Akranes - 01.09.1945, Page 9

AKRANKS
105
Ól. B. Björnsson: Þœltir úr sögu Akraness, V4.
Hversu Akranes byggðist
Framh.
Guðmundur faðir Helga á Sýruparti var ættaður úr Kjós-
inni. Móðir Helga hét Valgerður Ólafsdóttir, frá Efstabæ í
Skorradal. Þau munu fyrst hafa búið á Hjarðarnesi á Kjal-
arnesi. Fluttust svo vestur yfir fjörðinn og bjuggu í Tanga
í Akraneshreppi hinum forna. Þau munu hafa átt 3 börn.
Helga, sem hér er nefndur, Guðmund bónda í Lambhúsum
og Ingibjörgu, konu Hans í Elínarhöfða Jörgenssonar.
Guðmundur faðir þeirra mun hafa andazt aðeins 32 ára
gamall, og börnin þá öll verið mjög ung. Fór Helgi þá að
Ytra-Hólmi til sr. Hannesar Stephensen, og var þar þangað
til sr. Hannes dó. Þá fer Helgi í vinnumennsku m. a. að
Steinum í Stafholtstungum. Þau ár reri hann venjulegast á
vertíðum, t. d. mörg ár hjá Hallgrími hreppstjóra, sem
alltaf þótti drjúgur aflamaður.
Móðir þeirra mun hafa haft hjá sér hin börnin. Um nokk-
ur ár hafði hún notið Reynisgjafar Brynjólfs biskups.
Helgi var kvæntur Sigríði Jónsdóttur frá Heimaskaga
(systur konu Árna í Heimaskaga). Þegar Helgi kom að
Sýruparti byggði hann þar baðstofu, en árið 1873 byggir
hann timburhús það, sem enn stendur þar. Var það þriðja
timburhús á Skaga. Gluggarnir munu hafa þótt stinga í
stúf við litlu rúðurnar í litlu bæjunum, því mér er sagt að
þetta hús hafi í fyrstu af sumum verið kallað „glerhöllin“.
Vorið 1886 flutti Helgi sig að Læk í Leirársveit og er þar í
þrjú ár. Þaðan flytur hann að Krossi, þar sem hann mun
hafa verið í 9 ár. Þaðan flytur hann að Kringlu, þar sem
hans mun síðar verða getið, enda gekk hann þá venjulega
undir nafninu Helgi í Kringlu .
Kristín Bjamadóttir, fyrri kona Finns á Sýruparti, var ættuð
að norðan. Tveggja barna þeirra hefur hér verið getið. Að
þriðja barninu dó Kristín, og barnið líka. Skömmu síðar ger-
ist bústýra hans Sesselja Bjarnadóttir, Ölafssonar frá Akra-
koti, fædd 29. nóv. 1849. Árið 1869 er hún á Sýruparti, og
eiga þau eina dóttur, Kristínu, og er talin eins árs. Móðir
Sesselju, og kona Bjarna í Akrakoti, var Ragnheiður Sveins-
dóttir.
Börn Finns Gíslasonar og Sesselju Bjarnadóttur voru þessi:
1. Fyrrnefnd Kristín (hennar börn eru: Laufey í Króki,
Sveinn, rafvirki hér, Helgi og Sesselja), 2. Ragnheiður, kona
Kristjáns á Breiðinni og víðar. Hann mun hafa verið ættaður
hér af Nesinu. (Þeirra börn: Kristinn, Kristfinna, Sesselja,
Guðrún, Sigurður, Ólafur, Guðmundína, Þórunn, Petrúnella
og Gíslína. Öll nú í Reykjavík og Hafnarfirði). 3. Þórunn,
fyrri kona Þorvaldar Ólafssonar frá Bræðraparti. (Þeirra
dóttir er Valdís, ekkja, búandi í Reykjavík). 4. Gísli, fór til
Ameríku, er dáinn, en lætur eftir sig mörg börn. 5. Margrét,
kona Árna Árnasonar, og verður þeirra síðar getið. 6. Guðrún,
kona Svafars Þjóðbjörnssonar, sem líka verður síðar getið.
Húsið á Sýruparti, byggt 1873. Stendwr enn, en gluggar
hafa breytzt.
Sesselja missti mann sinn 1887 frá börnum þeirra flestum
ungum, og 1891 missti hún stjúpson sinn í sjóinn, Kristinn að
nafni, hinn efnilegasta mann og henni mjög handgenginn.
Hún hefur því ekki alltaf átt sjö dagana sæla, fremur en
ekkjur yfirleitt, með ung börn á þeim árum. Hún var dugleg
og tápmikil, treysti Guði sínum, en lá ekki á liði sínu. —
Skömmu síðar fór hún að Kjalardal og var þar í þrjú ár, og
þaðan að Geldingaá, og var þar ráðskona hjá Ólafi bónda
Jónssyni í 20 ár samfleytt. En þegar hann andaðist, fluttist
hún til dóttur sinnar, Margrétar, að Lindarbrekku. Þar var
hún æ síðan meðan hún lifði.
Sesselja var myndarkona í sjón og raun, vel greind og
minnug. Fróðleikslöngun hennar má marka af því, að hún
lærði að skrifa af bömum sínum, en þá var hún orðin 40 ára
gömul. í hennar æsku var ekki siður að kenna ungum stúlk-
um mikið til „munnsins“ eins og sagt var. Hún varð fljótt að
fara að vinna fyrir sér, því móður sína missti hún 13 ára
gömul.
Næst búa þau á Sýruparti áðurnefndur Kristján og Ragn-
heiður, dóttir Finns. Síðar búa þau á Breiðinni og í Vestri-
Sjóbúð.
Árið 1880 eru þau í húsmennsku á Sýruparti, Magnús
Gíslason, bróðir Finns, þá talinn 30 ára, og kona hans, Ing-
veldur Ásmundsdóttir, 33 ára. Þau búa síðar í Hábæ, og verð-
ur þar nánar getið.
Árið 1886—87 býr Thor Jensen á Sýruparti, en vorið 1887
kaupir Bjarni Jónsson (síðar oddviti) jörðina. Bjarni Ólafs-
son í Akrakoti var stjúpi Bjarna Jónssonar. Bjarni Ólafsson
í Akrakoti var síðari maður Margrétar, móður Bjarna, fyrri
maður hennar og faðir Bjarna oddvita var Jón Bjarnason, en
hann var albróðir Guðbjarna á Litlugrund.
Fyrstu árin býr Bjarni með móður sinni (1887 er hún talin
56 ára, en Bjarni 28 ára). í des. 1890 er þar unnusta Bjarna,
þá talin 35 ára gömul. Hún hét Sigríður Hjálmarsdóttir. Son-
ardóttir Bólu-Hjálmars. — Dóttir Hjálmars í Hauksnesi í
Blönduhlíð, hinum fræga sögustað úr Sturlungu.
Áður en Sigríður Hjálmarsdóttir kynntist Bjarna Jónssyni
bjó hún með manni í Reykjavík, er hét Guðmundur Knúts-
son. Munu þau hafa verið trúlofuð, og áttu saman einn son,
Guðmund að nafni, sem enn er á lífi og búsettur í Reykjavík.
Guðmundur Knútsson drukknaði hér á Rauðarárvíkinni á-
samt fleiri mönnum. Þeir kollsigldu sig þar, er þeir voru að
5 œttliðir lifandi á sama tíma. Sesselja Bjamadóttir, Kristín Finnsdóttir, Sesselja Einarsdóttir, Guðfinna Gísladóttir,
Agnar Guðmundsson. Langa-langamman Sesselja er. 81 árs þegar Agnar fœðist.