Akranes - 01.09.1945, Síða 8

104
AKRANES
spennulínum og aðveitustöðvum. Fyrst í stað verða einungis
byggðar háspennulínur til Akraness og Borgamess, en síðar
aðrar háspennulínur. Skilyrði fyrir því að ný háspennulína
verði byggð er það, að sú lína beri sig fjárhagslega. Félagið
selur rafmagnið við stöðvarvegg aðveitustöðvar á Akra-
nesi. Hins vegar er svo til ætlazt, að Akraneskaupstaður byggi
og reki innanbæjarkerfið.
Bæjarstjórnin réði Ólaf Tryggvason verkfræðing til þess,
að gera áætlanir um innanbæjarkerfið og vera ráðunaut
bæjarstjórnarinnar um framkvæmd verksins.
í áætlunum um innanbæjarkerfið er gert ráð fyrir jarð-
strengjum víðast hvar í bænum, en þó verður notast við loft-
net á nokkrum stöðum fyrst um sinn. Ástæður til þess, að
valin var sú leið, að leggja jarðstrengi, en ekki loftlínur, eru
einkum þær, sem hér greinir:
1. Gera má ráð fyrir því, að loftlínukerfi endist sérstak-
lega illa hér í bænum, einkum vegna sjávarseltu. Viðhalds-
kostnaður kerfisins yrði því óeðlilega mikill, og búast má
við tilfinnanlegum reksturstruflunum.
2. Á Akranesi virðist haga sérstaklega vel til með jarð-
strengjalagningu, þar sem jarðvegurinn er mjög sandborinn
og auðvelt um gröft.
3. Rekstursöryggi jarðstrengjakerfisins er miklum mun
meira en loftlínukerfis, og viðhaldskostnaður að sama skapi
minni.
4. Með jarðstrengjakerfi er komist hjá þeirri óprýði og
þeim óþægindum, sem fylgir loftlínukerfi.
Gert er ráð fyrir sex spennibreytistöðvum í bænum, og er
sumum þessara stöðva aðallega ætlað að fullnægja raforku
til heimilisþarfa, en öðrum raforku til iðnaðarins. Með þessu
móti ætti að vera tryggt, að iðnaðarstöðvarnar dragi ekki ó-
hæfilega rafmagn frá íbúðarhúsunum. — Gert er ráð fyrir
því, að kerfið verði hringkerfi fyrir spennistöðvarnar, en það
eykur til mikilla muna rekstursöryggi kerfisins og kemur í
veg fyrir reksturstöðvanir, þótt einhver háspennustrengjanna
í kerfinu bili.
Tilboð hafa borizt um efni til innanbæjarkerfisins, og
verður gengið frá því máli nú á næstunni. Hins vegar virðist
fullvíst, að allt efni verði komið til bæjarins það snemma að
byrja megi verkið næsta vor. Tilboðin, sem borizt hafa, virð-
ast vera hagstæð.
Nú sem stendur standa yfir samningar milli rafveitunnar
á Akranesi og bæjarstjórnarinnar um það, að bærinn taki við
skuldum og eignum rafveitunnar og rekstri hennar í haust.
Svo sem greint hefur verið frá hér að framan, mun bærinn
reka innanbæjarkerfið þegar rafmagnið kemur frá Anda-
kílsá, og er því eðlilegt, að bærinn taki við rekstri rafveit-
unnar í haust eða vetur. Á aðalfundi rafveitufélagsins var
kosin sérstök nefnd, til þess að gera tillögur um þessi eigna-
skipti ásamt stjórn rafveitunnar. Þessir aðilar hafa gert það
að tillögu sinni, að bærinn taki við eignum og skuldum raf-
veitunnar á þessu hausti, gegn því, að þau stofngjöld, sem
húseigendur hafa greitt, gangi upp í væntanleg heimtaugar-
gjöld, eins og þau kunna að verða ákveðin á sínum tíma. —
Bæjarstjórnin hefur fyrir sitt leyti fallizt á tillögu þessa.
Bátubyggingar og skipakaup.
Mikið hefur verið rætt um bátabyggingar og togarabygg-
ingar hér á landi nú upp á síðkastið. Mál þetta hefur einnig
mjög verið á döfinni í bæjarstjórninni. Bæjarstjórnin hefur
öll verið sammála um það, að nauðsyn beri til þess, að til
bæjarins flytjist stærri bátar, sem ekki séu minni en 50
tonn. Sem stendur eru 11 bátar hér í bænum minni en 30
tonn, og allar líkur benda til þess, að örðugt verði að halda
slíkum bátum út héðan frá bænum íramvegis. Þá er það
einnig vitað, að útgerðarmenn hafa hug á því, að selja hina
minni bátana.
Einstaklingar hafa lagt nokkuð af mörkum til þessa máls.
Nýlega komu til bæjarins stórir og góðir bátar, þeir Ás-
björn, eign Björns Ágústsonar og Valdimars Ágústssonar,
og Svanur, eign Haraldar Böðvarssonar & Co.
Bæjarstjórnin hefur gengizt fyrir byggingu báts, sem á að
verða tilbúinn fyrir áramót, en bátur þessi er seldur S/f
Sigurfara. Þá keypti bæjarstjórnin á sínum tíma tvo af þeim
fimmtán 50 tonna bátum, sem verið er að byggja í Svíþjóð
á vegum ríkisstjórnarinnar. Báta þessa hefur bæjarstjórn-
in selt, annan Ellert Ásmundssyni skipstjóra, en hinn Sigur-
birni Jónssyni skipstjóra og fleirum. Bæjartjórnin hefur
þannig ekki stofnað til bæjarútgerðar, heldur gengizt fyrir
því að útvega þeim mönnum báta, sem hug hafa haft á því,
að eignast þá.
Hér verða ekki rakin afskipti bæjarstjórnarinnar af mál-
um þessum, en það einungis tekið fram, að þegar haustið
1943 leitaði bæjarstjórnin eftir tilboðum í báta í Svíþjóð, en
nokkru síðar ákvað þáverandi ríkisstjórn að leita eftir kaup-
um á bátum þar í landi, og var þá ekki um annað að ræða
en að falla frá fyrri ákvörðun bæjarstjórnarinnar.
Nú nýlega óskaði bæjarstjórnin eftir tilboðum í báta í
Danmörku. Virðast nokkrar líkur til þess, að bátar þar í
landi verði ódýrari en í Svíþjóð, þótt ekkert skuli fullyrt
um það. Ef tilboðin verða aðgengileg, verður bæjarbúum
gefinn kostur á því, að eignast báta þessa.
Kaup á togurum hefur einnig verið til umræðu hjá bæj-
arstjóminni. Vafalaust er það mikils virði fyrir bæjarfélag-
ið að útvegurinn sé sem fjölþættastur, og því mikils um
það vert, að fá hingað til bæjarins þessi fullkomnu fiski-
skip. Þegar þetta er skrifað hefur ekki verið tekin endan-
leg ákvörðun um þetta mál, en það verður væntanlega gert
næstu daga. (Frh.)
A. O
HEIMILIÐ
Framhald af bls. 98.
tíma fyrir sem mest kaup. „Búa sig uppá“ eins og það væri í
„akkorði“ og komast „útá lífið“, og ekki heim fyrr en á miðj-
um nóttum, eða eftir venjulegan háttatíma. Þetta er vitan-
lega komið út í þær öfgar og vitleysu, að fullvel má kalla
þjóðfélagslegt vandamál. Þegar málin eru komin á það stig,
verður að gera þær kröfur að hið opinbera, bæir og ríki gangi
„í herinn“ með heimilunum til að veita viðnám. Það má ekki
minna vera en að þeir aðilar meti og virði viðleitni heimil-
anna með því að standa með þeim í þessari mjög svo erfiðu
baráttu, sem verið er að vinna öllum til gagns. Mótsett gera
bæir og ríki einmitt ýmislegt til þess að auka á vandræðin
og volæðið í þessum efnum. T. d. þeir, sem þola eða verða að
þola áfengisútsölur í bæjunum og leynisala á öðru hverju
götuhorni. Engum stendur það nær en ríkinu og þeim, sem
eru í þjónustu þess eða bæjanna, að gera allt, sem í þeirra
valdi stendur til þess að gera bragarbót á verandi ófremdar-
ástandi, sem öllum hlýtur að vera til skaða, skammar og
tjóns á óteljandi vegu.
Á meðan það er vanrækt að vernda heimilin og manna þau
á öllum sviðum, hafa ráðamenn þjóðarinnar vanrækt eða ekki
skilið hlutverk sitt og köllun. Á meðan svo er, verður þjóð-
inni aldrei skipað á bekk með fremstu menningarþjóðum, og
á meðan getur enginn verið öruggur um sjálfstæði þjóðar-
innar.
Með forna menningu og menningararf að baki og með hina
margþættu möguleika hins nýja tíma í hendi sér, getur þjóð-
in — ef hún vill — átt örugga framtíð og vísað öðrum þjóð-
um veginn til menningar og þroska.
Án jyrirmyndarhevmila er þetta vonlaust.