Akranes - 01.09.1945, Blaðsíða 11

AKRANES
107
Bjami Jóhannesson, Sýruparti.
1884 fór Bjarni sem vinnumaður til Ólafs Bjarnasonar og
Katrínar á Litlateig, og var þar formaður á skipi eða bát í
10 ár. Má segja, að sömu tryggð hafi Bjarni sýnt Litlateigs
fólki æ síðan.
Þegar Bjarni og bróðir hans, Sigurður, keyptu Sýrupart,
segir hann, að þeir hafi ekkert átt til. Hafi Hallgrímur hrepp-
stjóri þá verið þeim hin mesta hjálparhella, og æ síðan reynst
þeim ákaflega vel. Frímann, bróðir Bjarna, var unglingur hjá
Hallgrími. Sendi Hallgrímur hann vetrartíma til náms í
Reykjavík og reyndist honum sem bezti faðir og ráðgjafi. —
Hann andaðist rúmlega tvítugur að aldri.
Fyrri kona Bjarna Jóhannessonar var Sigríður Guðbjama-
dóttir á Litlugrund, Bjarnasonar Helgasonar, er m. a. bjó á
Heynesi og Kúludalsá. Hana missti Bjarni eftir nokkurra ára
sambúð. Þau áttu þrjú börn, sem öll eru dáin.
Síðar gftist Bjarni Sólveigu Friðsteinsdóttur, ekkju eftir
Guðmund Sigurgeirsson. (Dóttir Guðmundar og Sólveigar er
Lovísa, kona Jóns Þórðarsonar í Ársól). En börn Bjarna og
Sólveigar (þau sem á lífi eru) eru þessi: Guðmundur, hjá
föður sínum á Sýruparti, og Ástvaldur, skipstjóri.
Bjarni var harðduglegur maður, viljugur og kappsfullur,
svo að af bar. Hann var hinn nettasti formaður og sækinn.
Hann var einn þeirra manna, sem byggði mb. Hegrann, eins
og áður hefur verið getið. Alltaf hefur hann átt nokkrar
kindur og haft af því mikið yndi. Þótt Bjarni sé nú nærri ní-
ræður, er hann ern og óvenjulega léttur á fæti. Enn slær
hann tún sitt og hirðir kindur sínar. Hann er óvenjulega
elskulegur maður, trölltryggur, og má ekki vamm sitt vita.
Hann er sjálfsagt einn af þeim fáu mönnum, sem engan óvin
á, enda aldrei gert eða viljað gera nokkrum manni mein í
orði eða verki. Bjarni er óvenjulega léttur í lund og hefur það
sjálfsagt lengt líf hans.
Á Efra-Sýruparti búa þau nokkur ár Sveinbjörn Þorvarðs-
son og Margrét Kristjánsdóttir frá Akri. Þau bjuggu síðar í
Skuld, og verður þar getið nánar.
Nokkru fyrir síðustu aldamót hafði Böðvar Þorvaldsson
eignast bæinn á Efra-Sýruparti. 1897 kaupir Guðmundur
Helgason frá Kringlu þennan bæ, og byggir þar steinbæ ár-
ið 1900. Sunnanvert við bæinn byggði hann og skúr úr timbri,
sem hann notaði fyrir hlöðu. Þá lét hann hlaða grjótgarð
mikinn fyrir framan lóðina, og má enn sjá þess merki. Guð-
mundur er sonur Helga á Kringlu, sem fyrr er nefndur hér.
Guðmundur er íæddur á Neðsta-Sýruparti 25. desember 1870.
Hann ólst þar upp fram yfir fermingaraldur. Hann fór fyrst
á sjó með föður sínum 9 ára gamall, en stundaði sjó alfarið
frá 15 ára aldri. Tvítugur varð hann formaður á skipi. Hann
kann frá mörgum svaðilförum að segja frá opnu bátunum;
bæði í fiskiróðrum og flutningum milli Reykjavíkur og Akra-
ness. Guðm. Helgason er tvíkvæntur. Fyrri kona hans hét
Oddfríður Halldórsdóttir Þorbjarnarsonar frá Helgavatni. —
Þau áttu tvö börn: Guðlaugu, sem dó, þegar hún var tveggja
ára, og Halldór, skipstjóra á togaranum Júní frá Hafnarfirði.
Halldór skipstjóri er fæddur á Sýruparti 29. nóvember árið
1900. Oddfríður andaðist 1907.
Síðari kona Guðmundar var Ingibjörg Örnólfsdóttir frá
Hvassahrauni á Vatnsleysuströnd. ( Hún var fyrr ekkja eftir
Jóhann Sigurðsson, bróður Flosa trésmíðameistara Sigurðs-
sonar í Rvík). Hún andaðist á jóladag 1938. Guðmundur kann
vel við sig á sjónum, því þar var hann nýlega með Halldóri,
syni sínum. Utan af hafi fékk ég heillaskeyti frá þeim á
fimmtugsafmæli mínu, 6. júlí s. 1.
Þegar Guðmundur flutti til Reykjavíkur 1903 seldi hann
bæinn Guðmundi Hanssyni frá Elínarhöfða, sem strax seldi
hann aftur Sigurði Jóhannessyni, en hann og hans fólk bjó
síðast í þessum bæ á Efra-Sýruparti.
Sigurður var hinn nettasti formaður, ákaflega stilltur og
prúður maður, var hægðin sjálf, en drjúgur fiskimaður og
hinn bezti drengur. Guðrún kona hans var hamhleypa til
vinnu, gekk í hvað sem var og hafði meira gaman að fást við
hin ólíkustu og erfiðustu störf utan bæjar. Þrátt fyrir barn-
margt heimili stundaði hún fiskvinnu alla tíð og virtist aldrei
unna sér hvíldar. Hefur því svefntími hennar ekki alltaf ver-
ið langur. Guðrún andaðist 14. 9. 1939.
Þeirra börn eru: Jóhannes á Auðnum, Þórður, skipstjóri,
Ólafur, Agnar og Júlía, öll hér á Akranesi, og Margrét (sem
nú er dáin), fyrri kona Daníels Péturssonar. — Þennan bæ
keypti Haraldur Böðvarsson. Þar sem hann stóð, er nú neðsti
hluti af áðurnefndu fiskhúsi Haraldar.
Rétt fyrir ofan nýnefndan steinbæ á Sýruparti byggði
hreppurinn smá timburkofa yfir Ólaf gossara, en hann hafði
þá áður verið um 9 ára skeið hjá Helga á Sýruparti og eitt-
hvað á Háteig. Eftir að Ólafur dó keypti Þorsteinn Daníels-
son kofan. (Venjulega kallaður Steini Dan.) Hann bjó þar
mörg ár með bústýru sinni, Sigríði (alltaf kölluð Steina-
Sigga). Eftir lát þeirra beggja keypti Haraldur Böðvarsson
kofann, sem hann lét rífa, en lengir fiskhús sitt, sem liggur
ofan við Gellukletta.
Á Sýruparti var einhvern tíma sjómaður nokkur, sem kall-
aður var Þórður „kredor“, en ekki er vitað, hvem veg þetta
auknefni er tilkomið. Einhverju sinni réri Þórður hjá Krist-
jáni heitnum á Akri. Lítur út fyrir að Kristjáni hafi ekki þótt
hann alltaf oftaka sig af átökunum. Einu sinni voru þeir að
setja skipið, sem fór út af hlunnunum eins og oft kom nú fyrir.
Þá segir Kristján: „Nú gaztu tilamynda bakað, helvízkur
Kredor.“ Kristján kom oft að orðinu tilamynda, eins og áður
segir.
6. Brœðrapartur.
Þetta er ein þeirra jarða hér, sem byggist nokkuð snemma,
en fer um allmörg ár í eyði. Árið 1706 eru þar þessar ver-
mannabúðir: Kappabúð, Sæmundarbúð o. fl. Á Bræðraparts-
landi byggist seinna Kárabær, Bjarnabúð og Helgubúð, sem
líklega er þó hvort tveggja sama tómthúsið, og verður síðar
vikið að því.
Árið 1703 er búandi á Bræðraparti Sigurður Bjarnason, 45
ára, og kona hans, Valgerður Guðmundsdóttir, 40 ára. Þá er
eigandinn lögmaðurinn Sigurður Björnsson í Saurbæ á Kjal-
arnesi.
Ýmislegt finnst mér benda til, að eftir Sigurð búi þarna
smur hans, Bjarni, og að þar búi einmitt Sigurður, sonur
þessa Bjarna, árið 1785, þá 55 ára. Kona hans heitir Guðrún
Sigurðardóttir og er þá líka 55 ára. Þá er Bjarni sonur þeirra
14 ára.
(Frh.)