaS til
Uimbóta atvinnurekstrinum, þá hafa atvinnu
vegirnir verið á hraðfara þróunarleið í þessu
efni. Nægir að benda á betri og meiri afurðir
þessara atvinnugreina, þrátt fyrir fækkun í
þessum stéttum, það er því víst að þessar
stéttir hafa fullan vilja og skilning á því, að
keppa að meiri fullkomnun í þessu efni, eftir
því, sem fjárhagsleg geta leyfir.
Það fyrsta, sem gera þarf, er að lækka
gengi íslenzkrar la-ónu svo mikið, sem þarf
tiJ þess að framleiðslan beri sig það vel, aS
ekki séu verri afkomuvonir í framleiðslu-
stéttunum en við önnur störf. Samhliða þarf
að afnelma gullið sem verðmæti, en taka upp
nýjan verSmæli, sem sé óbreytanlegur, — líkt
og lengdar- og þyngdarmælitæki, — miðaður
við helztu framleiðsluvörur þjóearinnar, svo
að það jafnvægi, er næðist með gengislækk-
uninni í framleiðslu- og viðskiptamálum,
raskaðist ekki aftur.
í þessu sambandi vil ég benda á rit Böðv-
ars Bjarkan og grein, er ég skrifaði í 4. tbl.
Frevs í fyrra, — Þessi vöntun á réttum og
óbrévtarlegum verSmæli, mi.ðað við þau
verðœæti, sem- við getum framleitt hér í land-
inu, o.g s?ðar samfara þeirri lagabreytingu,
sem svinti framleiðendur Umráðarétti yfir
andvirði út^ut+ra vara. gaf þeim. er fiár-
málunum ráða, mögúleika til að ráða mestu
um vöruverðlag, sem þeir bafa notað sér
þanniy. að hsfa bað sem læesit. bæð' á irn-
lendri a<y erlendri framleiðslu. Á þennan hátt
hafa. þeir örvað innflutning erlendra lífs-
nauðsvnia, og þreru't markaðsmöguleikana
fyrir innlenda framleiðslu, með þeim árangri
sem raiin ber vitni Um.
Genefishækknnin 1925 lækkaði eins o<? áður
er sag't verð útflut+ra vara. um 69% frá því
sem. annars hefði verið á hverjum tíma síð-
an, og hækkaði aðfluttar vörur tilsvar-
andi. Hún þyngdi skuldabagga atvinnuveg-
anna uöi sömu hundraðstölu, og bætti við
eigur þeirra — er kröfurnar áttu. Af þessu
leiddi að mestu leyti töp bankanna. Iiún tók
fyrir þá eSlilegu fjölgun, sem átt hefði að
vera í bænda- og sjóanannastéttunum, samkv.
fólksfjölguninni í landinu, og skapaði í þess
'stað atvinnuleysi, sem áður var hér óþekkt.
Hún bætti stórlega afkomu þeirra, er við
ýmsan atvinnurekstur fást og launamann-
una, að sama skapi og afkoman varð erfiðari
hjá framleiðslustéttunum tveim. En af þessu
leiddi svo það, að þeir sem tekju- og eigna-
aukana fengu, fyrir aðgerðir gengishækkun-
arinnar notuðu hann aðallega til kaupa á út-
ltndum varningi, og það svo úr hófi fram,
sem hinn óhagstæði greiðslujöfnuSur undan-
farinna ára, og skuldasöfnunin erlendis, sýn-
ir.'Að svona gat fariS, stafaði af því, að þessi
aukna kaupgeta var fölsk, hún var sköpuð
með eignarnámi gengishækknnarinnar hjá
aðalatvinnuvegunum tveim, á eignum þeirra
og framleiðslu, en átti ekki stoS í aukningu
þjóðarteknanna. — Þegar svo Alþingi og fjár-
málastjórn, þar á ég einnig við aðalbankana
tvo, — sáu að ekki yrði fariS lengra í skulda-
söfnun erleiidis, til þess að jafna óhagstæðan
greiSslujöfnuð, og þar með misstu tök á að
halda greiðslunni nppi, og sýnt var að ís-
lenzka krónan myndi falla stórlega, vegna
aukinnar eftirspurnar á erlendum gialdeyri,
váx- það ráð tekið aS svipta framleiðendurna
umráðarétti vfir andvirði útfluttra vara, —■
erlenda gjakleyrinum. — Samhliða voru sett
iunflutningshöft á erlendan varning. sem ég
tel ef+ir atvikuim þarft og nauSsynlegt, en
sem keníur þessu máli eklíi við. — Það skal
viðúrkenra, aS e;ns og liögum bióðarinnar
vár háttað út á við. vegna afleiöinga geng’R-
hækkunarinnar, hafi það verið nanSsvnlegt
að sviþta framle'ðendur fiárforræði á er-
lendúm gjaldeyri, til þess að ráða betur við
innflutninginn, en þá bar löggjafanum skylda