Akranes - 01.09.1945, Qupperneq 7

AKRANES
103
Frá bæjarstjórninni
í síðasta blaði er kvartað undan því af lesanda þess, að
um sinn hafi fallið niður að skýra frá því, sem er að gerast
hjá bæjarstjórninni á hverjum tíma. Sem svar við þessu
gerði ritstjórinn þessa þegar nokkra grein. Af ýmsum orsök-
um virðist rétt að gera hér að umtalsefni höfuðviðfangsefni
bæjarstjórnarinnar upp á síðkastið, þó ekki verði hægt að
taka upp þráðinn þar sem fyrr var frá horfið. í því sam-
bandi má þó vísa til annáls blaðsins fyrir hvert ár. Að þessu
sinni verður því látið nægja, að benda á nokkur mál, sem
nú eru að staðaldri mest rædd í bæjarstjórninni, og reynt
að finna úrlausn á.
Höfnin.
Svo sem kunnugt er hefur s.l. tvö ár verið unnið af kappi
að hafnargerðinni. Má með sanni segja, að flest annað hafi
verið látið sitja á hakanum til þess að koma þessu eina
máli sem lengst áleiðis.
í fyrrasumar (1944) var hafizt handa um byggingu báta-
bryggju á Krossvík. Þá var byggð bryggja, sem var kring-
um 100 m. löng, en af þessari lengd eru 40 m. byggðir fyrir
framan stórstraumsfjörumál. Bryggjan er ofantil 12 m.
breið, en þegar framar dregur 8 m. S.l. vetur var landað við
bryggju þessa 40% af því fiskmagni, sem barst á land á
Akranesi þann tíma, svo ekki verður annað sagt, en bryggj-
an komi að tilætluðum notum.
Samtímis því, sem bryggja þessi var byggð, var dýpið á
Krossvík rannsakað nákvæmlega, alt frá hafnargarðinum að
Sólmundarhöfða. Slík rannsókn var nauðsynleg til þess, að
hægt væri að gera áætlanir um fullkomin hafnarmannvirki
á Akranesi. Þótt um það megi e. t. v. deila, er ég sannfærð-
ur um, að rannsókn þessi hafi sýnt, að meiri möguleikar eru
á því, að byggja a. m. k. bátahöfn á Akranesi, en ætlað
hefur verið.
Nú, í sumar, hafa verið byggð þrjú ker 10X10 m., sem
sett voru við hafnargarðinn. Hæð þessara kera er kringum
12 m., miðað við hæðina frá botni keranna að bryggjukanti.
Nokkur uppfylling er undir kerunum, og auk þess verður
sett grjót meðfram þeim til varnar því, að það grafi undan
kerunum. Þá hefur einnig verið byggt eitt ker 8X8 m., og
annað slíkt ker er nú í smíðum. Þessi tvö ker verða sett við
bátabryggju þá, sem byggð var s.l. sumar. Þegar búið er að
lengja bryggjuna um þessi tvö ker, verður við hana gott
lægi fyrir línuveiðara og togara. Meðalhæð þessara seinni
kera, miðað við hæðina frá botni þeirra að bryggjukanti,
verður ca. 9 m.
S.l. vor keypti bærinn fimm stóra vörubíla, sem notaðir
hafa verið við allan aðflutning á efni til hafnargerðarinn-
ar, bæði grjóti, sandi og möl. Þá hefur einnig verið flutt
með bifreiðunum mestallt efni, sem keypt var í Reykjavík.
Nú í sumar var fenginn krani í grjótnám bæjarins í Kjalar-
dal. Tæki þessi hafa auðVeldað hafnargerðina til mikilla
muna.
Grundvöllurinn að framkvæmdum þeim, sem greint hefur
verið frá hér að framan, var raunverulega lagður þegar
fjárhagsáætlunin fyrir árið 1943 var samþykkt, en þá var í
fyrsta skipti tekið frá fé, af tekjum bæjarsjóðs, til þess að
leggja til hafnarinnar, eða 150 þús. kr., auk helmings af
stríðsgróðaskatti ársins 1942, sem nam 54 þús. kr. Á þessu
ári var því lagt til hafnargerðarinnar 204 þús. kr. Árið 1944
var lagt til hafnarinnar 250 þús. kr. og nú í ár 400 þús. kr. Á
þessum þremur árum hefur verið lagt til hafnarinnar af út-
svarstekjum bæjarins 854 þús. kr.
Bæjarstjórnin hefur öll staðið að því, að nota til hins ýtr-
asta það tækifæri, sem gefizt hefur til þess, að koma hafn-
armálunum sem lengst áleiðis. Henni var það vel ljóst, að
til þess þurfti að leggja á bæjarbúa há útsvör, svo sem ann-
ars staðar hefur verið gert, því bæjarstjórnarmenn eru engir
galdramenn, sem geta gert mikið án þess það komi við
bæjarbúa.
Því verður ekki neitað, að hér er um að ræða verulegt
átak hjá ekki stærra bæjarfélagi en Akranes er. Á þremur
árum hefur verið varið af útsvarstekjum bæjarbúa 854 þús.
kr. til hafnargerðar. Það svarar til þess, að Reykvíkingar
hefðu lagt 21,3 millj. kr. til hliðstæðra framkvæmda af út-
svarstekjum þessara ára.
Nú er mikið talað um nýsköpun atvinnuveganna. Akur-
nesingar hafa lagt fram sinn skerf til þessarar nýsköpunar
með átökum sínum í hafnarmálunum, því alltaf er það svo,
að framkvæmdirnar eru það, sem máli skiptir. Það eru ekki
einstakir menn, sem tekið hafa þátt í því, sem áunnizt hefur,
og ekki heldur bæjarstjórnarmenn frekar en aðrir borgarar.
Yerulegur hluti af útsvörum hvers einasta útsvarsgreiðanda
hefur gengið til hafnargerðarinnar, — nú í ár t. d. meira en
þriðjungur. Enginn Akurnesingur þarf að bera kinnroða
fyrir hin djörfu átök í málum þessum. Hafnarframkvæmdir
síðustu tveggja ára hafa mjög stutt að því, að þess verði
ekki langt að bíða, að Akranes fái þá höfn, sem nauðsynleg
er bænum, en það getur orðið undirstaða þess, að hér rísi
upp blómlegra bæjarfélag en margan grunar.
Það, sem mér virðist hafa unnizt á með hafnarfram-
kvæmdum þeim, sem greint er frá hjer að framan, er eink-
um þetta:
1. Bætt er að fullu úr löndunarörðugelikum bátanna.
2. Vegna lengingar hafnargarðsins verður auðveldara að
afgreiða hér stærri skip en verið hefur, og er hér um að
ræða þýðingarmikið mál fyrir útveginn í bænum.
3. Framkvæmdirnar auðvelda til mikilla muna, að hægt
sé að byggja a. m. k. fullkomna bátahöfn áður en langt um
líður.
Ef sú bæjarstjórn, sem kosin verður í janúarmánuði n.k.,
sýnir sama áhuga fyrir hafnarmálunum og núverandi bæj-
arstjórn hefur gert, hygg ég að hafnarmálin komist í gott
horf fyrr en varir, og vera má, að fleiri möguleikar verði
fyrir hendi í þessum málum á næstunni en menn gera sér
ljóst nú sem stendur.
Rafmagnsmálin.
Það varð hlutskipti núverandi bæjarstjórnar, ásamt sýslu-
nefndum Borgarfjarðarsýslu og Mýrasýslu, að hrinda raf-
magnsmálunum í framkvæmd. 1. nóv. 1942 var stofnað hér
á Akranesi félagið Andakílsárvirkjun, en félag þetta er eign
þriggja sýslufélaga, Akraneskaupstaðar, Borgarfjarðarsýslu
og Mýrasýslu. Félag þetta var stofnað eftir nokkrar deilur
milli sýslufélaganna, en síðan hefur samstarf stjórnarnefnd-
armanna verið hið prýðilegasta.
Stjórn félagsins leitaði eftir tilboðum í vélar í Ameríku,
og var í fyrstunni ráðgert að byggja 2500 hestafla stöð. Fyrir
forgöngu formanns félagsstjórnarinnar, Haraldar Böðvars-
sonar, var síðar leitað eftir tilboðum í vélar þessar í Svíþjóð,
og jafnframt ákveðið að leita eftir tilboðum í 5000 hestafla
stöð, og mun það vera tiltölulega stærsta rafmagnsstöðin
hér á landi, sé miðað við fólksfjölda. í Svíþjóð fengust mun
hagkvæmari tilboð í vélarnar en hægt var að fá í Ameríku,
enda var leitað tilboðanna á mjög heppilegum tíma.
Nú í sumar hefur verið unnið að virkjun Andakílsár, og
er ráðgert, að þeirri vinnu verð lokð að mestu árð 1946,
þótt slíkri áætlun megi ekki treysta fyllilega, sem skiljan-
legt er, þegar um svo stórt mannvirki er að ræða, sem
virkjun Andakílsár.
í samþykktum félagsins Andakílsárvirkjun er svo ákveðið,
að félagið byggi og reki orkuverið við Andakílsá ásamt há-