Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.11.1949, Blaðsíða 17

TÍMARIT V.F.I. 1949
53
6. mynd. Mynni jarðgangnanna haustið 1949.
veturinn 1947—48, og skilaði hann greinargerð um
niðurstöður sínar vorið 1948.
Niðurstöður Trausta víkja í ýmsu frá því, sem
áður var haldið. Hann telur Lyngdalsheiðargrágrýt-
ið runnið í lok fyrstu kvarteru ísaldarinnar, en ekki
síðla á ísöld. Grágrýtið breiðist yfir víðáttumikið
sléttlendi, sem nokkurn veginn jafnþykk plata. Nú-
verandi Lyngdalsheiði er erosionsleifar af þessari
plötu, en ekki seinglasial gosdyngja, eins og talið
hefur verið.
Dalurinn, sem Sogið rennur nú eftir, er grafinn
niður í þetta grágrýti, og hefur verið að myndast
gegnum meginhluta ísaldartímabilsins. Virkjunar-
svæðið er því gamalt og lítt raskað, og varð ekki
fyrir neinu sjáanlegu hnjaski við hið tiltölulega unga
jarðsig, er Þingvallavatn myndaðist.
Sprungur berggrunnsins á virkjunarsvæðinu eru
sumar mjög gamlar, og engar ungar sprungur er
hægt að benda á með vissu. Niðurstaðan er því sú,
að virkjunarsvæðið hafi mjög lengi verið óraskað.
Ruðningslagið undir B II telur Trausti vera mun
eldra en Lyngdalsheiðargrágrýtið og því eldra en
Sogsdalinn og ekki í neinu sambandi við árframburð
Sogsins. Þó telur hann vafasamt, að ruðningurinn
sé mórena.
Samvinna ríkis og bæjar.
Lögin frá 1933 um virkjun Sogsins gera ráð fyr-
ir, að ríkið gangi inn í virkjunina sem meðeigandi
fyrir hönd rafmagnsnotenda utan Reykjavíkur, þeg-
ar tímar líða.
Nú er svo málum komið, að rafmagni frá Sogi
er veitt víða um Reykjanes og Suðurlandsundirlend-
ið, og eykst tala notenda utan Reykjavíkur hröð-
um skrefum. Þótti því tími til kominn, að ríkið gerð-
ist meðeigandi virkjunarinnar, og í fyrra (1948) hóf-
ust samningar um hlutdeild ríkisins. I sumar var
gengið frá samningunum. Samkvæmt þeim fær ríkið
nú þegar 15% eignarhlutdeild í virkjuninni. Ríkið
og Reykjavíkurbær skipta kostnaðinum af virkjun
Neðri Fossa milli sín til helminga, en að virkjuninni
lokinni fær ríkið 35% eignarhlutdeild í báðum orku-
verunum. Þá skyldi og skipa 5 manna stjórn fyrir
virkjunina, skipar bæjarstjórn Reykjavíkur 3 menn
í stjórnina, en ríkisstjórnin tvo.
7. mynd. Raufarhólshellir. Hellismunninn.